Welke gedachte komt bij jou meteen op bij het woord ‘gezond’ en bij ‘leefstijl’? Heb je er een positieve associatie mee of juist een negatieve? Nu Covid-19 weer wat oplaait, zijn er stukken in kranten en online te vinden waarin artsen roepen om verbetering in lifestyle. De overheid zou meer moeten doen rondom de onderwerpen overgewicht en roken. Den Haag blijft roepen dat we vooral afstand moeten houden. Vanuit ‘de burger’ komt er een heel ander geluid: Bemoei je er niet mee en laat me vrij!
Imagoprobleem
Als ik ‘tandarts’ zeg dan denk jij..? We hebben een behoorlijk imagoprobleem. En toch is vrijwel iedereen behoorlijk tevreden met zijn eigen tandarts. Dat betekent dat jouw behandelaar dus maar weinig effect heeft op het collectieve geheugen. In het collectieve geheugen ligt die horor-tandarts…de schooltandarts. Als ik geïnterviewd wordt, komt dit imago altijd voorbij. Moet die radio-journalist toch echt even die gillende boor laten horen. En dat terwijl ik mondhygiënist ben…ik vaar mee op dat negatieve imago. Als iemand op Twitter zegt dat hij naar de mondhygiënist moet dan wordt hem sterkte gewenst in plaats van veel plezier. Moeders zeggen tegen hun kinderen dat de tandarts heus ‘niks’ doet terwijl in het kinderboek staat dat Jantje o zo’n kiespijn had. De associatie wordt dus behoorlijk gevoed door alles behalve de behandelaar, zo lijkt.
Hippe spruitjes ?
Hetzelfde is, vrees ik, met ‘gezonde leefstijl’ aan de gang. Wie staat er te springen als iemand roept: “Kom op, we gaan lekker een portie groente halen op de hoek!” Niemand toch? En wie als er wordt geroepen: “Kom op, we gaan lekker een portie patat met dikke vette mayo halen op de hoek!”? Ik denk dat je dan sneller omhoog springt. Wat dat is ‘lekker genieten’ en ‘yolo’ en ‘me-time’. Waarom vinden we een erwtjes en worteltjes eten geen ‘geluksmomentje’? Misschien wel omdat we het zo hard stimuleren?
Hou op met dat gezeur
Als ik met rokers in gesprek ga over hun rookgedrag en motivatie om te roken dan moeten ze vaak even nadenken. Tja..waarom roken ze eigenlijk? Omdat het lekker is? Als ik vraag of dat allereerste sigaretje lekker was en of ze ook graag de asbak zouden uitlikken dan krijg ik een vies gezicht. Gekke vraag? Tja…of is dat hele roken eigenlijk iets heel aparts? Hoe meer ik er over praat met een rokende patiënt, hoe liever ze uit de stoel stappen en naar buiten hollen voor een rokertje. Want dat moeten ze toch zeker zelf weten? Op het moment dat ik teveel laat blijken dat ik geen voorstander van een sjekkie ben, hoe liever je eigenlijk rookt. Want dan voelt het ineens als iets wat jouw vrijheid is. Je mag roken terwijl het van allerlei kanten ontmoedigt wordt. En dus wil je het des te meer. Want het is lekker stout. Je doet al zo veel dat moet. Mag jij dan even dat momentje voor jezelf in dat hoekje ? Even gezellig met andere rokers moppen tappen? Even lekker niet werken? Het is een escape from reality. Dus ik moet maar eens ophouden met dat gezanik. Vind je niet?
Stoer en gezond
Skaten…ik kan het absoluut niet maar ik vind dat subcultuurtje erg leuk. Skaten is eigenlijk een sport en dus ook gezond. Maar het is ook een tikkie gevaarlijk. Skaters hebben een bepaald imago. Ze zijn stoer en relaxed. Niemand heeft ze ooit gezegd dat ze zouden moeten sporten op hun hangplek en toch doen ze het. Waarom? Denk er maar eens overna…het is totaal autonoom. Het is geen officiële club met allerlei regels. Je hoeft geen uniform aan. Je gaat skaten wanneer jij wil en waar jij wil. Hoe lekker is dat? Terwijl je skate is roken wel super onhandig.
Lol-trappen
Wat ik probeer te zeggen is dat als we met z’n allen blijven roepen dat we gezond zouden moeten leven het niet gaat gebeuren. Dat komt deels omdat van veel mensen de gezondheidsvaardigheden onder maats zijn. Zij weten simpelweg niet hoe het zou moeten. Maar mensen die dit wel weten, zijn niet altijd in staat om er echt voor te kiezen. Zij zouden dus eigenlijk verleid moeten worden. De kunst van het verleiden (of positief beïnvloeden) tot gezond gedrag vind ik echt een ware uitdaging. Gamificatie is zo’n verleidingstruc. Je maakt gezond gedrag een spel. Bekend is het voorbeeld waarbij de trap een piano lijkt. Als je de trap neemt, word je getrakteerd op muziek. Zo kiezen meer mensen voor de trap dan voor de roltrap. En niemand die je hoeft te vertellen dat je die trap moet nemen voor je gezondheid…
Kijk naar wat er wel is
Kinderen die gaatjes krijgen, moeten gecoacht worden op hun voeding. Je kunt je voorstellen wat de reactie is als ik zeg dat ze twee ons groente, twee stuks fruit en volkoren brood moeten eten. Ik krijg dan het gezicht van een doperwt terug. Ook ouders knikken dan braaf en duiken snel terug hun Iphone in. Geen handige aanpak. Zeker niet als je een voedingsdagboek van een 14jarige krijgt waarin aangegeven staat 1 hamburger bij de Mac te hebben gegeten en daarna Tequila, bier, Dropshot en wijn. Bij elkaar 2,5L alcohol. “Moet kunnen”, krijg je van de ouder terug ondanks de ravage in het gebit. De truc is hierbij niet te zeggen wat er niet meer mag, maar wat er wel mag. De truc is te achterhalen welke gezonde voeding ze stiekem eigenlijk heel erg lekker vinden. Gemak is vaak ook belangrijk. Zie jij weleens een puber fanatiek een sinaasappel pellen? Dus wat doe ik dan…ik laat ze alle groente en fruit van de wereld opzoeken…daarna geven ze aan wat ze wel lusten. Daarna moet mam’s en pap’s nog overgehaald worden om dagelijks een gezonde verleiding aan te bieden. Een leuke verpakking er omheen doet wonderen. Het moet er wel een beetje stoer uitzien. Net als skaten…Is die sinaasappel toch lekker? Wedstrijdje doen wie hem het snelst heeft gepeld? Alle methodes zijn toegestaan…ruik je de challenge?
