Welke testen zijn er allemaal ?
We kunnen heel wat testjes bij je doen. De een leuker dan de ander…van de een ga je kwijlen..maar dan echt… en van de ander juist de bibbers. De een lijkt er op een zwangerschapstest, de ander op drummen en weer een ander op een lesje scheikunde of familiegeschiedenis. Wanneer wordt welke gebruikt en naar welke test kan je zelf vragen?
1. Percussie
Dit testje lijkt alsof je behandelaar er plezier in heeft om een beetje te drummen. Of op die ene irritante collega die maar met zijn vingers blijft roffelen. De behandelaar gebruikt dan de achterkant van het heft van het spiegeltje. Daarmee tikt hij tegen je tand of kies of tegen meerdere tanden en kiezen. Wat hij van je wil weten, is of dit onaangenaam is. Bij dit tikken kan er een ontsteking worden opgespeurd die je vanaf de buitenkant niet kunt zien. Dit kan reden zijn om een foto te maken of juist niet. Twee andere testjes in het verlengde hiervan zijn:
- De vitaaltest
- Palperen
Bij palperen wordt er met een vinger op de tand of kies gedrukt en gevoeld.
2. Vitaaltest
De vitaaltest klinkt best vrolijk. Het is een ander woord voor koude-test. Met een spuitbus wordt een watterstaafje als het ware bevroren. Frozen is er niks bij, je zou er haast spontaan van tandenklapperen. Nu weet je vast wel dat bijten in een ijsje niet heel prettig is. Dat betekent dat je tanden nog volop fit en vitaal zijn. In leven dus. Je tandzenuw is dan niet afgestorven. Er wil nog weleens wat verwarring zijn bij dit testje, want je moet hierbij zelf aangeven of je iets voelt of niet. Maar wat is ‘iets voelen’? Soms denkt men dat er dan echt pijn moet worden gevoeld, maar je moet ook aangeven als je maar een klein beetje kou door je kies voelt gaan. Voel je echt helemaal niks, dan is je tand waarschijnlijk dood. Ja, dan klinkt die vitaaltest ineens een stuk minder vrolijk…
3. Speekseltest
Dit is er echt eentje om van te kwijlen. Een speekseltest wordt gedaan als bijvoorbeeld iemand last heeft van een droge mond of heel veel gaatjes of veel erosie heeft. Er kan bekeken worden hoeveel speeksel je aanmaakt, zowel gestimuleerd als ongestimuleerd. Met stimuleren bedoelen we bijvoorbeeld kauwen. Daarnaast wordt bekeken hoe hoog of laag de pH van je speeksel is. Dit wordt met het bekende lakmoespapiertje dat je nog van de scheikundeles kent gedaan. Als je speeksel te zuur is dan ben je minder goed beschermd tegen gaatjes en erosie. Je kunt dan dus minder zoet-zuurmomenten op een dag aan.
4. Gaatjes risico
Soms wil men niet geloven dat die gaatjes door het slecht verwijderen van tandplak komt. Om aan te tonen hoeveel gaatjesmakende bacteriën in je mond hebt, kan er een test worden gedaan. Die bacteriën noemen we streptococcen mutans. Er wordt dan een sample afgenomen en naar het lab gestuurd.
5. Plaktest
Met een vloeistof worden je tanden ingesmeerd en vervolgens wordt er gespoeld. De delen waar nog tandplak zit, blijven gekleurd. Zo kunnen we zien hoe je thuis onder de plak zit. Alhoewel…het is echt een momentopname dus je kan een hele poos thuis super slecht hebben gepoetst en vlak voordat je in de behandelstoel kwam enorm goed. Het geeft wel inzicht waar je zelf toch nog wat hebt laten zitten. Een aandachtsgebied voortaan dus. En dan sturen we je weer naar huis…Nee hoor, de kleur wordt er weer keurig afgehaald door je goed poetsen aan te leren. De bloedingstest geeft meer inzicht over je mondhygiëne van een langere periode.
6. De bloedingstest
Whoeehahahah! Ja, dat klinkt heel luguber en masochistisch. Gelukkig valt het reuze mee. Je tandvlees wordt lichtjes afgetast en dan wordt bekeken of het gaat bloeden. Na een a twee dagen dat er ergens plak is blijven zitten, kan het al wat gaan bloeden. Dat betekent dat het ontstoken is. Het geeft een beeld van je eigen mondhygiëne thuis over een periode van een week of twee. Als je minder dan 10% bloedt, dan noemen we het gezond. Zit je er boven dan heb je gingivitis (lichte tandvleesontsteking) of (risico op) parodontitis (zware tandvleesontsteking met kaakbotverlies).
7. Periosafe
Dit lijkt echt op een zwangerschapstest alleen hoef je er gelukkig niet overheen te plassen. Ook hier wordt je speeksel getest. Binnen enkele seconden weet je of je risico hebt op parodontitis door gebruik te maken van zogenaamde biomarkers. Biomarkers verklappen eigenlijk dat je lichaam aan het vechten is tegen ontsteking. Nog voordat wij in je mond kunnen zien dat je parodontitis hebt, kan de test ons waarschuwen. Het is dus vroegdiagnostiek. Ideaal want dan kan er heel erg op tijd actie ondernomen worden zodat je geen dure en lange behandeling hoeft.
8. Vitamine D test
Vitamine D speelt een rol voor je kaakbot. Een gebrek aan vitamine kan een verklaring zijn voor een zware tandvleesontsteking. Vitamine D zit voornamelijk in zonlicht. Tegenwoordig blijven mensen steeds meer binnen of smeren zich flink in tegen die scherpe zon. Zo kan je eenvoudig een vitamine D gebrek oplopen met alle gevolgen van dien. Tegenwoordig kan binnen een mondzorgpraktijk ook hierop getest worden.
9. DNA- en kweektest
“Ah!”, zei de tandarts. “U stamt dus af van de Goeroe Goeroe!”, die een DNA-test had afgenomen. Nee hoor…zo ver gaan we niet. Op het moment dat de behandeling voor parodontitis niet voldoende resultaat heeft opgeleverd, kan gekozen worden om een DNA- of kweektest te doen. Hierbij wordt bekeken welke bacteriën er in de pockets van uw tandvlees huizen. Dus niet jouw eigen DNA wordt bekeken maar dat van de bacteriën om ze te identificeren. Uit de uitslag kan blijken of en welke antibiotica ingezet kan worden.
10. Bloeddruk en suiker
Ook zijn er tegenwoordig praktijken die de bloeddruk meten en op diabetes testen. Tandvleesontsteking zou hart- en vaatziektes kunnen veroorzaken. Bovendien kan een te hoge bloeddruk een behandeling in de weg liggen. Diabeten hebben vaker tandvleesontsteking en de tandvleesontsteking kan de suikerwaardes in het bloed beïnvloeden.
11. Zelf vragen
Je kunt altijd vragen of je getest kunt worden. Sommige zorgverleners in de mondzorg zullen van sommige testen nog niet volledig op de hoogte zijn. Dat is niet gek, want er komt nu eenmaal steeds meer op de markt. Ook is het niet altijd even handig om zo’n test te doen. Je tandarts of mondhygiënist weet prima wanneer het wel of niet geïndiceerd is. Een plaktest en bloedingstest is eigenlijk altijd wel wijs om te doen.
