Wat zijn de functies van een gezonde mond?
Laten we eerst eens kijken waarom je mond zo belangrijk is. Want denk je dat je zonder een mond zou kunnen?
De mond bevat tanden en kiezen (gebitselementen) die mede verantwoordelijk zijn voor:
- De vorm van jouw gezicht. Een brede kaak geeft een andere vorm van het gezicht dan een smalle kaak. Weet je dat onze kaak vroeger groot genoeg was voor de verstandskiezen? Maar tegenwoordig zorgen de verstandskiezen steeds vaker voor problemen omdat onze kaak te klein is geworden. Het lichaam past zich heel langzaam aan deze verandering aan, waardoor 35 procent van de mensen al geen verstandskiezen meer krijgt. En door de evolutie zal dit percentage steeds hoger worden. De kans is groot dat toekomstige generaties helemaal geen verstandskiezen meer hebben.
- Om duidelijk te kunnen praten spelen je gebitselementen samen met de tong een bijzonder grote rol. Vraag maar eens aan iemand met een kunstgebit of hij/zij iets wil vertellen zonder kunstgebit. Versta jij er dan nog iets van?
Een goed verzorgd gebit maakt een goede indruk. De eerste indruk kun je maar één keer maken! De eerste tien seconden dat je iemand ziet zijn hiervoor bepalend. Uit onderzoek blijkt dat we in de eerste plaats letten op de ogen en op de mond. - De spijsvertering. De mond is het begin van je spijsvertering. Het doel van de spijsvertering is jou te voorzien van de nodige brandstof en bouwstenen. Tijdens het kauwen en fijnmalen wordt voedsel afgebroken tot heel kleine deeltjes. Er wordt speeksel geproduceerd, waardoor er van het voedsel een brij gevormd wordt. Deze brij kan vervolgens verder verteerd worden, waarna het door de bloedbaan bij de cellen komt om daar gebruikt te worden.
Een zeer belangrijke taak van je mond
De mond heeft naast bovenstaande functies ook een zeer belangrijke taak binnen het immuunsysteem. Een goed werkend immuunsysteem is van groot belang bij het bestrijden van ziekte en om jou gezond te houden. De slijmvliezen in de mond en darmen zijn de eerste verdedigingslinie. Ze hebben als fysieke barrière de functie om schadelijke stoffen buiten het lichaam te houden. Daarnaast produceert de mucosa (het slijmvlies) bacteriële eiwitten voor de verdediging tegen schadelijke stoffen. Bijzonder toch, dat je lichaam dit allemaal zelf regelt? Het verklaart meteen waarom de mond gezond kan zijn ondanks dat hij vol zit met ziekteverwekkende microben.
Naast schadelijke bacteriën, leven er in de mond ook goede bacteriën. Er is een symbiose (interactie) tussen de verschillende soorten bacteriën in de mond nodig. Als de balans goed is, krijgen de schadelijke bacteriën geen kans om problemen te veroorzaken. Daarnaast zorgen de stoffen die door de mucosa geproduceerd worden er ook voor dat de ziekteverwekkende soorten niet aan het slijmvlies kunnen aanhechten. Op deze manier kunnen ze geen schade aanrichten.
Immuunfitheid graag!
Je mond is een belangrijk onderdeel van je gezondheid. Gezond zijn en blijven is het resultaat van een super afgestemde interactie van cellen en weefsels. Wanneer het immuunsysteem overbelast is of zwak is geworden dan kan het zijn belangrijke taak niet uitvoeren, waardoor de kans op ziekte groter wordt.
Het immuunsysteem communiceert door middel van ontstekingen. Een ontsteking is een reactie op weefselschade en het biedt je lichaam een oplossing voor een mogelijk levensbedreigend probleem. Ook in de mond zorgt een ontstekingsreactie voor de oplossing van een mogelijk levensbedreigend probleem. Ontstoken en bloedend tandvlees (gingivitis) is hiervan een voorbeeld. Het is een “normale” reactie van het tandvlees als de ontsteking lokaal en kortdurend is. In dit geval is er sprake van immuunfitness, waarbij er altijd een evenwicht is tussen actie en rust.
Je bent immuunfit als het immuunsysteem doet wat het moet doen en NIET chronisch actief is, zoals bij parodontitis. Bij parodontitis is er een gebrek aan immuunfitness, maar wanneer er in de mond een kleine ontsteking is en deze verdwijnt na enkel dagen dan ben je ook immuunfit.
Gezond begint in je mond
Je snapt nu misschien wel waarom ik blijf herhalen dat gezond in je mond begint. Alles wat je in je mond stopt heeft effect op je lichaam en zonder de benodigde, essentiële voedingsstoffen kunnen we niet overleven. Ongezonde voeding doet niets positiefs voor je lijf, alhoewel je soms best plezier kunt beleven aan het eten van iets lekkers dat verder niets voor je gezondheid doet.
En dan die ontstekingen en het immuunsysteem. Je mond is nooit helemaal ontstekingsvrij, maar dit hoeft geen groot probleem te zijn. Dat wordt het pas als de ontsteking chronisch wordt, waardoor je een gebrek aan immuunfitheid hebt, wat de kans op het ontwikkelen van welvaartsziekten vergroot. Er is een duidelijke relatie tussen chronische tandvleesontstekingen en diabetes type 2, hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten (o.a. reumatoïde artritis) en depressie. Andersom is het trouwens ook mogelijk dat het in je mond zichtbaar is dat je een van deze ziekten hebt.
Wat je zelf kunt doen voor een gezonde mond?
Vind jij je lichaam en een gezonde mond belangrijk? Zorg er dan ook goed voor! Ik geef je alvast 8 tips:
- Er is geen twijfel over mogelijk dat de eigen mondhygiëne ontzettend belangrijk is in het geheel. Om problemen in de mond te voorkomen moet de mond schoon zijn. Veroorzakers van aandoeningen in de mond zijn de bacteriën die in tandplak zitten. Simpel gezegd moeten de bacteriën verwijderd worden om problemen in de mond te voorkomen. Dit bereik je door het gebit goed te reinigen: poetsen en interdentaal (tussen de tanden en kiezen) reinigen. Eet vezelrijke voeding. Dit heeft namelijk een aantal voordelen. Vezelrijke voeding bevat over het algemeen meer voedingsstoffen, zoals vitamines en mineralen. Op vezelrijke voeding moet je kauwen en dit stimuleert de speekselproductie. Dit speeksel heeft een hogere pH-waarde (zuurgraad) wat voor een beter mondmilieu zorgt.
- Gezond eten is belangrijk om voldoende essentiële stoffen binnen te krijgen. Deze zijn nodig om allerlei processen in het lichaam te vervullen. Essentieel wil zeggen, dat je lichaam ze zelf niet kan aanmaken, maar dat het uit de voeding gehaald moet worden. In de mond is de juiste voeding onder andere nodig voor het behoud van tanden, kiezen en het slijmvlies. Heb je last van parodontitis, dan is voeding nodig om het slijmvlies weer zo goed mogelijk te herstellen en het ontstekingsproces te remmen. Verder heeft voeding invloed op de samenstelling van de plaque in de mond.
Vermijd bewerkt voedsel en suikerrijke voeding. In bewerkte voeding zitten over het algemeen weinig voedingsstoffen. Suikerrijke voeding zorgt voor een verschuiving in het mond- en darmmilieu. En dit is niet bevorderlijk voor je mond en algehele gezondheid. De kans op gaatjes en tandvleesontstekingen wordt groter. - Stop met roken, want het is een risicofactor voor onder andere ontstekingen van het tandvlees. Tabaksrook bevat wel 40.000 stoffen die allemaal invloed hebben op het lichaam. De meest bekende is nicotine. Het is verslavend en zorgt voor vernauwing van de bloedvaten. Daarnaast worden de wanden van de bloedvaten minder doorgankelijk voor afweercellen. Hierdoor zal het tandvlees minder makkelijk bloeden, terwijl dat er wel sprake is van ontstekingen. Bij rokers is de speekselproductie verminderd, waardoor het natuurlijk evenwicht in de mond niet goed herstelt wordt na het eten
- Zorg voor voldoende ontspanning om goed om te kunnen gaan met stress. Gezonde stress is van tijdelijke aard en maakt aanpassing aan steeds veranderende omstandigheden mogelijk. Je wordt dus sterker. Stress heeft ook invloed op het immuunsysteem. Negatieve stress zorgt ervoor dat de immuunfitheid afneemt, waardoor het immuunsysteem niet optimaal werkt en chronische ontstekingen kunnen ontstaan. Deze staan aan de basis staan van veel chronische ziekten, zoals diabetes en hart- en vaatziekten, maar ook parodontitis.
- Slaap zeven tot negen uur per nacht. Als je slaapt rust je lichaam uit en je doet nieuwe energie op. Beschadigde cellen worden hersteld en de aanmaak van nieuwe cellen wordt gestimuleerd. Dit is belangrijk als je last van parodontitis hebt. Slaap is nodig om je immuunsysteem optimaal te laten functioneren en het zorgt voor een goed ontstekingsmechanisme. Dit is handig om parodontitis te voorkomen, maar ook bij herstel van parodontitis.
Wil je meer lezen over leefstijl en mondgezondheid of voeding en mondgezondheid? Meer informatie en een stappenplan vind je in Eet je mond gezond (www.oergezondemond.nl) en Gezond begint in je mond. Te koop bij Bol.com.
