Wat is waarheid en wat niet? Een vraag die binnen de tandheelkunde en sowieso binnen gezondheidszorg leeft. De minister van Volksgezondheid laat weten dat enkel bewezen zorg nog vergoed gaat worden. In hoeverre is het effect van mondzorg bewezen? En als iets nog niet bewezen is, betekent het dan dat het niet werkt?
Haat-liefde verhouding
Zelf heb ik een haat-liefde verhouding met wetenschap. Jarenlang dacht ik dat als iets bewezen was het ook echt waar was. Nu ik al een beetje langer in de mondzorg door mag brengen, zie ik dat veel dingen waarvan we meenden te weten hoe het in elkaar zat, toch niet bleek te kloppen. ‘Achterhaald’, noemen we dat. We leven op voortschrijdend inzicht. Wat je gisteren nog niet wist, kun je onmogelijk eergister al weten. Dat is best frustrerend als je de beste zorg wilt leveren! Je wil alles nu weten. Maar ja, dat gaat nu eenmaal niet.
Fantastisch nadenken
Dus je vult de wetenschappelijke gaten op met je eigen fantasie. Nou ja…fantasie…dat klinkt misschien wel heel erg vrijblijvend. Logisch nadenken, is wellicht een betere verwoording. Hierin kan je dan bevestigd raken of juist niet. Voorbeeldje: Het is wetenschappelijk bewezen dat het aantal gaatjes drastisch afneemt als je in de praktijk kinderen en hun ouders coacht op het tandenpoetsen. Het lijkt mij dan nogal logisch dat als je dit buiten de praktijk doet dit hetzelfde resultaat zou opleveren. Toch? Daar ga je gewoon vanuit. Totdat iemand hier vraagtekens bij gaat zetten. Een verzekeraar bijvoorbeeld.
Onderzoeken wat je al weet
Nou en dan krijg je het circus van de wetenschap. Wie gaat dit onderzoeken? Hoe wordt dit onderzocht? Hoe lang moeten we dit onderzoeken? Is er vergelijkingsmateriaal? Is een keer onderzoeken genoeg? Is het wel onafhankelijk onderzoek? Zijn er wel genoeg mensen onderzocht? Is de methode wel juist? Je kunt je voorstellen dat zoiets compleet uitpluizen nogal wat kost. En wie gaat dat betalen? De wetenschap is bepaald niet goedkoop en bovendien duurt het eeuwen. En dat allemaal om er uiteindelijk achter te komen of het vergoed moet worden. Want eigenlijk wisten we de uitslag al…
Vrouwen aan de top
Vroeger moesten we het onderzoek overlaten aan de heren. Tandartsen die gingen promoveren en uiteindelijk hoogleraar / professor werden. Op dit moment tellen we 17 mondhygiënisten die gepromoveerd zijn en heel binnenkort is aan nummer 18 de eer. Okay, heel eerlijk…er zitten hier ook wat heren tussen, maar voor het overgrote deel zijn het vrouwen op super trots op te zijn. Zo’n promotietraject gaat je echt niet in de koude kleren zitten. Dankzij hen zijn we enorm veel te weten gekomen over de zin en onzin van bijvoorbeeld mondzorgproducten.
Waanzinnige ideeën
Nu de wetenschap voortschrijdt, weten we ook dat we sommige zaken niet zo snel moeten afschieten. Wat we eerder tot waanzin bestempelde zou wellicht toch eens waar kunnen zijn. Binnen de wetenschap is het altijd zaak om open te blijven staan voor innovaties, hoe gek ze van te voren ook klinken. Een professor legde mij uit dat we neuronenpaadjes in ons brein aanleggen. Hoe dieper het uitgesleten pad, hoe meer we in een tunnelvisie zitten. Zonde, want wellicht ligt er aan haast niet gebruikte neuronenpaadjes nu juist een briljant idee. Iets wat we te snel hebben afgeschoten als een slecht idee. Iets wat niet logisch lijkt. Zowel welgeleerde professoren als wappies kunnen dus hetzelfde probleem hebben. Ze zitten in hun eigen waan terwijl andermans waan zo interessant kan zijn.
Cognitieve dissonantie
Zo zit ik enorm in het uitgesleten pad van de fluoride. Fluoride is de heilige graal en er is niks beters dan fluoride. Maar is dat wel zo? Zijn er niet nog veel betere middelen? Middelen die veiliger zijn en/of met een nog grandiozer effect. Ik ben blij dat er mensen zijn met een boel fantasie die andere producten proberen. Het enige probleem dat ik ermee heb, is dat het dan allemaal vrolijk ‘natuurlijk’ wordt genoemd. Alsof het dan sowieso beter is. Nee, dan ben ik toch heel sceptisch en wil ik die wetenschap afwachten. Dat gaat mijn logica te boven. Maar ja, wie weet…ben ik straks de waanzinnige die last had van cognitieve dissonantie. Die maar hardnekkig in het eigen neuronenpaadje bleef hangen en maar bleef verdedigen tegen beter weten in.
