Allereerst is het belangrijk te weten dat het hebben van gaatjes betekent dat je ziek bent. Dat klinkt wat zwaar en daarom lachen we dit graag weg. Feit blijft dat het hebben van gaatjes niet gezond is. Je hoort geen gaatjes te hebben. We denken vaak dat een tandarts tijdens een controle alleen bekijkt of we gaatjes hebben. Hoe blij kunnen we zijn met de boodschap: “Geen gaatjes!”
Alles goed?
Ondanks, of misschien wel dankzij, dat iemand geen gaatjes heeft, komen ze bij mij voor behandeling. Natuurlijk is het prachtig als je geen gaatjes hebt. Wie wil dat nou niet? Maar het hebben van geen gaatjes betekent niet dat je perse een gezonde mond hebt. Ook denken veel mensen dat zolang ze geen klachten hebben er dus ook niks aan de hand is. Ik vraag me dan af waarom ze nog naar de controle komen. Want als je alles zou kunnen voelen, waarom laat je er dan elk half jaar naar kijken?
Wat zegt een pijnklacht?
Dus naast het hebben van klachten en gaatjes kunnen er nog andere dingen aan de hand zijn. Deze dingen zijn symptoomloos of nog symptoomloos. We hebben namelijk liever niet dat je klachten krijgt. Voor ons betekent het hebben van klachten dat we te laat zijn. We wensen vooral een gezond gebit dat nog heel lang mee kan gaan en dat goed functioneert. Als er klachten zijn dan betekent dat vaak dat het probleem al verder is dan dat we willen. Het betekent dat er vaak een uitgebreidere of ingrijpendere behandeling nodig is dan dat we voor je wensen. Maar..om het nog even ingewikkeld te maken..kan een klacht ook relatief onschuldig zijn. Bijvoorbeeld dat je net eventjes iets te hard hebt gepoetst. Ook kan een beginnende ontsteking veel pijnlijker zijn dan een ver voortgeschreden ontsteking. Moraal van het verhaal: die controle is dus echt wel nodig.
Diagnose stellen
Naast ‘even laten kijken’ is er ook een goede diagnose nodig. Sommige mensen worden wat nukkig van al die testjes die daarbij horen. Want als ze last van hun tandvlees hebben dan ligt het aan het tandvlees en als ze last hebben van hun tand dan ligt het aan de tand. Denken ze. Maar niks is minder waar. Pas als er een goede diagnose is, kunnen we een goed behandelplan opstellen.
Waar kijken ze naar tijdens een tandartscontrole?
Wat kan er dan nog meer aan de hand zijn behalve het hebben van een gaatje? Waar kijken we dan zoal naar? Hierbij een lijstje. En ik vergeet daarbij vast nog wat hoor. Sommige dingen zijn zo’n automatisme geworden dat we het vaak ook niet meer noemen. Dan zouden we je ook compleet overvoeren met informatie. Dat is nou ook weer niet de bedoeling. Goed, het lijstje:
- Tandvleesontsteking
- Teruggetrokken tandvlees
- Gebarsten vullingen
- Overhangende vullingen
- Slijtage
- Erosie
- Afwijkingen van het mondslijmvlies
- Gaatjes die (nog) niet gevuld hoeven worden
- Geknapte ortho-draadjes
- Manier van dichtbijten
- Verdachte plekjes op de huid
- Hoe het mentaal met je gaat
- Mate van speeksel
- Beschadigingen van wangen en tandvlees
- Tandsteen
- Chronische wortelpuntontstekingen
- De staat van kroon- en brugwerk
- Losstaan van tanden
- Speekselklieren
- Lipbandjes
- Lippen
- Plak
- Ruimtes tussen je tanden
Snel verdient?
Je vraagt je nu vast af hoe die tandarts het dan voor elkaar krijgt om zoiets in een paar minuutjes te doen. Ja, dat is echt knap. Ik sta er vaak met bewondering naar te kijken. Veel tandartsen doen dit ook niet in hun eentje. De mondhygiënist of (preventie)assistent kijkt vaak mee en doen voor- of nawerk. Hoe meer ervaring je hebt, hoe makkelijker het ook wordt. Het hebben van een vaste structuur hierin helpt ook erg. Verder leg je in het dossier vast wat je hebt gezien. Dit is dan eenvoudig vergelijkingsmateriaal. Dus voordat je in de stoel komt en ook erna, is men eigenlijk nog drukker met jou dan tijdens het kijken je mond. Dat verklaart het tarief misschien ook iets beter….
Toch de Sjaak
Terug naar de mensen zonder gaatjes. Zoals je in het bovenstaande lijstje ziet, staan daar behoorlijk veel meer dingen op dan het beoordelen of je gaatjes hebt of niet. Vaak wordt een gaatje ook pas echt als een gaatje gezien door de patiënt als er geboord moet worden. Als het gaatje nog niet in de stadium is dan kan er preventief worden ingegrepen. Dit kan bij de mondhygiënist en de preventieassistent. Ook kan het zijn dat je nog een andere behandeling nodig hebt, preventief of wat minder preventief. Bijvoorbeeld als je tandvlees ontstoken is of veel erger…als je een plekje hebt dat misschien mondkanker kan zijn.
Gokje
Juist als je nooit gaatjes hebt, kan het zijn dat je steeds meer een gok gaat nemen met je tanden. Je gaat minder vaak poetsen, minder lang, minder goed en laat de ruimte tussen je tanden voor wat het is. Ook ga je wat risico nemen met je voeding. Je gaat misschien toch wat meer gezond eten dan dat goed voor je is. En voor je het weet heb je ineens een fikse tandvleesontsteking waar je totaal geen last van hebt. Het is dan moeilijk te begrijpen dat je toch wat hebt, terwijl je eerder nooit wat had en je er ook nog eens niks van merkt. Maar als je terugkijkt op je gedrag en als je weet dan na 24 uur dat er ergens wat tandplak is blijven zitten er al sprake kan zijn van ontsteking, dan begrijp je het misschien wel.
