Wat zijn abcessen en fistels nou eigenlijk? Wanneer loop je kans er eentje te krijgen en wat moet je ermee? Je hebt vast weleens van deze woorden gehoord, maar wat het precies betekent weet je misschien niet. Tijd voor een uitleg!
Abces
Een abces is een met vocht gevulde holte. Dit kan pus zijn of een voorstadium hiervan. Een abces kan zich overal in het lichaam bevinden. Het is een uiting van een ontsteking. Het bestaat uit dood weefsel, bacteriën en witte bloedcellen. Door de druk die er op staat, is een abces meestal aardig goed te voelen. Het kan ook buitengewoon pijn doen. Het kan warm aanvoelen en vaak hebben mensen de neiging om het te gaan koelen of zelfs door te prikken om de druk eraf te krijgen.
Bij welke mondproblemen komt het voor?
Een abces komt het vaakst voor bij parodontitis en bij wortelpuntontsteking. Bij parodontitis is er een verdiepte spleet tussen het tandoppervlak en het tandvlees. Hierin kunnen bacteriën goed gedijen gezien je hier zelf niet met de tandenborstel bij kunt. Je hebt het waarschijnlijk niet heel erg in de gaten maar door die spleten sijpelt dagelijks vloeistof. Crevaculaire vloeistof noemen we dit en het in wezen is het ontstekingsexcsudaat. Hiermee wordt als het ware die spleet gereinigd. Het is een hele kleine interne douche. Je hebt dus een zelfreinigend vermogen zonder dat je het door hebt. Je voelt dus helemaal niks doordat de vloeistof weg kan. Er bouwt zich geen druk op totdat deze afwatering verstopt raakt. Je lichaam blijft ontstekingscellen naar het gebied sturen terwijl het niet meer goed weg kan lopen. Dit kan vooral gebeuren bij goede mondhygiëne.
Waarom gebeurt het bij goed poetsen?
Vaak voel je dat er toch iets niet helemaal goed is. Je merkt dat je tandvlees snel bloedt of je hebt in de gaten dat je al een poosje niet goed voor jezelf hebt gezorgd. Dus je besluit nu eens heel flink te poetsen en te rageren. Gek genoeg kan het zijn dat je hiermee de ontsteking insluit. Het kan ook dat je behandelaar enorm zijn best gedaan heeft om je snel en goedkoop te helpen of heeft zich vergist in de moeilijkheid van de spleet, pocket genoemd. Er blijft dan namelijk een stuk tandsteen achter in de diepte van de pocket. Niet te bereiken door de borstel, rager en op dat moment ook niet voldoende voor een instrument. Het oppervlakkig tandvlees dat goed schoon is geraakt, is begonnen met herstel. Het gaat weer strak tegen de tand aanliggen. Maar dat gebeurt enkel bij het kraagje van het tandvlees en dus niet daar waar het tandsteen nog zit. Op dat plekje gaat het ontstekingsproces gewoon door. De ontstekingscellen kunnen alleen geen kant meer op en proberen een uitweg te vinden. En daar zit jij dan met je dikke tandvlees. Dat is de reden waarom tanden met een te slechte prognose niet behandeld worden. Behandelen zou betekenen dat je pijn kunt krijgen. Tenzij jij dit risico perse wilt nemen, maar doorgaans wordt zo’n tand dan getrokken.
Hoe zit het bij een wortelpuntontsteking?
Ook hierbij wil het vocht weg en zo kun je een dikke bult krijgen. Het zoekt dan de weg van de minste weerstand. Daardoor kan het zijn dat je een gecombineerd probleem krijgt. Tussen je kaakbot en de wortel zitten vezeltjes. Deze vezeltjes zijn relatief zwak. Daar zit dus de minste weerstand. Er ontstaat dan een hele smalle pocket dat van origine dus geen tandvleesontsteking is maar een symptoom van de wortelpuntontsteking. Op dat moment voel je niks maar je hebt dus wel eventjes twee problemen.
Wat is een fistel?
Ook bij een fistel is er een uitweg door het tandvlees gezocht. Het is te zien als een pukkeltje. Dit pukkeltje kan op een hele andere plek zitten dan daar waar de echte ontsteking zit. Daarom wordt er iets in de fistel gestoken en vervolgens een foto gemaakt. Hierop is te zien waar de fistel op uitkomt.
Gaat wel weer weg?
Een abces kan groter worden. Zolang het geen uitweg heeft gevonden zoekt de pus zich een weg door je lichaam. Hierdoor kan je een bloedvergiftiging (sepsis) oplopen. Dat is echt levensgevaarlijk. Dus een abces moet altijd behandeld worden. Ook antibiotica kan behandeling niet vervangen.
Een fistel betekent dat je niet tot weinig pijn zal hebben maar ook doorlopen met een fistel is niet verstandig. Je blijft dan namelijk doorlopen met een ontsteking die pas weg zal gaan als de oorzaak echt is weggenomen.
