Tanderosie door dalende pH-waarde
Merk je dat de glazuurlaag op je tanden afneemt en treedt gevoeligheid op? Grote kans dat je last hebt van tanderosie. Tanderosie ontstaat door een dalende pH-waarde in de mond. Als de pH-waarde zakt naar 5,5 of minder kan het tandglazuur oplossen. Een verlaagde pH heeft verschillende oorzaken die je verderop in dit artikel kunt lezen.
Wat is tandglazuur?
Tandglazuur (ook enamel genoemd) is de gladde laag op tanden, die hoofdzakelijk uit calcium en fosfaat bestaat. Het is het hardste weefsel in het menselijk lichaam, maar toch is het niet onkwetsbaar.
Zuren kunnen de mineralen in het tandglazuur oplossen. Dit is een geleidelijk proces dat tanderosie wordt genoemd. Het gaat heel langzaam, waardoor het niet gemakkelijk te herkennen is en vaak pas aan het licht komt als er, in een vergevorderd stadium, merkbare problemen zijn.
Tandglazuur kan zich herstellen, maar als het vaak aan zuren wordt blootgesteld, kan dit herstelmechanisme de erosie niet bijbenen.
Hoe weet je of je tanderosie hebt?
Tandglazuur vormt de harde beschermingslaag op de tanden, en naarmate deze laag verdwijnt krijgen bacteriën vrij spel. Het gevolg is onder andere cariës (gaatjes). In een vergevorderd stadium van tanderosie worden vooral de voortanden korter, dunner en doorschijnend. Ze vertonen slijtplekken en zien er donkerder (geler) uit. Na het oplossen van het tandglazuur kunnen de zuren ook het daar onderliggende zachtere tandbeen oplossen.
Naarmate het tandglazuur dunner wordt, worden je tanden en kiezen gevoeliger voor warme en koude dranken. Daarnaast kunnen bij vergevorderde tanderosie vullingen boven het oppervlak van de tanden en kiezen uitsteken, omdat de vullingen niet onderhevig zijn aan de erosie.
Is er een behandeling tegen tanderosie?
Helaas kan tanderosie niet behandeld worden, dus het beste is om het zoveel mogelijk te voorkomen. Is de tanderosie vergevorderd, zodat het glazuur op de kauwvlakken is verdwenen en het tandbeen blootligt, dan kunnen de tanden en kiezen gevoelig zijn waardoor kauwen pijnlijk wordt.
In zulke gevallen kan de tandarts proberen het gebit te herstellen met witte vullingen. In heel ernstige gevallen van tanderosie kunnen inlays, facings of kronen nodig zijn.
6 Oorzaken van afnemend tandglazuur
1 Suiker en zuren
Dat suiker niet goed is voor je gebit weet iedereen wel. De bacteriën in de mond zetten suiker en andere koolhydraten om in zuur. Daarnaast werken er directe zuren uit bijvoorbeeld dranken en voedingsmiddelen in op het tandglazuur.
2 Dranken
Frisdrank is funest voor je gebit. Het smaakt meestal zoet, maar dat komt omdat er veel suiker of andere zoetstoffen aan worden toegevoegd om de zure ingrediënten te maskeren. Vaak zorgt appel- of citroenzuur voor de frisse smaak. Zoetstoffen maskeren alleen de zure smaak, maar ze neutraliseren die niet. Met frisdrank krijg je dus zowel suikers als zuren in je mond. Dit geldt overigens ook voor light-producten, die bevatten weliswaar minder suiker maar ze zijn even zuur als gewone frisdrank.
Cocktails en mixdrankjes als Breezers bevatten veel zuur en stimuleren tanderosie. De toegevoegde alcohol heeft net als zuur een glazuur-oplossend effect, die het proces van tanderosie versnelt. Ook sportdrankjes en wijn zijn zuur.
Eigenlijk is bijna elke drank zuur. De enige uitzonderingen zijn water, melk, koffie en gewone thee zonder suiker. Icetea valt daar niet onder, dat is juist een extreem zure frisdrank.
Je zou het misschien niet verwachten maar karnemelk, yoghurt en yoghurtdranken verergeren tanderosie niet, als je er tenminste geen suiker bijdoet. Ook koolzuur (bubbeltjes) in water heeft geen etsend effect op het glazuur.
3 Fruit en vruchtensap
Vroeger werd er met oog op het gebit wel gezegd “snoep verstandig, eet een appel” maar dat blijkt volledig achterhaald. Het stamt uit de tijd dat veel mensen voor hun 40e levensjaar een kunstgebit hadden, zodat tanderosie zelden aan de orde was.
Fruit en puur vruchtensap is uiteraard gezonder dan frisdrank, maar voor je gebit is het eveneens een zuur-bombardement. Vruchtensap is vaak zelfs nog zuurder dan frisdrank, dus nog slechter voor je tandglazuur. Dit geldt temeer voor fruit dat ook nog eens zuur smaakt, zoals sinaasappels, citroenen, appels, bramen, rode bessen en kiwi. Maar ook zoete vruchten bevatten zuur.
Vitamine C zuigtabletten zijn dan misschien goed voor je weerstand, maar je tandglazuur doe je er geen plezier mee.
4 Voedingsmiddelen
De voedingszuren die van nature in fruit zitten, zoals citroenzuur (E330) en appelzuur (E296) worden vaak aan voedingsmiddelen toegevoegd voor een frisse of zure smaak. Denk bijvoorbeeld aan marmelade, mayonaise en ketchup.
5 Maagzuur
Ook maagzuur kan, als het in de mondholte terechtkomt, zorgen voor tanderosie. Maagzuur kan in de mondholte komen door oprispingen of door overgeven. Mensen die lijden aan anorexia nervosa of boulimia nervosa, hebben daardoor vaak last van tanderosie. Hetzelfde geldt voor mensen die door ziekte of bestraling regelmatig braken.
6 Een droge mond
Door verschillende oorzaken, zoals ouderdom, ziekten of medicijngebruik, kan de speekselproductie verminderen. Speeksel zorgt voor een natuurlijke bescherming door het zuur te neutraliseren. Is er minder speeksel, dan wordt het zuur langzamer geneutraliseerd.
Een droge mond, in combinatie met het vaak nuttigen van zure voeding of dranken, vergroot het risico op tanderosie aanzienlijk. Meer over de oorzaken van een droge mond lees je in dit artikel.
Wat kun je doen om tanderosie te beperken?
- Tandartsen hameren erop om het aantal eetmomenten terug te brengen tot drie maaltijden en maximaal vier tussendoortjes
- Als je last hebt van een droge mond, gebruik dan bewezen middelen die de zuurgraad in de mond neutraliseren
- Eet hooguit 1 of 2 keer per dag zuur fruit
- Drink geen frisdrank, maar water met een smaakje of volledig neutraal water, thee of melk
- Vruchtensap kun je verdunnen met water om het zuurgehalte te verminderen
- Als je een zure drank drinkt, slik die dan zo snel mogelijk door, dus niet slurpen of nippen, want daarmee blijft het zuur langer in de mond. Drinken met een rietje vermindert juist het contact met het gebit
- Spoel met een alkaliserend mondwater zoals OxyFresh of RyttPro.
Zorg voor een optimale mondhygiëne
Uiteraard is het belangrijk om je gebit goed te verzorgen en je tanden twee keer per dag te poetsen. Gebruik een zachte tandenborstel en een milde tandpasta zonder bijtende stoffen. In de Mondzorgzaak vind je alles voor een optimale mondhygiëne met producten die het natuurlijke evenwicht in de mond respecteren.
Met actieve zuurstofformules kun je op een zachte manier van de “slechte” bacteriën in je mond afkomen. De Oxyfresh Frisse Adem Kit of de Frisse Adem Kit van RyttPro staan garant voor een totaalaanpak, die veel breder is dan alleen een frisse adem. Het natuurlijke evenwicht in de mondholte komt het neutraliseren van zuren ten goede.
Als je last hebt van een droge mond kun je de natuurlijke bescherming tegen tanderosie door speeksel herstellen middels hydraterend mondwater. Naast het bevochtigen van de mondslijmvliezen is het belangrijk dat ook de eigen speekselproductie wordt gestimuleerd. Voorbeelden van mondspoelingen die dit doen zijn Oral Rinse dry mouth van The Breath Co. en OraRelieve mondwater.
Ook het kauwen op suikervrije kauwgom stimuleert de aanmaak van speeksel.
Wanneer poets je je tanden?
Door de inwerking van zuur wordt tandglazuur zachter. Je denkt misschien dat je goed bezig bent als je je tanden poetst na het eten van fruit of het drinken van vruchtensap, maar dit werkt tanderosie juist in de hand. Omdat het glazuur na het eten of drinken van fruit zachter is, poets je het op dat moment gemakkelijker weg. Beter is je mond alleen even te spoelen met water nadat je iets zuurs hebt gegeten of gedronken.
• Eet of drink een uur voordat je je tanden gaat poetsen geen zure producten
• Eet of drink voor het slapen gaan en ’s nachts geen zure producten
• Als je ontbijt met fruit en/of vruchtensap kun je beter je tanden vooraf poetsen en na afloop je mond met water spoelen
