Last van een speekselklierontsteking? Dit kun je doen.
Speekselklierontsteking is een vervelende aandoening omdat speeksel een aantal belangrijke functies heeft. In de mondholte monden verschillende speekselklieren uit, die samen speeksel produceren. Speeksel zorgt ervoor dat je mond niet uitdroogt en beschermt het gebit. Bovendien is speeksel onmisbaar bij de spijsvertering. Terwijl je kauwt en zo je eten mengt met speeksel, wordt het zacht en glad. Het is dan niet alleen gemakkelijker door te slikken. Er zitten ook enzymen in zoals amylase, die het voedsel alvast voorbereiden op verdere vertering in de maag.
Waar zitten de speekselklieren?
Een mens heeft twee keer drie grote speekselklieren en nog een aantal kleinere, die zich allemaal in of rond de mondholte bevinden. De drie grote speekselklieren, die verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de speekselproductie, liggen net buiten de mondholte:
Twee oor-speekselklieren, aan beide zijden van het gezicht vlak naast het oor.
Twee onderkaak-speekselklieren, aan beide kanten net onder de kaakranden.
Twee ondertong-speekselklieren onder de tong.
Dan zijn er nog vele kleine speekselkliertjes in de mondholte en het slokdarm-hoofd (pharynx). Het bovenste gedeelte van het ademhalings- en spijsverteringsstelsel, tussen de neus en mond en de slokdarm, is een bijzondere plek. Bij zoogdieren, en dus ook bij de mens, kruisen het spijsverterings- en het ademhalingsstelsel elkaar. Als je je verslikt, of als er een slokje water de verkeerde afslag neemt, merk je hoe nauw dit luistert.
Speekselklieronststeking
Het woord zegt het al, speekselklierontsteking is een ontsteking van de speekselklieren. Komt de ontsteking telkens terug, dan is er sprake van een chronische speekselklierontsteking.
De meest voorkomende oorzaak van een speekselklierontsteking is een infectie met een bacterie of virus. Een andere mogelijkheid is het syndroom van Sjögren, een chronische ontsteking van de speekselklieren, waarbij te weinig speeksel wordt geproduceerd. Dit syndroom treedt vaak op bij reuma en leverziekten.
Tot slot kunnen speekselstenen een speekselklierontsteking veroorzaken. Dit zijn brokjes van samengeklonterde calcium, die de afvoer van speeksel belemmeren. Deze vorm van speekselklierontsteking komt meestal voor in de onderkaak-speekselklier. Dit gebeurt als het speeksel veel calcium bevat en er geen goede doorstroming is, bijvoorbeeld door medicijngebruik of uitdroging.
Symptomen van speekselklierontsteking
Ook in de speekselklieren uit een ontsteking zich in pijn en zwellingen, die je zowel in de mond als uitwendig kunt zien en voelen.
Vaak gaat een speekselklierontsteking gepaard met een droge mond. Dit vanwege de belemmering van de uitgangen, waardoor er geen of minder speeksel in de mond terecht komt. Als er wel speeksel is, dan kan dit er troebel uitzien.
Naar de huisarts met een speekselklierontsteking
Met een speekselklierontsteking moet je altijd naar de huisarts. Die kan je zonodig doorverwijzen naar de KNO-arts voor de exacte diagnose en behandeling.
Droge mondklachten verhelpen
Naast de behandeling door de huisarts of de KNO-arts, kun je zelf het één en ander doen tegen een droge mond. Geen of te weinig speeksel zorgt voor ongemak bij alledaagse bezigheden zoals praten en eten. Een tekort aan speeksel heeft bovendien een negatief effect op je gebit en tandvlees.
Als je last hebt van een speekselklierontsteking is het goed om extra aandacht aan je dagelijkse mondhygiëne te besteden. Mondverzorgingsproducten, die speciaal gericht zijn op droge mond-klachten, zorgen er in ieder geval voor dat je mond gehydrateerd wordt. Daarnaast zetten ze de speekselklieren die het nog wel doen aan tot meer productie.
Tandpasta en mondwater met uitdrogende, irriterende en verzurende bestanddelen kun je beter vermijden. Alcohol heeft bijvoorbeeld een sterk uitdrogende werking op de mondslijmvliezen. Ook chemicaliën als SLS (sodium lauryl sulfaat) en antiseptische stoffen als chloorhexedine kun je beter laten staan. Wij vinden dat dat voor iedereen zo is, maar in het geval van speekselklierontsteking geldt dat helemaal.
Kijk bij de Mondzorgzaak naar mondvriendelijke verzorgingsmiddelen, speciaal voor een droge mond. Bijvoorbeeld voor Moist-R Hydraterende Mondspray, die hydrateert door middel van plantaardige glycerine en xylitol.
Je kunt dat aanvullen met Oravall mondwater en mondspray. Beiden zijn gericht op het hydrateren van de mondslijmvliezen, maar verzorgen uiteraard ook je gebit en tandvlees. Oravall mondspray heeft dezelfde samenstelling als het mondwater, maar de handige sprayflacon is ideaal voor tussendoor en onderweg.
Puur natuur en veganistisch, maar toch je mond goed hydrateren kan met UK Organics. Hun Orange tandpasta en mondolie is heel geschikt om een droge mond te hydrateren en de speekselklieren te stimuleren. De pure ingrediënten kalmeren de irritaties van de speekselklierontsteking. Kokosolie verzacht en hydrateert, maar bestrijdt ook op een natuurlijke manier de schadelijke bacteriën in je mond.
Gebitsverzorgende kauwgom bij droge mondklachten
Voor extra hydratatie tussendoor is Moist-R kauwgom een aanrader. De xylitol in deze gebitsverzorgende kauwgom stimuleert de speekselproductie, verfrist je adem en verzorgt en beschermt je gebit.
Ingeval van een speekselklierontsteking is dit de meest geschikte kauwgom. De buitenkant van de kauwgompjes is een stuk zachter dan de meeste andere kauwgom, zodat de mondslijmvliezen niet worden beschadigd.
