Praktische mondverzorgings tips voor mantelzorgers
Jaarlijks komen er steeds meer mantelzorgers bij in ons land. De verpleegtehuizen kom je als oudere of revaliderende niet zo makkelijk meer in tenzij je extreem zorgbehoevend bent.
Ook in de ziekenhuizen is het de bedoeling dat je zo snel mogelijk na je operaties of zorg weer naar huis gaat.
Het revalideren en beter worden moet voornamelijk thuis gebeuren.
Op deze manier verander je al snel van partner, kind of familielid in een mantelzorger.
Sinds de coronacrisis in ons land is de zorg die je van buitenaf kan krijgen door bijvoorbeeld thuiszorg minimaal geworden. De hoognodige zorg wordt wel uitgevoerd maar de simpelere taken vallen al snel af.
In dit blog zal ik dieper ingaan op mondzorg door mantelzorgers,. Ben je mantelzorger? Of heb je zelf mantelzorgers die je komen helpen? Dan is deze tekst misschien handig om te lezen.
Zorg in de praktijk
Lichamelijke of geestelijke problemen leiden meestal tot verminderde zelfzorg. Ik zie het regelmatig gebeuren dat bijvoorbeeld ouderen hun afspraak afzeggen en vervolgens niet meer naar de praktijk komen.
Wanneer je bijvoorbeeld slecht ter been bent geworden, kampt met Alzheimer of lichamelijk ziek bent geworden is het vaak teveel gedoe om naar een tandartspraktijk toe te gaan.
Zeker als je anderen mensen niet wilt belasten met hulp en vervoer naar de praktijk bijvoorbeeld.
Helaas kom je dan tussen het wal en schip terecht en zal niemand zich meer bekommeren met de status van jouw gebit. Vaak lukt het dan ook niet om thuis een goede mondhygiëne uit te blijven voeren.
Zo zag ik bijvoorbeeld dat wanneer mensen naar een verpleegtehuis toe gingen omdat het thuis blijven wonen echt niet meer ging, de status van het gebit echt rampzalig te noemen was.
Tegenwoordig moet aan iedere zorginstelling een tandarts en of mondhygienist verbonden zijn om de mondhygiëne bij mensen op peil te houden.
Mantelzorg
De zorg die thuis of elders onbetaald wordt uitgevoerd door vrijwilligers, familieleden of partners noemen we mantelzorg.
Veelal worden deze verzorgende taken gedaan uit liefde, maar je kan hier ook noodgedwongen in terecht komen.
Wanneer je man bijvoorbeeld ernstig ziek wordt en nog niet in aanmerking komt voor een zorginstelling en je naast de thuishulp misschien heel veel verzorgende taken moet uitvoeren.
Het verschil is echter dat je als mantelzorger vaak taken gaat uitvoeren waarvoor je niet speciaal bent opgeleid.
Denk hierbij aan mensen wassen, wonden verzorgen, helpen naar het toilet te gaan of bijvoorbeeld tandenpoetsen.
Vaak is er maar een aantal uren per dag zorg door thuiszorg beschikbaar, maar vaak is dit onvoldoende voor mensen om een hele dag mee door te komen.
Mondzorg door mantelzorgers
Even terug naar het doel van mijn blog, de mondzorg door mantelzorgers.
Mondverzorging is denk ik een van de meest onderschatte handelingen die er zijn.
Omdat iedereen dat al levenslang bij zichzelf doet lijkt het heel eenvoudig, toch is een goede mondhygiëne uitvoeren bij een ander soms heel lastig.
Bij jezelf is het altijd makkelijker, doordat je er ook een gevoel bij hebt weet je precies hoe hard je kan drukken met een tandenborstel of rager bijvoorbeeld. Een veelgehoorde klacht is wanneer mensen zelf niet meer kunnen tandenpoetsen, dat de verzorgende veel te ruw zijn.
Hard poetsen maakt lekker schoon is vaak de gedachte, maar dat is zeker niet waar! De puntjes van de tandenborstel zijn het gedeelte van de borstel wat het vuil verwijdert en je hoeft daardoor niet hard te schrobben. Vaak is de druk die men gebruikt bij het poetsen van anderen veel te hard en vooral kinderen hebben hier last van.
Wanneer je als mantelzorger de taak hebt gekregen iemand te helpen met het verzorgen van zijn of haar gebit is het ook belangrijk de status in de gaten te houden als iemand niet meer naar de reguliere tandarts gaat.
Je moet dan zelf controleren of de tanden en kiezen er nog goed uitzien, er geen gaatjes zijn of niet los staan.
Hou iemand goed in de gaten en kijk of eten en drinken nog goed gaat en of iemand geen tandpijn heeft.
Wanneer het niet goed gaat met het gebit zal er moeten worden gezocht naar een oplossing om alsnog het gebit te laten controleren of behandelen.
Zo kan het soms met speciaal vervoer gerealiseerd worden toch naar de tandarts of specialistische tandarts in het ziekenhuis te gaan.
Ook zijn er in Nederland enkele mobiele tandartsen die zorg aan huis kunnen aanbieden middels een bus of mobiele behandeling in huis.
Tips voor een goede mondhygiëne
Ook ik weet als geen ander hoe lastig het is om bij andere een goede mondhygiëne uit te voeren. Thuis, in de eigen badkamer of aan bed heb je immers geen tandartsstoel of lamp tot je beschikking.
Vaak is het wel handig als de andere persoon erbij gaat zitten en je een goede heldere lamp ernaast kan zetten.
Goede verlichting scheelt al de helft!
Voor het dagelijks poetsen bij een ander is het verstandig een elektrische borstel te halen met een zachte borstelkop. Super handig zijn tegenwoordig de tandenborstels die aangeven als je te hard drukt. Middels een lampje of geluidsignaal hoor je of je te hard poetst en dit kan veel schade aan andermans tandvlees voorkomen.
Probeer bij een eigen dentitie ook de ruimtes tussen de tanden en kiezen schoon te maken door middel van een klein borsteltje of tandenstokertje. Waarschijnlijk is dit een veel te grote opgave om dagelijks bij iemand uit te voeren, toch verbetert de conditie van het tandvlees aanzienlijk als je dit al een paar keer in de week doet. De dagen wanneer het niet lukt is het prettig om dan een licht antibacterieel mondwater te gebruiken.
Waneer iemand niet kan spoelen is het handig om spoelmiddel te gebruiken op een gaasje of dental swab. Een dental swab is een stokje met daarop een soort wegwerp sponsje.
Hiermee kan je goed de etensresten uit iemands mondholte verwijderen.
Ook bij mensen die geen eigen tanden hebben maar een kunstgebit of frame kan zo’n gaasje of swab erg prettig zijn.
Heel belangrijk is bij uitneembare voorzieningen te controleren of deze nog goed passen en geen wondjes veroorzaakt in de mond.
Of wanneer deze veel te los zit kan je er in stikken of dagelijks veel hinder van ondervinden. Laat dan een tandtechnicus langskomen als het niet goed blijkt te zitten.
Tot slot, laat uitneembare voorzieningen uit in de nacht en maak deze ook schoon tijdens de poetsbeurt.
En bij wondjes in de mond of pijnlijke plekken altijd controleren waar dit vandaan komt en behandelen met chloorhexidine spray of gel.
