Het Ouder Worden Van Het Gebit

Jarenlang ben ik werkzaam geweest als mondhygieniste in de ouderenzorg. Tijdens mijn specialisatie: Byzondere zorg van de opleiding Mondzorgkunde heb ik altijd al een fascinatie gehad voor de ouderen in onze samenleving.

Het ouder worden gaat niet zonder horten en stoten en ook de mond krijgt het in die jaren soms zwaar te verduren.

In dit artikel beschrijf ik de mondproblemen die kunnen ontstaan als je ouder wordt.

Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar je blijvende gebit is iets waar je zuinig op moet zijn. 

Je krijgt het echter maar 1 keer.

Daarom begrijp ik niet waarom we vaak zo makkelijk met onze mondverzorging omgaan. 

Het dagelijkse onderhoud is het behoud van een gezond gebit op een latere leeftijd.

Aantasting van het glazuur

Vanaf je 18e is het gebit meestal helemaal compleet. Alle gebitselementen inclusief verstandskiezen zijn dan immers aangelegd.

Aantasting of slijtage van de glazuurlaag kan ontstaan door verschillende redenen.

Dit kan al ontstaan op jongere leeftijd, dus hoe sneller deze beschadiging wordt gestopt hoe beter.

Door cariës

Gaatjes zijn een mondprobleem dat op alle leeftijdsfases voorkomt.

Er zijn twee pieken te ontdekken en dat zijn de kinderjaren maar helaas ook de jaren 75+

Doordat ouderen motorisch minder goed kunnen tandenpoetsen zie je een enorme toename in gaatjes in het gebit.

Zeker als ouderen daarbij ook dementerend worden, kan het cariësproces in de mond erg snel gaan. 

Voor deze doelgroepen kan 4 keer per jaar de tandarts en mondhygienist bezoeken goed helpen om het proces te stoppen of de situatie in de mond stabiel te houden.

Extra fluoride applicaties en thuisgebruik is daarbij nodig. Voorbeeld van een gel die je thuis kunt gebruiken is OxyFresh fluoride gel of Mara Expert Fluor Gel.

Ook is het belangrijk te kijken naar het aantal suikerrijke voedingsmomenten wat iemand dagelijks heeft. Soms zie je dat ouderen op latere leeftijd minder gezond gaan eten. 

Door Bruxisme

Door tandenknarsen en klemmen van de kaken kunnen je tanden en kiezen ernstig slijten.

De reden dat mensen leiden aan bruxisme is wetenschappelijk onderzocht en het bleek dat dit gebeurt door aansturing vanuit de hersenen. Het is een lastige kwaal die je niet even snel afleert. Er is een groot verschil tussen tandenknarsen en klemmen overdag of s’nachts. Met speciale testen in het ziekenhuis bij een gnatoloog kan er worden bekeken of je dit overdag doet of alleen in de nacht. 

De personen die snachts knarsen kunnen heel goed geholpen worden met een harde nachtbeugel of een tandenknarsbitje wat speciaal op maat zal worden aangemeten.

Ben jij een persoon wat ook overdag knarst dan is het raadzaam langs te gaan bij een  fysiotherapeut gespecialiseerd in CMD klachten. 

Met deze therapie wordt je bewust gemaakt om het knarsen of klemmen af te leren. Ook kunnen bepaalde massages rond het kaakgewricht helpen om te gaan ontspannen.

Met de jaren zullen de klachten van tandenknarsen of klemmen  alleen maar toenemen. 

Veel ouderen hebben last van overgevoelige tanden, het afbreken van gebitselementen en het slijten van vullingen of prothesen.

Rond middelbare leeftijd kan je last krijgen van een slaapapneu. Er zijn ook jongere personen die er last van hebben, maar de meeste mensen die er mee te maken krijgen zijn rond middelbare leeftijd. 

Bekend is dat een slaapapneu vaak samengaat met bruxisme. Een slaapapneu houdt in dat je tijdens de slaap momenten krijgt waarin je stopt met ademen.

Partners kunnen dit opmerken, ook kan je hierdoor gaan snurken en merken dat je veel minder fit bent dan anders.

Bij de tandarts-gnatoloog kan er met testen worden bekeken of je aan een slaapapneu leidt en mocht dit zo zijn dan zal er een speciale apneu beugel worden aangemeten.

Door tanderosie

Door tanderosie wordt het tandglazuur dunner door invloed van zuren.

Als de pH waarde daalt onder de 5,5 dan zal er een beschadiging van het glazuur optreden.

Wanneer de voedingsgewoonte niet zal worden aangepakt zal het gebit alleen maar verder slijten.

Vaak begint het bij de knobbels van de kiezen en binnenkant van de voortanden.

Belangrijk bij het aanpakken van dit mondprobleem is dat de zure voedingsmiddelen zoveel mogelijk worden gemeden in het voedingspatroon. Maximaal 2 fruitmomenten en het drinken van zure dranken kan daar al goed bij helpen. 

Ook kan het verstandig zijn extra fluoride te gebruiken in spoelmiddel en applicaties bij de tandarts en mondhygieniste.

Droge mond

Vanaf middelbare leeftijd krijg je van de huisarts vaak het advies om medicatie te nemen. Wanneer je lichamelijke klachten krijgt is het vaak onmogelijk om er af te komen zonder het gebruik van de juiste  medicijnen.

Zeker als je al heel wat jaren bepaalde soorten medicijnen slikt kan je op latere leeftijd last krijgen van een droge mond.

Mensen die ik spreek met Xerostomie (=droge mond) klagen vaak over de nachten. Vaak merk je als eerste dat de mond het droogst is in de nacht.

Als ook overdag de mond droog is tijdens slikken en praten kan je hier veel last van ondervinden.

Helaas mogen de medicatie die dit probleem veroorzaakt niet worden gestopt en zal het probleem aanhouden. Gelukkig zijn er speciale producten die de gevolgen van een droge mond kunnen verminderen.

Er zijn speciale droge mond gels die dienen als een kunstspeeksel en kunnen worden aangebracht voor de nacht. Spoelmiddelen en tandpasta’s zonder bijtende stoffen zijn prettig om te gebruiken en vaak bevatten deze ook stoffen die ervoor zorgen dat je zelf wat meer speeksel aanmaakt. Voorbeeld van een mild spoelmiddel is Oxyfresh unflavored mondwater.

Het verliezen van tanden en kiezen.

Symbolisch voor het ouder worden is de mond met ontbrekende gebitselementen.

De reden dat dit gebeurt is vaak overbehandeling van de wortelkanalen of parodontitis.

Parodontitis is de ontsteking van tandvlees en omliggende steunweefsels als kaakbot en vezels. Wanneer je jarenlang met deze infectie door blijft lopen is het het verliezen van tanden en kiezen het gevolg.

Wanneer tanden en kiezen eenmaal verloren gaan zit je in het laatste stadium en is het enige wat belangrijk is het stoppen van dit proces.

Vaak is het noodzakelijk alle infectiehaarden te verwijderen en de mond zo gezond mogelijk te maken om de tanden en kiezen die nog niet zijn aangetast te behouden.

Het bezoek aan een Parodontoloog is in dit stadium zeker een vereiste.

Tot slot:

De ouderen, we mogen ze niet uit het oog verliezen! Helaas zijn er in onze maatschappij heel veel eenzame ouderen. Voordat mensen naar een verpleeg of bejaardentehuis toe gaan zitten zij vaak al jarenlang thuis in soms hele eenzame en nare omstandigheden. 

Denk dus even aan die opa of oma die ver weg woont, of die eenzame buurvrouw. Misschien kunnen zij wat hulp gebruiken? Of kan je ze naar de tandarts of mondhygieniste brengen voor een jaarlijkse gebitscontrole als ze daar zelf niet meer naar toe kunnen komen.