De meeste mensen zullen ongetwijfeld denken dat dit stuk gaat over hoe een tandarts een patiënt heeft toegetakeld. Maar nee, daar gaat het niet over. Dit stuk gaat over kinderen, vrouwen en iedereen die zelf mishandeld is geweest of nog steeds worden en een bezoek brengen aan de mondzorgpraktijk.
De mond staat symbool
Wij zijn vrijwel iedereen. De mond staat vaak symbool voor heel veel thema’s zoals armoede, welzijn en gezondheid. Stralen doe je namelijk met te gebit en als het leven minder eenvoudig voor je is, zien we dat gauw genoeg. Ik grap weleens dat mensen niks voor mij verborgen kunnen houden omdat ik veel in hun mond kan lezen. Zo kan ik bijvoorbeeld zien of ze net een barbecue hebben gehad of een hete pizza hebben gegeten. Soms gaat het om veel ernstigere dingen. Gisteren sprak ik met een coördinator zorg- en veiligheidshuizen en leerde ik dat ik niet in mijn eentje het hele verhaal uit die mond kan lezen. Wel kan ik dat stukje uit die puzzel vormen.
Thuis gaat de mond niet open
Zeker als we gezinnetjes over de vloer hebben dan worden vaak de verhoudingen best snel duidelijk. Zelfs als mensen apart van elkaar komen, kunnen we daar iets van merken. Sommige mensen blijken thuis totaal niks te zeggen hebben. We hebben met mannen en ook vrouwen te maken die ons instructies geven voor de afspraak. Ook na de afspraak bellen ze ons om informatie te ontfutselen. Uiteraard moeten we hierbij ons goed aan de privacy wet houden. Die wet is er niet voor niks.
Dwingend
Zo heb ik ooit een vrouw gehad die vertelde dat ik haar man toch eens goed om te oren moest knopen dat hij beter moest poetsen. Ze vond het zo smerig eruit zien en het stonk. Deze man interesseerde het zelf echt geen fluit. Hij kwam vaker niet opdagen dan wel. Hij vond het wel leuk om met mij over de zaak te praten, over auto’s en de laatste keer vroeg hij mij of ik nog leuke cafés kende. Dan weet ik eigenlijk al wel hoe laat het is. Na zijn bezoek belde vrouwlief weer om te vragen wat ik van zijn mond vond en wat ik had gedaan. Dat ik haar dit niet wilde vertellen, vond ze heel stom.
Eigen keuzes maken
Het huwelijk is gestrand en hij kwam me dit vertellen. Met tranen in zijn ogen zei hij me dat hij echt wel zijn mond wilde verzorgen maar niet deed omdat zijn ex continu de dienst uitmaakte. Hij had thuis echt niks te zeggen. Het was een soort stil protest. Hij had even tijd nodig om te bedenken hoe hij zijn leven nu ging inrichten en hoe hij eigen keuzes ging maken. Hij had dit nog nooit gedaan en wist echt niet meer wat hij nu wel en niet wilde. Na een poos alleen controles en restauraties te hebben laten doen, kwam hij weer bij me terug voor de gebitsreiniging. Met een keurig gepoetste mond.
Vrouwenmishandeling
Een man belde mij op om te vragen of zijn vrouw was geweest. In de agenda had hij namelijk de afspraak zien staan, maar hij wilde toch echt even weten of ze bij ons in de stoel had gelegen. Ook dit is toch een apart verzoek. Erg wantrouwend. Bij mij ging dus meteen een belletje rinkelen. De bewuste dame wilde graag bleken terwijl haar tanden altijd behoorlijk wit waren. Ik zie dat vooral achter haar voortanden haar tanden ineens donkerder en dunner zijn. De keer erop zag ik een forse plek op haar gehemelte. Bij navraag zei ze dat ze er niks van had gemerkt en geen idee had hoe dit er was gekomen. Een andere keer kwam ze met een coltrui binnen terwijl het super warm was. Tijdens de behandeling moet ze snel kokhalzen.
Verwaarlozing
Een meisje van 8 jaar komt alleen naar de praktijk. Ze heeft enorm veel gaatjes en komt voor een tandenpoetsles. Ze draagt een legging met gaten met daarboven een te kort shirtje. Helaas heeft ze haar tandenborstel vergeten mee te nemen. Als ik vraag waarom haar vader of moeder niet mee is, zegt ze dat haar moeder ziek is. In het dossier lees ik dat haar ouders gescheiden zijn. Ik vraag naar haar vader. Ineens slaat ze dicht. Dan wordt ze ineens heel druk en zegt ze dat ze soms naar haar vader mag en dat hij een badkuip met geld heeft. Vreemd verhaal…wat speelt hier?
Geen kwade wil
De vraag ‘wat speelt hier’ heb ik behoorlijk regelmatig. Om mensen goed te kunnen helpen, heb je het hele verhaal nodig. Bij een mishandeling (waar ook verwaarlozing onder valt) is er niet altijd sprake van kwade wil maar brengen de situaties de partner of de ouders hen zo ver. Waar is dat eerste dominosteentje gevallen? Het is zo makkelijk oordelen als je maar een stukje ziet. Via de meldcode kan de puzzel een geheel worden.
Achter de voordeur
Als zorgverlener die dit soort zaken ziet, moet ik het gesprek openen. Ik moet proberen te achterhalen wat er speelt. Ook hierbij kunnen we via de meldcode steun krijgen. Dit is best lastig omdat je hiermee soms de relatie op het spel zet en je vreest dat de praktijk (nog meer) omzeilt gaat worden. Maar de kans dat je iemand of een gezin daadwerkelijk helpt, is vele malen groter. Daarnaast moet ik beseffen dat ik niet diegene ben die achter die voordeur gaat komen. Daarom is samenwerken over het hele veld van zorg en veiligheid heen, heel belangrijk.
