Verdikt Speeksel? Oorzaken + Slimme Tips

Dik speeksel: hoe kom je er vanaf?

Verdikt speeksel is een vervelend probleem, waar je snel vanaf wilt. Snelle actie is aan te raden. Dik speeksel verhoogt de kans op nare tandvleesaandoeningen en tandbederf.

Wat is dik speeksel?

Dik speeksel geeft het gevoel dat je speeksel taai wordt en zich ophoopt in de mond of als slijm in de keel. Dat is een vervelend gevoel. Je kan het er zelfs een beetje benauwd van krijgen. Dik speeksel maakt de mond droog, dit veroorzaakt nare bijwerkingen. Dik speeksel kan ernstige aandoeningen aan tandvlees veroorzaken. Ook verhoogt het de kans op gaatjes.

Wat is de functie van speeksel?

Speeksel, dat wordt aangemaakt door de speekselklieren in de mond, bestaat voor 97 procent uit water. Daarnaast zitten er elektrolyten, slijm, enzymen, eiwitten en antistoffen in. Het beschermt ons mondweefsel en de tanden door de natuurlijke antibacteriële én antischimmel werking tegen bacteriën en andere micro-organismen. Ook inwerkende zuren uit voedsel en dranken krijgen door speeksel minder kans schade aan te richten. Speeksel is bovendien belangrijk voor de spijsvertering. De enzymen in ons speeksel breken zetmeel af en zetten het om in glucose. Ook zorgt speeksel ervoor dat gekauwd voedsel soepel door de slokdarm naar de maag glijdt. Een mens maakt per dag zo’n 500 tot wel 1000 ml. speeksel aan.

Hoe krijg je dik speeksel?

Vaak verdikt je speeksel door een lichamelijke aandoening of door gebruik van bepaalde medicijnen. Hieronder enkele oorzaken.

• Bestraling bij kanker. Dit kan irritatie van de speekselklieren als gevolg hebben. Daardoor vertraagt de speekselproductie. Het speeksel wordt dik of kleverig.
• Xerostomie. Een symptoom van xerostomie (het droge mond syndroom) is vezelig of dik speeksel, omdat er niet genoeg vocht in de mond is om het te verdunnen. Het kan veel vervelende consequenties hebben, van tandbederf of tandvleesaandoeningen tot pijn in de mond, moeilijkheden met eten en slikken en psychische klachten. Ook het dragen van een gebitsprothese wordt lastig.
• Medicijngebruik. Honderden soorten medicijnen kunnen dik speeksel veroorzaken. Vaak gaat het om gangbare medicatie, zoals bètablokkers tegen hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk, slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, antidepressiva, plaspillen en antipsychotica.
• Hormonale veranderingen tijdens een zwangerschap kunnen ook de speekselvloed verstoren. Veel zwangeren krijgen dik speeksel, sommige vrouwen ervaren juist hyperspeekselvloed (sialorrhea). Hierbij kan het speeksel soms uit de mond lopen.
• Ziektes. Er zijn allerlei ziektes die de speekselproductie verstoren. Zo verandert taaislijmziekte (cystic fibrosis) de productie van slijm en spijsverteringsenzymen.
• Als je lichaam te veel vocht verliest, raak je uitgedroogd. Een droge mond is daar een symptoom van. Ook gebrekkige zweetproductie, grote dorst, donkere urine, diepliggende ogen en snelle hartslag wijzen op uitdroging. Als reactie op het gebrek aan vocht in het lichaam kan je speeksel verdikken.
• Postnasale infusie (slijm). Keel en neus produceren slijm om vreemd materiaal te filteren en infecties te bestrijden. Bij een verkoudheid of allergie, raakt de neus soms verstopt. Bij postnasale infusie (slijmvorming) of een verstopte neus, adem je vaak door je mond. Die droogt daardoor uit en speeksel wordt dan dikker. Neem bij koorts, slijm met een sterke geur, of bij geel, groen of bloederig slijm contact op met een arts.
• Infectie of aandoeningen van de speekselklier. De speekselklieren kunnen ‘dichtslibben’ doordat mineralen kristalliseren. Die ophopingen remmen de speekselproductie en verdikken het speeksel. Ook speekselklierkanker kan een oorzaak zijn. Een slechte smaak in je mond, koorts, intense pijn en roodheid of zwelling in nek en gezicht? Pas op, want dit kan wijzen op een speekselklierinfectie.

Wat valt er te doen tegen dik speeksel?

Behandeling hangt natuurlijk af van de oorzaak van dik speeksel. De huisarts raadplegen is verstandig. Je kunt zelf zoveel mogelijk zorgen dat de natuurlijke balans in je mond herstelt en je mond vochtig blijft. Hoe je zorgt voor een vochtige mond?

• Tweemaal daags poetsen en flossen. Gebruik goede tandpasta, bijvoorbeeld RyttPro. De producten van RyttPro stimuleren een gezonde speekselproductie, anders dan andere middelen die de mond slechts tijdelijk bevochtigen.
• Gebruik speciale mondverzorgingsproducten voor mensen met last van een droge mond. Een goede optie is Xerostom Droge Mond Pack. Dit helpt de mond vochtig te houden en de natuurlijke balans in je mond te bewaren. De Xerostom mondverzorgings-lijn is hiervoor speciaal ontwikkeld. Het vochtgehalte in de mond blijft op peil en het voorkomt irritatie van het tandvlees en de mondweefsels. Het mooie van Xerostom is dat het niet, zoals veel ‘grote’ merken irriterende stofjes als alcohol of SLS (sodium lauryl sulfaat) bevat, die de mond juist uitdrogen. Xerostom producten hebben een neutrale pH-waarde, die het glazuur sparen en het gebit beschermen tegen tandplak bij een speekseltekort.
• Gebruik speekselvervangers. OraRelieve Droge Mond Gel is ontwikkeld door een laborant die zelf mondklachten kreeg door medicijngebruik. Speekselvervangers werkten te kort, vond hij. OraRelieve is een van de langst werkende speekselsubstituten op de markt. Het werkt overdag 2 tot 5 uur lang, ’s nachts werkt het zelfs 8 uur. Bovendien bevat het louter milde en kalmerende bestanddelen die verlichting geven. Hiermee onderscheidt het zich van veel andere middelen tegen een droge mond. Die bevatten vaak agressieve bestanddelen als alcohol, menthol, sterke smaakstoffen of sacharine.
• Het zuigen op suikervrije harde snoepjes of kauwgom stimuleert de speekselklierfunctie. Moist-R Dry Mouth Lozenges, Xerostom Pastilles of kauwgom van Moist-R .zijn speciaal ontwikkeld om een droge mond tegen te gaan. Daarbij verbetert het ook de adem.
• Dagelijks 8 tot 10 glazen vloeistof drinken (langzaam, vaak nippen) of op ijsblokjes zuigen kan een stuk schelen, maar de mond zal snel weer droog worden. Handiger is een mondspray die de mond goed vochtig houdt, zoals OraRelieve Dry Mouth Spray. De spray onderscheidt zich van soortgelijke producten door de lange werking. Veel andere producten werken soms slechts enkele minuten. Doordat de OraRelieve Mouth Spray de natuurlijke speekselproductie stimuleert, werkt het wel twee uur lang.
• Let op met tabak, cafeïne, alcohol, frisdranken, gekruid voedsel, sinaasappelsap en koffie.
• Verwijder een kunstgebit altijd voor het slapen gaan.