Regelmatig laat ik mijn patiënten een voedingsdagboekje invullen. Ik doe dit pas nadat ik de mondhygiëne op peil heb gebracht. Niet omdat voeding van ondergeschikt belang is. Nee, ik denk dat voeding enorm belangrijk is. Voeding speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van gaatjes en ook is het voor de afweer belangrijk.
Heel persoonlijk
Wat je eet en drinkt in kaart brengen en het je mondhygiënist laten lezen is toch wel spannend. Voeding is enorm persoonlijk. Je tanden laten zien, toch een stukje binnenste van je lichaam, vinden we minder eng dan laten doorschemeren wat we op een dag naar binnen werken. Heel vaak ‘vergeten’ patiënten hun afspraak als ik ze vraag een voedingsdagboek bij te houden. Zelfs als ik benadruk dat het me echt niet gaat om de slanke lijn. Of ze komen wel opdagen maar hebben het voedingsdagboek niet mee terug genomen. De drempel lager maken door dan maar alleen foto’s te maken van hetgeen ze eten, werkt ook niet.
Daarom laat ik pas na het opbouwen van een vertrouwensband deze invullen. Dat is dus de reden waarom ik eerst de mondhygiëne op peil breng. Pas als ik merk dat mijn patiënt bereid is om me alles (nou ja…bijna alles) te vertellen, introduceer ik het onderwerp voeding.
Maar ik snoep niet…
Eigenlijk krijg ik standaard terug: “Maar ik snoep helemaal niet, hoor.” En: “Ik poets toch goed?”. Nog steeds wordt dus gedacht dat je alleen van snoepjes gaatjes zou kunnen krijgen. Of dat je alles kunt eten wat los en vast zit als je je tandplak maar goed verwijdert. Dat is dus helaas niet zo.
In bijna alles wat we eten zit suiker. Bacteriën zetten suiker om in zuur. Dit zuur lost het glazuur van je tanden op. Ook voeding dat we zien als gezond zit vaak vol met suiker. In groente en fruit zit bijvoorbeeld ook suiker en is van ook al zuur van zichzelf. Het maakt niet uit of het fruitsuiker is, het is potentieel een gaatjesmaker. Het maakt zelfs niet uit hoeveel suiker er nu precies inzit. Zodra er suiker inzit dan kan het gaatjes veroorzaken.
Een mond is niet steriel
Ook na het tandenpoetsen zijn er helaas nog steeds bacteriën in onze mond. Een mond krijg je nu eenmaal niet steriel gepoetst. Het verstoren van de groei is natuurlijk wel heel goed, zeker tegen tandvleesontsteking. Gelukkig zit er in tandpasta ook fluoride die juist door tandplak wordt opgenomen.
Basisadvies
Het advies is om niet meer dan 6 keer per dag iets te eten of te drinken. Op dat moment wint jouw goede mondhygiëne het van de zuurstoten. Dus dat is de gouden combinatie: Twee keer per dag met een goede techniek tandenpoetsen met fluoride tandpasta EN niet vaker dan 6 keer daags eten/drinken. Dus niet ‘of’ maar ‘en’.
Zwak gebit
Dit advies geldt als basisadvies. Dus op het moment dat er nog steeds gaatjes ontstaan terwijl dit advies wordt opgevolgd dan is heb je helaas hoog risico op gaatjes. Dat betekent gelukkig niet dat er dan niks aan te doen is. Op dat moment zal je tandheelkundig behandelaar moeten bedenken hoe er gezorgd kan worden dat je toch geen gaatjes zal krijgen. Bijvoorbeeld door te sealen, door extra fluoride, door een nog betere plakverwijdering, door nog minder zuurmomenten, door andere voedingsstoffen in te zetten of door op een andere manier te eten/drinken.
Bewustwording
Maar vaak merken we dat er veel vaker wordt gegeten/gedronken dan dat men dacht. Een voedingsdagboek zorgt voor bewustwording. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je de hele middag doet over een glaasje ranja. Of dat er door de ouders haast geen tussendoortjes worden aangeboden maar dat opa en oma wel heel graag verwennen. En diezelfde opa en oma passen heel regelmatig op. Of die collega waarmee je carpoolt biedt je altijd een pepermuntje aan. Of op je werk staat een pot drop en die bodem komt nooit inzicht omdat hij altijd wordt aangevuld. Tja, hoeveel heb je daar dan van gehad? Door een dagboek bij te houden, word je met je neus op de feiten gedrukt.
Fruitschaal
Wat ik heel vaak meemaak is dat met name tieners totaal geen fruit binnenkrijgen. Ouders gaan er vanuit dat ze het niet mee naar school willen. De pubers geven zelf vaak aan dat ze het echt wel lusten. De ouders zeggen dan dat het niet handig is. Maar een banaan of een appel meenemen is echt niet zo onhandig. Het hoeft echt niet in partjes gesneden te worden en ook hoeft die schil er helemaal niet af. Kinderen geven vaak aan dat het niet voor het grijpen lag. De fruitschaal is schijnbaar niet meer hip bij ouders. Ideetje om die weer te introduceren? Zet er meteen eentje op je werk neer?
Voordelen van fruit
Het voordeel van fruit is dat het goed vult. Door een flinke appel te eten, ben je daarna ook echt klaar met snacken. Een appel eet je ook meestal in een keer op. Anders wordt hij bruin. Dus je hebt niet zo gauw dat je toch uiteindelijk nog teveel zoetmomenten krijgt. Je krijgt ook een stuk minder suiker binnen dan van appelsap. Ik hoef je niet te vertellen dat de vitamine ook mooi meegenomen zijn. Ook tijdens het kauwen komt er speeksel vrij dat goed is tegen gaatjes. Het kauwen zelf is ook een goede work-out voor je spieren.
