Wat kun je doen tegen tandenknarsen?
Last van knarsende tanden en wil je weten hoe je dit kunt behandelen? In dit artikel lees je 10 bewezen tips.
Bruxisme, de medische term voor tandenknarsen en/of je kaken op elkaar klemmen, is een aandoening die niet alleen schade oplevert aan je gebit maar vaak ook andere complicaties heeft. Denk aan spanning en pijn in je kaken, nek- en schouderklachten, hoofdpijn, vermoeidheid en een slechte nachtrust.
Tandenknarsen doe je meestal ‘s nachts tijdens je slaap. Het hard over elkaar schuiven van het boven- en ondergebit veroorzaakt een knarsend geluid. Bij kaakklemmen bijt je hard op je tanden en kiezen, zonder je kaken heen en weer te schuiven. Kaakklemmen kun je overdag doen maar ook in je slaap, al dan niet afgewisseld met tandenknarsen. Als je in wakkere toestand je kaken op elkaar klemt, wil dat niet zeggen dat je je bewust bent dat je het doet.
Bruxisme komt voor bij zo’n 10 tot 20% van de bevolking en op iedere leeftijd kun je er last van hebben. Meestal is tandenknarsen of kaakklemmen maar tijdelijk, maar als het langer aan blijft houden zul je, gezien de schade aan je gebit en eventuele andere gevolgen, maatregelen moeten nemen.
Dit moet je doen als je tandenknarst om ervan te komen:
1. Je bewust worden van het probleem
Wees alert op aanwijzingen dat je tandenknarst. Vaak is het de partner van een tandenknarser, die de slaap gehouden wordt door de irritante knarsende geluiden. Als je alleen slaapt kun je opmerken dat je tanden en kiezen gevoeliger worden of je kauw- en nekspieren pijnlijk zijn bij het opstaan.
Kaakklemmen in wakende toestand doe je overdag, dus dit kun je wat gemakkelijker zelf opmerken. In beide gevallen kan ook de tandarts signaleren dat je tandenknarst of je kaken op elkaar klemt, doordat je gebit een overmatige slijtage vertoont.
Hoe dan ook zul je moeten erkennen dat je tandenknarst of je kaken op elkaar klemt, alvorens je ermee aan de slag kunt.
2. Je gebit beschermen tegen verdere schade
Om je gebit te beschermen tegen de schade die het oploopt door het tandenknarsen of kaakklemmen, zijn er verschillende opties.
Verreweg de goedkoopste, snelste en simpelste manier om je gebit te beschermen is het kopen van een anti-knarsbitje. In onze Top 10 “beste bitjes tegen tandenknarsen” komt de Sova Nightguard als beste uit de bus.
Sova Nightguard anti-knarsbitje
Dit is onze favoriet omdat dit het enige bitje is dat niet alleen ijzersterk en flinterdun is, maar ook nog eens perfect naar je gebit is te vormen.
Met een dikte van slechts 1,6 millimeter past de Sova Nightguard comfortabel in je mond. SISU, het materiaal waarvan het gemaakt is, is een stevige kunststof die goed bestand is tegen hard bijten en knarsen. De gebruikte Diffusix technologie, perforaties in het materiaal, zorgt er daarnaast voor dat de druk over de bijtvlakken wordt verdeeld.
Verder worden je tanden tijdens het dragen van het bitje dankzij de perforaties omhuld door speeksel, de natuurlijke bescherming van je gebit. Tijdens het vormen van het bitje kun je door deze perforaties het bitje ook nog eens heel strak rond je tanden aanzuigen, wat zorgt voor een optimale pasvorm. De Sova Nightguard kun je kopen bij de Mondzorgzaak.nl en bij Bol.com.
Overigens, iedereen is verschillend en misschien zie je meer in één van de andere anti-knarsbitjes uit onze Top 10. Onze Top 10 beste bitjes tegen tandenknarsen kun je hier inzien.
Een splint of opbeetplaat
Voor een splint, ook wel opbeetplaat genoemd, moet je naar de tandarts. Deze maakt afdrukken van je gebit, waar de tandtechnicus een plaatje van doorzichtige kunsthars van ongeveer 2,5 mm. dikte van maakt. Deze hoefijzervormige splint draag je over je bovengebit. De gladde onderzijde maakt contact met het ondergebit.
Aanvankelijk dacht men dat de stand van de tanden en kiezen verantwoordelijk was voor het tandenknarsen en ging men ervan uit dat zo’n splint het knarsen daadwerkelijk zou verhelpen. Dat blijkt achterhaald, maar een splint beschermt natuurlijk wel je gebit en speelt daarmee een belangrijke rol in het voorkomen van verdere gebitsschade.
Een splint heeft als nadeel dat het een gewenningsproces kent, waarbij de klachten eerst kunnen verergeren. Ook moet een splint gereinigd worden met speciale reinigingsproducten die de kunsthars niet aantasten. Het gebit zelf verdient ook extra aandacht, omdat het ’s nachts of een deel van de dag gedeeltelijk is afgedekt en daardoor minder in contact komt met speeksel, de natuurlijke bescherming van het gebit. Een ander nadeel zijn de kosten, een splint kost al gauw rond de € 300.
Botox
Een relatief nieuwe methode om bruxisme te behandelen zijn botox injecties. Botox zorgt er voor dat de kaakspieren verslappen, zodat je dus minder kracht op het gebit kunnen zetten. Tandenknarsen of kaakklemmen kan hierdoor verminderen en zelfs helemaal stoppen. Dan verdwijnen ook de klachten die ermee gepaard gaan, zoals spierpijn van de kaakspieren. Bij een botox behandeling kan het een paar weken duren voordat er effect is. De injecties zullen in het begin enkele malen herhaald moeten worden en worden daarna afgebouwd. De totale duur van de behandeling is afhankelijk van de mate waarin geknarst wordt en de ernst van de klachten. Ook een botox behandeling is aanzienlijk duurder dan een anti-knarsbitje, de prijs is afhankelijk van het aantal injecties en de hoeveelheid benodigde botox.
3. Schade aan het gebit herstellen
Zodra je gebit is beschermd tegen verdere schade, kan de tandarts de al ontstane schade aan tanden en kiezen gaan herstellen. Met witte vullingen kan veel gerepareerd worden, zoals slijtplekken en het teruggeven van hun oorspronkelijke vorm aan de voortanden.
4. Kaakspieren ontspannen
Omdat er door het tandenknarsen veel spanning in de kaken is en de kauwspieren overbelast worden, is het goed om deze te leren ontspannen. Je kunt zelf je kaken masseren door je vingertoppen bij je kaakgewricht (vlakbij je oren) op je wang te zetten en zachtjes rond te draaien. Dit werkt ontspannend op de kaakspieren, het helpt om je bewust te worden van de spanning in dit gebied en het leert je deze te ontspannen. Naarmate je kaken meer ontspannen zijn leidt dit tot een vermindering van het tandenknarsen.
Vraag hulp aan een fysiotherapeut
Als je hierbij hulp nodig hebt, kun je voor verlichting van de klachten aan de kauwspieren en het kaakgewricht terecht bij de fysiotherapeut. Die kan je, behalve massages, ook ontspanningsoefeningen aanraden die specifiek gericht zijn op je kaken en nek.
Massages en oefeningen vlak voor het slapen helpen mee aan beter ontspannen inslapen en hopelijk minder tandenknarsen.
Doorverwijzing naar tandarts-gnatholoog
In ernstige gevallen van tandenknarsen met heftige bijkomende klachten, kun je worden doorverwezen naar een tandarts-gnatholoog. Die is gespecialiseerd in het behandelen van problemen bij het kauwen, zoals pijn in de kaakgewrichten, spierpijn van de kauwspieren, gekraak en andere geluiden in het kaakgewricht en beperking van de beweging van de kaken. Tandenknarsen en kaakklemmen horen ook bij dit specialisme. Een tandarts-gnatholoog kan daarnaast ook de schade aan het gebit herstellen.
3. Het zenuwstelsel tot rust brengen door stimulerende substanties te laten staan
Tandenknarsen blijkt gerelateerd aan een overprikkeling van het centraal zenuwstelsel. Eigenlijk is tandenknarsen een symptoom hiervan. Stoffen die het zenuwstelsel prikkelen, zul je dus als eerste achterwege moeten laten als je van het tandenknarsen af wilt komen.
Substanties die het zenuwstelsel prikkelen zijn:
- Cafeïne (koffie, cola en energiedrankjes)
- Overmatige consumptie van alcohol
- Stimulerende middelen als cocaïne, amfetamine en XTC
- Roken, bij rokers komt tandenknarsen maar liefst 2 keer zo vaak voor
Tandenknarsen kan ook een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen. In tegenstelling tot bovenstaande stoffen kun je daar niet zomaar mee stoppen. Als je het vermoeden hebt dat je tandenknarst als bijwerking van jouw medicatie en je moet die langere tijd innemen, geef dat dan aan bij je huisarts en vraag of er een alternatief medicijn is.
4. Vermijd stress en spanningen
Stress en spanningen zijn meestal de belangrijkste oorzaak van tandenknarsen. Dus om daar van af te komen is het nodig om aan die geestelijke achtergrond ervan te werken.
Het verminderen van de stress-verhogende factoren in je leven, leren omgaan met stress en regelmatig ontspanningsoefeningen bevorderen een goede nachtrust en kunnen meehelpen om het tandenknarsen te verminderen.
Verminderen van stress en spanningen
Het vermijden van stress en spanningen is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan, omdat je hiervoor ingrijpende maatregelen moet nemen in je levensstijl en levensritme. Toch loont het de moeite, het kan doorslaggevend zijn in het ophouden met tandenknarsen en komt daarnaast ook je algehele gezondheid en welzijn ten goede. Kijk kritisch naar je levensstijl en ga na of je wel gezond eet, genoeg beweegt en voldoende slaapt. Erken eventuele stressfactoren in je leven. Die kunnen te maken hebben met je werk, maar ook met een relatie of gezinssituatie. Onderken waar het probleem zit en kijk vooral hoe je dat kunt oplossen. Indien nodig kan een psycholoog je helpen om de dingen in het juiste perspectief te zien en bij het doorbreken van gedragspatronen.
Als spanningen worden veroorzaakt door een geestelijk trauma, kun je ook baat hebben bij een behandeling door een psycholoog. Die kan je helpen om het trauma te verwerken, je leren om je meer te ontspannen en tips geven voor een betere nachtrust. Dit alles komt niet alleen je gebit maar je algehele gezondheid ten goede.
Zorg voor een goede nachtrust
Omdat tandenknarsen ´s nachts in je slaap gebeurt, wordt het wel in verband gebracht met een slechte nachtrust. Niet goed of onvoldoende slaap heeft, behalve tandenknarsen, ook consequenties voor je algehele gezondheid. Een chronisch slaaptekort geeft meer kans op hart- en vaatziekten en is bevorderlijk voor het kweken van overgewicht. Dat zorgt op zijn beurt weer voor andere aandoeningen, bijvoorbeeld diabetes type 2. Dit leidt dan weer tot een verdere toename van fysieke stress en aangezien al deze factoren met elkaar te maken hebben, loop je het risico in een vicieuze cirkel te belanden.
Om van het tandenknarsen af te komen zorg je in ieder geval voor voldoende slaap en geef je aandacht aan de kwaliteit van je slaap.
Ontspannen
Stress en spanningen vermijden betekent meestal dat je meer ontspanning in je leven brengt. Dat kan door de plaatselijke oefeningen en massages van de fysiotherapeut, maar je kunt ook op zoek gaan naar een algehele ontspanningsmethode als ademhalingsoefeningen, mindfulness en yoga. Er zijn ook geleide ontspanningsoefeningen, die je kunt downloaden en afspelen op je computer of smartphone. Als je dat allemaal maar niks vindt, kan een warm bad of een warme douche voor het slapen gaan ook erg ontspannend werken, evenals het luisteren naar rustgevende muziek of het lezen van een niet al te spannend boek.
Zoek de methode of oefeningen waarbij je je prettig voelt, zodat ze structureel een plaatsje in je leven krijgen en je de oefeningen ook op langere termijn met plezier blijft doen. Zoals boven vermeld, komt dit niet alleen je gebit ten goede maar je gehele gezondheid.
Als je ontspanningsoefeningen ´s avonds voor het slapen gaan doet, is er minder kans op tandenknarsen dan dat je een adrenaline verhogende horror- of actieserie kijkt.
Kaakklemmen
Bovenstaande tips zijn gericht op het tandenknarsen in je slaap, maar zijn ook van toepassing als je overdag met je kaken klemt, of het misschien wel allebei doet.
Ook bij kaakklemmen is de eerste stap om je bewust te worden dat je het doet. Vervolgens kun je maatregelen nemen om je gebit te beschermen met bijvoorbeeld een anti-knarsbitje, eventuele gebitsschade laten herstellen en op zoek te gaan naar waarom je met je kaken klemt.
Ook hierbij is het zaak om stressfactoren in je leven te onderkennen en aan te pakken, aandacht te besteden aan een goede nachtrust en meer te ontspannen, al dan niet met behulp van een fysiotherapeut of psycholoog.
Bruxisme voorkomen
Volgens een oude wijsheid is voorkomen beter dan genezen. Dat geldt natuurlijk ook voor zo’n lastige en gecompliceerde aandoening als tandenknarsen en kaakklemmen. Als dit wilt voorkomen kun je bijvoorbeeld alert zijn op stress en spanningen en bij voorbaat alvast meer ontspannen. Je voorkomt er niet alleen tandenknarsen en kaakklemmen mee, het is ook beter voor de rest van je lichaam en niet te vergeten van je geest.
Wil je weten welk bitje geschikt is voor jou lees dan ook onze test: de 10 best bewezen bitjes tegen knarsen
