Ben jij bang voor de tandarts of ben je bang om pijn te voelen bij de tandarts?
Voor de meeste mensen is het dat laatste, hun grootste angst is het ervaren van pijn tijdens een tandheelkundige behandeling.
Hoewel het qua pijnbebeleving tijdens behandelen vaak best wel meevalt, is het een hele geruststellende gedachte dat je mond goed verdoofd is. Het idee dat je geen pijn gaat ondervinden vinden mensen nou eenmaal erg fijn.
In deze blog ga ik dieper in op de soorten verdoving en narcose tijdens tandheelkundige behandeling.
Pijnbeleving
De mate waarin iemand pijn ervaart is ontzettend verschillend. De een springt al uit de stoel bij het aanraken van een kies met een sonde (oftewel het aanwijsstokje van de tandarts) en de ander ondergaat een wortelkanaalbehandeling zonder blikken of blozen.
Voor mij als behandelaar is het altijd belangrijk goed te kijken naar de reacties van mijn patiënten en te onderschatten hoe iemand omgaat met mogelijke pijn. Aan de hand daarvan kan ik iemand verdoven en zorgen dat diegene zich comfortabel voelt in de stoel.
Aan jou is het dus de taak om tijdens een tandheelkundige behandeling aan te geven wat je wensen zijn. Wil je graag helemaal niks meer voelen van het behandelen dan is het raadzaam om meteen een verdoving te vragen.
Ook zijn er personen die het juist prettig vinden om tijdens het behandelen enkele momenten iets te voelen maar daarna geen verdoofd gevoel te hebben.
Vaak kan je door middel van de hand op te steken even aangeven dat het je te gevoelig wordt.
Diverse verdovende middelen
Gelukkig zijn er in de tandartspraktijk voldoende producten beschikbaar om de behandeling zo comfortabel mogelijk te maken.
Te beginnen bij verdovende zalf of spray, vaak wordt er gebruik gemaakt van Lidocaine zalf. Deze zalf heeft een licht verdovend effect en kan worden gebruikt om oppervlakkig het tandvlees te verdoven. Ik gebruik het regelmatig wanneer mensen een gebitsreiniging te gevoelig vinden of bij het behandelen van kinderen. Het voordeel is dat je snel het effect van de zalf opmerkt en het aanbrengen helemaal pijnloos is. Het aanbrengen gaat doormiddel van een wattenstaafje of kwastje en het effect is vaak merkbaar een halfuur tot een uur. Op het moment dat je de stoel uitgaat begint het meestal uit te werken.
Vaak zorgt de zalf er net voor dat de scherpe kantjes tijdens het behandelen wegvallen, maar volledig gevoelloos maken gaat hiermee niet.
Verdoven met een naald
Om het te behandelen oppervlak echt gevoelloos te krijgen is het noodzakelijk te verdoven met een naald.
Voor diegene die niet zo fan zijn van naalden is het handig te vragen naar de zalf vooraf het geven van de prikjes.
Als er vooraf verdoofd wordt met zalf zal je de daadwerkelijke verdoving met de naald nauwelijks opmerken.
Maar met het verdoven met een naald zijn ook ontzettend veel technieken beschikbaar.
Je hebt vier technieken: geleidings, infiltratie, intraossale en intraligamentaire anesthesie.
Welke type verdoving er wordt gekozen is meestal afhankelijk van de plek waar er behandeld gaat worden.
Vaak wordt er gebruik gemaakt van de infiltratietechniek met een middelgrote naald in combinatie met Lidocaine/Articaine of Citanestvloeistof.
Deze techniek wordt meestal ingespoten in de omslagplooi bij het tandvlees bij het gebied waar er gewerkt gaat worden.
Bij de geleidingstechniek wordt een grote/langere naald gebruikt en deze verdooft op 1 plek meerdere gebitselementen. Dit noemen ze een blok, dus met 1 prik kan je bijvoorbeeld aan een zijde alle kiezen en kleine kiezen verdoven zoals bij een mandibulair blok.
Deze techniek wordt veel toegepast bij het behandelen in de onderkaak, en als het echt goed gevoelloos dient te zijn.
Intraligamentaire anesthesie is te gebruiken met een speciaal type verdovingsapparaat en daarmee kan je met een heel klein naaldje de vloeistof inspuiten tussen het tandvlees en de tand of kies. deze plek heet het ligament. Deze techniek gebruik ik bijvoorbeeld bij parodontale behandelingen of als er niet heel flink verdoofd hoeft te worden.
Veel mensen vinden dit een fijne techniek omdat je aan het einde van de behandeling niet zo’n verdoofd/doof gevoel hebt.
Intraossale anesthesie wordt meestal toegepast bij de grotere behandeling bijvoorbeeld bij chirurgie. Bij deze techniek wordt met de naald direct in het bot geïnjecteerd.
Hierdoor zit de verdoving meteen, vloeit de vloeistof niet weg naar de wang of lippen en werkt het direct.
Voor alle technieken is wat te zeggen. Welke techniek er vaker gekozen wordt is soms ook afhankelijk van de behandelaar. De een is hier handiger in de ander.
Risico’s van verdoven
Zoals bij veel medische ingrepen is het uitvoeren van anesthesie met de naald niet helemaal zonder risico’s.
Gelukkig is het een handeling die de tandarts en mondhygienist veel toepast en gaat er eigenlijk nooit wat mis.
Mogelijke risico’s zijn bijvoorbeeld een allergische reactie op de vloeistof.
Dit is helaas niet helemaal te voorkomen en de mensen die dit ooit hebben gehad weten dat van zichzelf. Gelukkig komt dit zelden voor.
Wanneer je door medische oorzaken niet goed reageert op de adrenaline in verdovingsvloeistof kan je vragen om een alternatief soort als Citanest. Het nadeel daarvan is dat deze vaak iets minder effectief en snel werkt.
Het is dus ook belangrijk altijd je medische geschiedenis en huidige medicijnenlijst door te geven aan je behandelaar voordat je behandeld gaat worden.
Andere risico’s zijn het aanprikken van een bloedvat of een spier of het veroorzaken van een wond in het tandvlees doordat er te veel vloeistof en te snel op dezelfde plek is ingespoten.
In zelden gevallen zie je dat er door een verkeerde priktechniek verlamming in bepaalde delen van het gezicht optreden, een voorbeeld hiervan is een hangend ooglid of wang.
Narcose
Hoewel veel van mijn patiënten grappen met; Breng mij maar onder narcose voordat je gaat beginnen, wordt er in de tandartspraktijken in slechts enkele gevallen gekozen voor narcose.
Narcose is erg ingrijpend en wordt alleen bij extreme tandartsangst gebruikt. Wel wordt het regelmatig toegepast bij gehandicapten die op een normale manier niet te behandelen zijn.
Een tussenvorm van verdoven is dan het gebruik van lachgas. Sommige praktijken beschikken over de apparatuur om lachgas te kunnen toedienen.
Het is minder ingrijpend voor het lichaam dan narcose en kan goed helpen bij ernstige tandartsangst. Het nadeel hiervan is dat niet iedere tandarts zo’n apparaat heeft staan en dat je dan op zoek moet naar een gespecialiseerde angsttandarts.
