Leukoplakie; witte vlekjes, laagjes of plekjes in de mond
Leukoplakie is een aandoening aan de slijmvliezen, die kan optreden in de blaas, de baarmoederhals en de slokdarm. In de meeste gevallen komt leukoplakie echter voor in de mondholte. Er ontstaat dan een harde, witte plek op de binnenkant van de wang of op de tong. Een enkele keer ontstaat leukoplakie in de keel of op de lippen.
De naam van deze aandoening stamt uit het Grieks en betekent “witte plaat”, verwijzend naar de kenmerkende witte plekken. Orale leukoplakie kun je op iedere leeftijd krijgen, maar komt het vaakst voorbij mensen boven de 40 jaar en veel vaker bij mannen dan bij vrouwen.
Welke soorten leukoplakie zijn er?
De witte verkleuring op de tong of op de mondslijmvliezen kan binnen enkele weken verschijnen en groeien. De textuur kan per persoon verschillen, leukoplakie kan hard of zacht zijn, glad of juist bobbelig en wratachtig. De witte plekken zijn niet pijnlijk maar kunnen wel een onaangenaam of branderig gevoel geven. Dit maakt ze ook gevoelig voor warm en sterk gekruid voedsel.
Behalve de egaal witte vorm van leukoplakie is er een variant, die behalve witte plekken ook rode plekken bevat. Dit wordt wel erytro-leukoplakie genoemd.
Dan is er nog de zogenaamde “harige leukoplakie”, een beetje ongelukkige naam omdat deze vorm van leukoplakie er niet per definitie harig hoeft uit te zien. Harige leukoplakie is wel een witte aanslag, die zich in tegenstelling tot gewone leukoplakie beperkt tot de beide zijkanten van de tong.
Deze aandoening wordt veroorzaakt door infectie met het EpsteinBarr virus en komt regelmatig voor bij mensen die aan HIV lijden. Harige leukoplakie kan voorkomen bij verder gezonde mensen, maar het verschijnen van harige leukoplakie kan ook de aanleiding zijn voor een HIV-test.
Wat zijn de symptomen van leukoplakie?
Orale leukoplakie heeft verschillende symptomen, waarvan de belangrijkste de witte aanslag in de mondholte is. Vaak begint het met een wit plekje op de tong, waarna het zich uitspreid over de rest van de mond. Behalve de tong kan de ziekte zich uitbreiden naar het mondslijmvlies, de keel, het gehemelte en de lippen. In ernstige gevallen van leukoplakie is de tong helemaal wit uitgeslagen.
De witte plekken kunnen een uiteenlopende textuur hebben. Bijsommige mensen zijn het zachte witte plekken in de mond en bij anderen zijn het harde plakken. Ze kunnen glad zijn maar ook bobbelig en wratachtig, en er kunnen barstjes in komen.
Meestal is leukoplakie niet pijnlijk, maar het kan weleen branderig gevoel in de mond geven. Als bijkomend symptoom kan de adem gaan stinken.
Wat zijn de oorzaken van leukoplakie?
De oorzaak van leukoplakie zijn meestal rook- en alcoholgewoonten, hoewel het ook voorkomt zonder een aanwijsbare oorzaak. Er zijn weleen aantal risicofactoren aan te wijzen, die het ontstaan van orale leukoplakie kunnen bevorderen:
- Roken
- Een slecht passend kunstgebit
- Irritatie van het mondslijmvlies, bijvoorbeeld door een scherpe tand of kies of andere schade aan het mondslijmvlies
- Overmatig alcoholgebruik
- Radiotherapie(bestraling)
- Bacteriële of schimmelinfectie
- Bepaalde immuunziekten
Wat kun je doen tegen leukoplakie?
Als je een witte plek op je tong opmerkt moet je naar de huisarts of tandarts gaan. Witte plekken in de mond kunnen behalve op leukoplakie ook wijzen op spruw, een schimmelinfectie. De arts maakt het onderscheid door te proberen de witte plekken van het mondslijmvlies af te schrapen. Bij leukoplakie lukt dat niet, maar bij spruw wel.
Wegnemen van de oorzaak
Blijkt het inderdaad leukoplakie te zijn, dan bestaat de behandeling in de meeste gevallen uit het wegnemen van de oorzaak. Heb je een slecht zittend kunstgebit of een scherpe rand aan een tand of kies, dan zal dit verholpen moeten worden. Heb je leukoplakie gekregen omdat je rookt, dan moet je daar direct mee stoppen. Drink je overmatig alcohol, dan moet je daar ook mee stoppen. Pruimtabak is uit de mode, maar ook een gewoonte waar je mee moet stoppen als je leukoplakie wilt genezen. Door het wegnemen van de oorzaak of één of meerdere risicofactoren krijgt je lichaam de kans zich te herstellen.
Zodra de oorzaak van de irritatie is weggenomen, zal de leukoplakie na een paar weken of maanden verdwenen kunnen zijn en ziet je tong en mondholte er weer vanouds uit. Gebeurt dit niet, dan kan verwijdering van de leukoplakie worden overwogen. Een kaakchirurg verwijdert leukoplakie door het weefsel weg te branden, te snijden of te laseren.
Wat als is vastgesteld dat ik Leukoplakie heb?
Als de diagnose leukoplakie is gesteld wordt vaak een biopsie uitgevoerd. Hierbij wordt een klein stukje van het weefsel afgenomen en microscopisch onderzocht. De reden hiervoor is dat een klein percentage van de leukoplakie gevallen een vroeg stadium van mondkanker is. De kans hierop is groter bij de wit-rode vorm van leukoplakie en bij witte leukoplakie met een bobbelige textuur.
Om te voorkomen dat de leukoplakie zich ontwikkelt tot kanker, zal de arts beoordelen of de plekken moeten worden verwijderd. Als je de diagnose leukoplakie hebt gekregen, zul je regelmatig op controle moeten komen, ook nadat de leukoplakie na behandeling of door het verwijderen ervan is verdwenen. Omdat het in sommige gevallen terugkomt, zullen erom de drie tot twaalf maanden controles plaatsvinden bij de kaakchirurg of eigen tandarts.
Hoe kun je een behandeling van leukoplakie ondersteunen?
Uiteraard hou je je aan de leefregels die de behandeling vormen: stoppen met roken en overmatig alcoholgebruik. Hiermee kun je ook het risico op het krijgen van leukoplakie verminderen.
Een goede mondhygiëne is voor iedereen belangrijk, maar als je last hebt van leukoplakie is het prettig om hier extra aandacht aan te besteden. Bij een goede mondverzorging gebruik je geen middelen die irriterende stoffen bevatten zoals alcohol, chloorhexidine, peroxide of SLS (Sodium Lauryl Sulfate).
Gebruik bij voorkeur geen abrasieve, bijtende mondproducten
OxyFresh biedt een aantal producten die speciaal geschikt zijn voor een gevoelige mond en tong. In het bijzonder noemen we OxyFresh Unflavored mondwater. Een formule die met behulp van actieve zuurstof en zinklactaat de bacteriën helpt te bestrijden zonder gebruik te maken van irriterende stoffen (die je in vrijwel alle commerciële mondproducten terugziet). Als tandpasta kun je OxyFresh Lemon Mint Toothpaste gebruiken.