Hoe goed kijk jij naar de mensen in je omgeving? Ken jij bijvoorbeeld iemand die rode plekken met schilfertjes op zijn of haar huid heeft? Dit is namelijk het kenmerk van de huidaandoening psoriasis. De vraag is of psoriasis een relatie heeft met jouw mondgezondheid.
Wat is Psoriasis?
Psoriasis is een chronische aandoening van de huid. De aandoening is erfelijk en kan op elke leeftijd ontstaan. Over het algemeen krijgt men het tussen de 16 en 21 jaar of tussen 57 en 60 jaar. In Nederland komt het bij 2% tot 3% van de bevolking voor.
Psoriasis kenmerkt zich door rode plekken met witte schilfers op de huid. De plekken kunnen op het hele lichaam voorkomen. Toch zie je ze vooral op de ellenbogen, knieën, scheenbenen en onder het hoofdhaar. Het vervelende is dat deze rode plekken kunnen jeuken en soms pijnlijk zijn. Een klein deel van de mensen met psoriasis krijgt naast de plekken op de huid ook ontstekingen aan de gewrichten. Vooral in de handen en voeten.
De oorzaak van psoriasis
Je huid vernieuwt zich na ongeveer 28 dagen. Dit is een constant proces. Je hebt na ongeveer een maand dus weer een heel nieuw huidje! Bij mensen met psoriasis gaat het proces van vernieuwing van huidcellen helaas veel sneller dan normaal. Bij hen is iedere 6 tot 7 dagen de huid vernieuwd. Het nadeel van dit versnelde proces is dat nieuwe huidcellen niet goed aangemaakt worden en dood gaan. Er ontstaat een dikke laag huidcellen die niet op tijd worden afgestoten. Met als resultaat een dikke, geïrriteerde, rode en schilferige plek.
De exacte oorzaak van psoriasis is niet volledig bekend. Wel blijkt dat er sprake is van een overactief immuunsysteem. Een foutje van het immuunsysteem, waardoor het immuunsysteem de eigen huidcellen aanvalt. Dit is kenmerk voor auto-immuunziekten.
Vooralsnog lijkt dat een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren tot deze ontregeling van het immuunsysteem leidt. Omgevingsfactoren die psoriasis kunnen uitlokken en (tijdelijk) verergeren zijn: schaafwonden of een tatoeage, ontstekingen of infecties, het gebruik van bepaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld lithium, bètablokkers, ibuprofen en diclofenac), emotionele of mechanische stress. Psoriasis komt vaker voor bij mensen met metabole verstoringen, zoals overgewicht, diabetes, het metabool syndroom, niet-alcoholische leververvetting en darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn of collitis ulcerosa en rokers. Psoriasis gaat ook geregeld gepaard met voedselallergieën of -intoleranties. Er is een associatie tussen psoriasis en coeliakie.
Psoriasis in de mond kan dan?
Hoewel psoriasis meestal de huid op de ellenbogen, knieën of hoofdhuid aantast, kan het zich overal voordoen, zelfs in de mond. Als dat het geval is, wordt het orale psoriasis genoemd. Het is geen ernstig medisch probleem, maar het kan wel erg ongemakkelijk zijn. Orale psoriasis is zo zeldzaam dat de meeste artsen het nog nooit eerder hebben gezien. Sommige weten zelfs niet dat het bestaat. Als er sprake is van orale psoriasis kunnen er plekken verschijnen op de lippen, tong en andere weefsels van de mond. De plekken komen het meest voor aan de binnenkant van de wangen. Kenmerken zijn:
- Rode plekken met gele of witte randen
- Zweren
- Blaren met pus
- Pijn of een branderig gevoel, vooral bij het eten van gekruid voedsel
- Verandering van smaak
Daarnaast kan orale psoriasis verband houden met andere aandoeningen, zoals een gespleten tong, groeven op de tong of een landkaarttong. Een landkaarttong is een onschuldige verandering van het oppervlak van de tong. Kenmerkend voor zo’n tong zijn de rode, gladde plekken die vaak omgeven zijn door wittige zones of lijntjes. Het lijken net eilanden op een kaart. Ook gezwollen of ontstoken tandvlees kan gepaard gaan met orale psoriasis.
Mensen met orale psoriasis hebben vaak ook symptomen op hun huid, zoals dikke, schilferige plekken. De symptomen in de mond kunnen beter of slechter worden, als de plekken op de huid beter of slechter worden.
Heeft psoriasis invloed op je tandvlees?
Orale psoriasis heeft invloed op je tandvlees, maar heeft psoriasis ook een relatie met parodontitis? Er wordt namelijk met andere auto-immuunziekten wel een verband gezien.
Wat is parodontitis ook al weer? Waarschijnlijk ben je er wel van op de hoogte dat je tandvlees kan ontsteken. Deze ontsteking hoeft echter niet beperkt te blijven tot het tandvlees. Het kan zich ook uitbreiden richting je kaakbot. Wanneer het kaakbot aangetast is door de ontsteking, spreken we van parodontitis. Parodontitis behoort tot één van de chronische welvaartsziekten net zoals dat het geval is bij diabetes en hart- en vaatziekten, maar ook auto-immuunziekten horen hierbij.
Of je wel of geen parodontitis krijgt is niet afhankelijk van maar één factor; hoe je poetst. Er zijn meerdere aspecten betrokken bij het ontstaan van deze ziekte. Natuurlijk speelt je eigen mondhygiëne wel een hele belangrijke rol, maar daarnaast zijn ook genetische aanleg en leefstijlfactoren, zoals roken, stress en voeding van invloed.
Valt er al wat op? Dit zijn ook de risicofactoren voor psoriasis. Blijkbaar is er een relatie doordat beide aandoeningen de zelfde risico factoren hebben. Een onderzoek uit 2015 liet inderdaad een relatie tussen psoriasis en parodontitis zien. En sommige onderzoeken, waaronder een uit 2018 en een andere uit 2020, suggereren dat mensen met psoriasis meer kans hebben op tandvleesaandoeningen dan mensen zonder psoriasis. Een onderzoek uit 2016 liet zien dat tandvleesaandoeningen vaker voorkwamen bij mensen met ernstige psoriasis dan bij mensen met milde psoriasis. En uit een ander onderzoek (2020) bleek dat ernstige parodontitis vaker voorkomt bij mensen met psoriasis dan bij mensen zonder. De relatie lijkt ook nog eens sterker te zijn wanneer een van beide ziekten in hun ernstige vorm voorkomt.
Andere problemen in de mond
Naast ontstekingen in de mond kunnen er ook nog andere problemen ontstaan. Zo blijkt uit een klein onderzoek (2020) dat je bij psoriasis meer kans op gaatjes hebt. Dit kan gedeeltelijk worden verklaard door de zuurgraad van je speeksel. Zuur speeksel kan ervoor zorgen dat tanden mineralen verliezen, wat leidt tot tandbederf. Onderzoekers van een onderzoek uit 2013 ontdekten dat personen met psoriasis meer zuur speeksel hadden dan mensen zonder psoriasis. Natuurlijk wordt de zuurgraad van het speeksel, ook door andere factoren bepaalt. Wat dacht je bijvoorbeeld van alles wat je eet en drinkt.
Gezien het verhoogde risico op gebitsproblemen bij psoriasis, is het dus belangrijk om goed voor je gebit te zorgen.
Bronnen:
Acharya P, Mathur M. Association between psoriasis and celiac disease: A systematic review and meta-analysis. J Am Acad Dermatol. 2020 Jun;82(6):1376-1385.
Armstrong, AW, Read C. Pathophysiology, Clinical Presentation, and Treatment of Psoriasis: A Review. JAMA. 2020 May 19;323(19):1945-1960.
Sharma A, Raman A, Pradeep AR. Association of chronic periodontitis and psoriasis: periodontal status with severity of psoriasis. Oral Dis 2015; 21: 314-319.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1529-8019.2010.01310.x
