Hoe kom je van tandartsangst af?
Hoe fijn is het als je patiënt zo ongeveer met de slappe lach weer uit je behandelruimte stapt? Echt, dat maakt mijn dag geweldig. Het werken met angstige patiënten kan me veel energie kosten maar ook zeker opleveren. Er is geen vast recept om iemand met zijn of haar angst te laten omgaan of een vaste manier waarop ik mijn behandeling op dat moment uitvoer. Want bij iedereen is tandartsangst toch iets heel persoonlijks en dus ook anders.
Behandelaar moet niet bang voor zichzelf zijn…
Dat betekent dat ik er dus eerst moet achter komen hoe jij als angstpatiënt ‘werkt’. Daarvoor stel ik vragen maar soms moet ik gewoon puur op mijn gevoel af. En..klinkt misschien heel stom…heel veel zelfvertrouwen hebben. Want als ik al niet overtuigd ben van mijn eigen handelen, waarom zou jij het dan zijn?
Het is okay…
Verder is het belangrijk dat ik jouw angst okay vind. Vaak schamen mensen zich voor hun angst. Dat schamen maakt het allemaal nog een beetje erger. Dus nee, ik vind er helemaal niks van, ik heb er geen oordeel over. Nou jij nog…
Accepteren
Hoe kijk jij tegen je angst aan? Mag hij er zijn of vecht je er tegen? Sommige mensen maken zich al dagen en nachten van te voren er druk over. Er spookt hen van alles door hun hoofd en duikelen allerlei negatieve herinneringen op en vullen van alles al in. Vooral het gevoel dat je niet angstig mag zijn, is soms heel sterk. Op het moment dat je je eigen angst accepteert dan scheelt dat al heel veel. Okay, je hebt een kriebel in je maag…nou prima…laat maar lekker kriebelen. Wat doet dat met je? Ontspannen je spieren? Of verdwijn je ineens van de wereld? Waarschijnlijk merk je dat er eigenlijk niet zo gek veel gebeurd. Dus waarom vechten?
Normaal
Luister, angst hebben is heel normaal. Iedereen heeft wel een angst. Zo zijn er legio die spinnen eng vinden of die hoogtevrees hebben. Wat vind je van hen? Allemaal watjes, sukkels? Nee toch? Dus waarom zo hard voor jezelf zijn als je andermans angsten wel accepteert. Je weet ook dat hun angst niet reëel is. Een spin bijt je hoofd er niet af en als je een klein beetje normaal loopt val je echt niet van een flat af. In hoeverre geloof jij dat jouw angst gegrond is?
Ben je terecht bang?
Kijk en nu ga je van alles verzinnen waarom jouw angst wel gegrond is. Helpt je dit? Word je minder angstig als je redenen oprakelt? Nee, dat helpt je niet, sterker nog …je angst vergroot. Ga eens na wat je echt met je angst wil. Wil je hem houden of wil je er vanaf? In eerste instantie roept iedereen dat hij van de angst af wil. Maar je zal verbaast staan hoeveel mensen eigenlijk helemaal niet gecoacht willen worden. Voor hen is het moeilijk om de angst los te laten.
Jij bent je angst niet
Op de een of andere manier ‘mag’ dat niet of althans dat maken ze zichzelf wijs. Die angst lijkt namelijk onderdeel geworden van wie je bent, van je identiteit. Dat zomaar wegpoetsen kan dus ook moeilijk zijn. Want wat blijft er dan over? En is er niet stiekem een stemmetje die tegen je zegt dat je dat niet verdient? Die tegen je zegt dat je niet mag relaxen? Die zegt dat je een vechter bent en dus moet blijven vechten?
Maar jij bent niet je angst. Dat zou toch heel raar zijn? Hoe kun je nou angst zijn? Dus…laat…los…het is okay, er komt echt iets moois voor in de plaats. Die hoge adem, dat knellend gevoel, die verkrampte handen…dat is wat je kent maar maakt niet wie je bent. Dus leer je zelf opnieuw kennen. Er zit zeker weten een super mooi persoon die zich vrij kan en mag (!) voelen achter die angst.
Wat voel je?
Voor iedereen voelt angst anders en uit zich ook anders. De een sluit zich af, de ander is nors en boos en weer een ander kletst juist honderduit. De een voelt het op zijn borst, de ander in zijn gezicht en misschien voel jij het wel in je linker kleine teen. Of je voelt het helemaal niet zo in je lijf maar raakt je hersenpan in de knoop van een gedachtenstorm. Of er hangt een onaangename geur in je neus of je hebt last van vreselijke geluiden. Misschien zie je wel iets voor je? En sommige hebben dat allemaal door elkaar. Wat is bij jou het meest aanwezig?
Opruimen
We kunnen dat gaan opruimen. Huh, wat? Ja, sluit je ogen maar en we poetsen het simpelweg lekker weg totdat het totaal verdwenen is. Kan dat? Ja, als jij dat wil, kan dat. Je mag het ook laten zitten, wat je wil. Hoe dit precies werkt dat moet je gewoon even ervaren. Dat kan ik je zo op papier heel moeilijk uitleggen. Het heet de MatrixMethode en sommige tandheelkundigen zijn hierin geschoold. De MatrixMethode werkt niet alleen maar voor (tandarts)angst. Het is echt iets wat je breder in kunt zetten en voor sommige echt een verandering voor het leven kan betekenen.
Wensenlijstje
Verder is belangrijk dat je aangeeft waar de behandelaar nog meer rekening mee kan houden. Kan hij een muziekje voor je aanzetten? Het raam of de deur open laten? Veel kletsen en uitleggen? Snel beginnen? Met verdoving werken of juist niet? Een handspiegel geven? In kleine stapjes werken? Jouw de afzuiger in de hand geven? Een stopsignaal afspreken? Moppen tappen? Zeg het maar, er is heel veel mogelijk. Maak het in elk geval bespreekbaar, niks is te gek.
