Wat ik merk bij mijn patiënten in de stoel, is dat zij vaak helemaal niet weten wat ze nou precies allemaal in de mond hebben.
Wanneer ik het heb over kroon en brugwerk en de manier waarop ze het dan het beste schoon kunnen houden zie ik vaak hele bijzondere gezichtsuitdrukkingen.
De technieken op dit gebied gaan enorm vooruit en de soorten kroon en brugwerk dus ook.
Met termen als implantaten, stifttanden, composietkronen en porseleinen bruggen kan ik mij voorstellen dat mensen door het kroon en brugwerk het bos niet meer zien.
Toch is het wel handig om precies te weten wat je nou in de mond hebt zitten, want iedere soort van tand of kies vervanging vraagt om een andere manier van schoonmaken.
Vraag je tandarts of mondhygienist eens wat er nou precies in de mond zit, waarschijnlijk kunnen zij dan ook gerichter tips geven hoe je daar kunt reinigen.
Wat is nou een kroon?
Een kroon is een soort van kapje van metaal of porselein wat op maat gemaakt wordt en precies past over een afgeslepen tand of kies.
Als er door tandbederf te veel tandweefsel is aangedaan en er te weinig overblijft om te kunnen vullen met bijvoorbeeld composiet dan wordt er vaak gekozen voor een kroon.
Ook kan het gebeuren dat je door een val of ongeluk je tand of kies afbreekt, of wanneer de tanden dusdanig beschadigt zijn door een glazuurafwijking en het esthetisch mooier is om te kiezen voor kronen.
Kronen kunnen van diverse materialen worden gemaakt.
Porselein -zirkonium
Zo is het meest bekende materiaal porselein gebakken op zirkonium of porselein op metaal.
Porselein -zirkonium kunnen in veel situaties worden toegepast, het materiaal is tandkleurig en ziet er erg natuurlijk uit. Ze geven dan ook het meest natuurlijke en fraai esthetische resultaat.
Ook is het erg geschikt voor mensen met een metaal allergie.
Porselein-metaal
Bij dit materiaal wordt metaal( chroom/kobalt) als basis gebruikt en deze kronen zijn erg sterk.
Wanneer grotere oppervlaktes moeten worden gemaakt over meerdelige bruggen wordt vaak voor dit materiaal gekozen.
Voor de esthetiek wordt over het materiaal een tand of tandvleeskleurig stukje porselein gemaakt.
Edelmetalen
In sommige gevallen wordt er ook nog gekozen voor kronen van edelmetalen denk aan goud, palladium of titanium.
Omdat dit esthetisch minder geliefd is wordt er eerder gekozen van de bovengenoemde materialen.
Reinigen bij een kroon:
In principe is het schoonmaken van de kronen heel eenvoudig en gebeurd dit met dezelfde technieken als het reinigen tussen eigen tanden en kiezen.
Zeker wanneer er voor de nieuwste technieken wordt gekozen zie je dat kroonranden enorm goed aansluiten op het tandvlees.
Wanneer de kroon al wat ouder is zie je dat het tandvlees terugtrekt en dat er een rand zichtbaar is tussen de kroon en het tandvlees.
Deze rand is echter vaak lastiger schoon te houden en tevens ook nog is gevoeliger voor tandhals caries.
Het beste kan je voor de ruimtes tussen kronen en kiezen gebruik maken van nylon ragertjes of houten tandenstokers. Wanneer de ruimte erg nauw is en je er niet gemakkelijk bij kunt kan je kiezen voor een waterflosser.
Stift tanden wat zijn dat?
Naar mijn idee wordt deze techniek de laatste jaren minder vaak toegepast omdat mensen eerder kiezen voor implantaten.
Een stift tand is een tand of kies waarbij het beschadigde tandbeen wordt verstevigd met een of twee stiften. Een stift is een dun buisje wat in de wortel van de tand of kies wordt verankerd. Wanneer de stift wordt verankerd met een kroon spreek je van een stift tand.
Brugwerk hoe zit dan nou precies?
Wanneer je een of meerdere ontbrekende tanden hebt kan je kiezen voor een brug.
Een brug bestaat uit twee of meerdere kronen met daartussen het brugdeel.
De zwevende kiezen zoals ik ze altijd noem hebben onder de kroon geen wortel meer zitten en noemen we in vaktermen een dummy.
Vaak zit deze dummy ook heel dicht tegen het tandvlees aan en zie je niet het verschil met de kroon die er bijvoorbeeld naast zit.
Toch vraagt een dummy weer een hele andere manier van schoonmaken als alleen de kroon.
Een brug wordt gemaakt voor versterking van de kouwfunctie doordat er een of meerdere elementen ontbreken of om te voorkomen dat tanden en kiezen scheef gaan staan. Als er kiezen ontbreken zie je dat deze in de richting groeien van de open ruimte, Ook kunnen de tanden of kiezen aan beide kanten naar elkaar toe groeien waardoor ze scheef gaan staan.
Anderzijds wordt er gekozen voor een brug om het esthetisch te verbeteren.
Door het gebruik van speciale metalen kan er duurzaam porselein op gebakken worden.
In tegenstelling tot kunststof is porselein erg slijtvast en worden ook kouwvlakken van dit materiaal gemaakt.
Soorten brugwerk
Wij spreken in de tandheelkunde van diverse soorten bruggen namelijk de etsbrug, pijlerbrug en cantileverbrug.
Etsbrug
Als er maar 1 element ontbreekt en wanneer de naastgelegen tanden of kiezen in goede staat zijn kan er gekozen worden voor een etsbrug.
Er hoeft dan nauwelijks iets van de gave tanden of kiezen worden afgeslepen en kan de brug door middel van metalen bevestigingsplaatjes worden bevestigd aan de binnenkant van de gave tanden.
Dat bevestigen gebeurt met een speciaal cement.
Soms kiezen mensen voor een etsbrug als een tijdelijke oplossing voor het wachten op bijvoorbeeld implantaten.
Pijlerbrug
Dit is een brug waarvan een of meerdere elementen ontbreken en waarvan de buurelementen als houvast dienen voor de brug.
Cantileverbrug
Dit is een brug die wordt gekozen als er aan een deel van het gebit geen zijdelingse tanden of kiezen zitten. Deze zit dus maar vast aan een kant.
Twee soorten kronen voor een brug
Je kan kiezen als materiaal voor de brug voor een metaal- porseleinen kroon of een volledig porseleinen kroon.
In sommige gevallen wordt de volledig keramische kroon gekozen omdat je dan een metaal vrije kern hebt. De basis is dan keramiek en deze wordt overbakken met porselein.
Velen vinden dit de mooiste kroon die er op dit moment beschikbaar is.
Reiniging bij lastig brugwerk
Voor de technieken om toe te passen bij een meerdelige brug zal ik volgende keer een nieuwe blog schrijven.
