Dit onderwerp heb ik nog niet eerder aangesneden in mijn blogs, maar eigenlijk zie ik deze problematiek dagelijks.
Mensen die last hebben van blootliggend dentine en furcaties maken zich vaak zorgen en hebben hier ook hinder en gevoeligheid van.
Tijd dus om dit onderwerp voor jullie toe te lichten.
Furcatieproblemen
In tandheelkundige termen wordt vaak gesproken over furcatie “problemen” omdat het betekend dat de kies voor een dermate groot gedeelte helemaal bloot ligt, dat het fundament rondom de wortels weg is.
Je spreekt dus over een serieus probleem, omdat dit op en duur het verlies van je kies betekend.
Kiezen staan met hun wortels door middel van vezeltjes in het kaakbot. Al deze weefsels samen vormen het parodontaal ligament.
Het kaakbot sluit mooi om al deze wortels en daarover heen zit het tandvlees.
Wanneer door parodontale ontsteking het tandvlees en het kaakbot wordt aangetast kan dit betekenen dat het fundament rondom de wortels verdwijnt.
Een tand zal eerder al zijn fundament kwijtraken dan een kies omdat deze maar 1 wortel heeft en soms hebben kiezen er zelfs 3.
Een furcatie is een lege ruimte die ontstaat tussen de wortels vanwege het verdwijnen van het kaakbot op die plek door ontsteking.
Vaak kom je hier achter doordat er een ruimte doorgankelijk wordt tussen de wortels aan de buitenkant van de kies.
Classificatie/ furcaties meten
Omdat je als behandelaar wilt weten tot hoever de kies is aangetast moet je bij patienten met furcatieproblematiek de ruimte onder de kies opmeten.
Dit opmeten doen wij met een speciaal instrument:een furcatiemeter. Furcatiemeters worden aangeduid door middel van zwarte vlakjes of door diverse kleuren.
Zo kunnen we meten of de furcatie een beetje doorgankelijk is of helemaal, hier staat een speciale classificatie voor.
Furcatie klasse 1 betekend : Licht doorgankelijk tot 3mm.
Furcatie klasse 2 betekend : Diep doorgankelijk meer dan 3 mm.
Furcatie klasse 3 betekend : Helemaal doorgankelijk.
Bij een 3e klasse furcatie is de hele ruimte onder de kies doorgankelijk en is al het kaakbot verdwenen.
De reden dat wij deze meting uitvoeren is zodat we de status van de kies in de gaten kunnen houden.
Daarbij noteren we vaak de volgende Prognose.
Positief: De parodontale status van het element kan met uitgebreide parodontale therapie en nazorg worden gestabiliseerd.
Twijfelachtig: De parodontale status van de tand kan met uitgebreide parodontale therapie en nazorg worden gestabiliseerd indien de andere factoren onder controle worden gehouden. Anders is verdere parodontale afbraak mogelijk.
Ongunstig: De lokale en systemische factoren kunnen niet onder controle worden gehouden.
Verdere parodontale afbraak is waarschijnlijk ondanks uitgebreide parodontale therapie en nazorg.
Hopeloos: De kies zal worden getrokken.
Lastig te behandelen
Als mondhygienist is een furcatie eigenlijk niet helemaal onder controle te krijgen. Dit zijn de meest lastige plekken om te reinigen in de mond die er zijn.
Voor ons bestaan er speciale tips en hoekstukken met bochten erin om vanuit beide kanten de furcatie te reinigen.
Om een furcatie stabiel te houden en te voorkomen dat deze nog verder doorgankelijk wordt is vaak een chirurgische behandeling geadviseerd.
Hierbij wordt het tandvlees weggeklapt en wordt de ruimte onder de kies zichtbaar gereinigd. Als de plek helemaal schoon is wordt het tandvlees weer terug geplaatst en wordt dit zodanig gehecht dat het daarna voor de patiënt makkelijker moet zijn om de ruimte te reinigen.
Tunnelpreparatie wordt ook regelmatig uitgevoerd door de parodontoloog of kaakchirurg en dat houdt in dat de ruimte bewust helemaal toegankelijk wordt gemaakt.
Door de ruimte onder de kiezen groter te maken en helemaal doorgankelijk kan de patiënt daarna overal goed schoon maken met een ragertje. Wanneer de ruimte schoon blijft zal de ontsteking stoppen en kan de kies langer behouden blijven.
In sommige situaties wordt er een deel van de wortel afgehaald zodat er een stompje over blijft.
Het doel is de ruimte zo overzichtelijk mogelijk te maken zodat je het als patiënt beter zelf schoon kan houden.
Wat kan je doen als patiënt
Wanneer je blootliggende tandhalzen en worteloppervlakken hebt, kan je mogelijk last krijgen van gevoelige tanden.
Heel vervelend maar daarvoor kan je speciale producten kopen met Kaliumnitraat of strontiumchloride erin.
Onder merknamen als Sensodyne , Vitis Sensitive of Elmex Sensitive Professional bijvoorbeeld.
Deze zullen het tandbeen afdichten en hierbij zorgen voor een beschermlaagje zodat je minder last hebt van koud en warmte overgangen.
Maar het schoonhouden van de furcaties is eigenlijk het allerbelangrijkste.
Het is zaak aan de behandelaar om te zorgen dat deze goed bereikbaar is voor de patiënt.
Wanneer dat is gebeurt kan je de kies zolang mogelijk behouden door het dagelijks goed te reinigen met een ragertje.
Met deze speciale borsteltjes kan je dan tussen de wortels het plak verwijderen en dit zal het meest effectief zijn als je op de rager een beetje anti bacteriële gel gebruikt op basis van chloorhexidine.
