Een pijnlijke keel, een verstopte neus en een onaangenaam gevoel. Je herkent het vast wanneer je verkouden bent. Je kunt ook last hebben van een witte aanslag op je tong en een slechte adem. Bij een keelontsteking voel je je echt ziek en zijn de klachten erger. In dit artikel leggen we uit wat de oorzaken zijn van keelpijn en keelontsteking en hoe je de klachten in je mond kunt verlichten.
Keelpijn en een witte tong kunnen verschillende oorzaken hebben en veel klachten met zich meebrengen. De zeven meest voorkomende oorzaken en symptomen staan hier genoemd. Misschien denk je: ik kan toch niet voorkomen dat ik besmet word door een virus of bacterie? Dit is ten dele waar. Een besmetting kun je niet helemaal tegengaan, maar je bent wel vatbaarder bij minder weerstand of wanneer je mondflora uit balans is. Door je tong en je mond goed te inspecteren, kun je veel te weten komen over je gezondheid. Wanneer je de symptomen tijdig herkent, kun je actie ondernemen en tegelijkertijd zorgen voor een goede mondhygiëne.
- Verkoudheid
Je kunt last hebben van je keel wanneer je verkouden bent. Soms blijft het bij een vervelend gevoel, maar het kan ook zijn dat je moeite hebt met praten of slikken. Bij een verkoudheid is je weerstand laag, waardoor je vatbaarder bent voor bacteriën op je tong. Deze bacteriën kunnen zich langzaam ophopen en zorgen voor een witte aanslag op je tong. Een verstopte neus kan er bovendien toe leiden dat je veel door je mond ademt. Hierdoor krijg je een droge mond waarin bacteriën zich goed kunnen vermenigvuldigen en voor een witte tong kunnen zorgen.De witte tong is weliswaar tijdelijk, maar de bacteriën kunnen zich verder uitbreiden naar je keel en je keelamandelen. Daarom is het belangrijk om te zorgen voor een goede mondflora. Middelen die de mond vochtig maken en je speekselklieren activeren bieden uitkomst. Producten van OraLieve helpen bijvoorbeeld bij een droge mond. Ook kun je de Breath Co dry mouth-kit gebruiken om een droge mond tegen te gaan en meer witte aanslag te voorkomen. - Keelontsteking door verkoudheidsvirus
Soms kan het verkoudheidsvirus zorgen voor een keelontsteking (faryngitis). Bekende verkoudheidsvirussen zijn het rhinovirus en het adenovirus. Je kunt besmet raken door het inademen van vochtdruppeltjes met het virus. Deze druppeltjes komen in de lucht wanneer iemand anders met een keelontsteking hoest of niest. De keelpijn en de witte aanslag op je tong zijn erger dan bij een gewone verkoudheid en je voelt je echt ziek.De symptomen van een keelontsteking bij een virus, zijn:
- keelpijn of branderig gevoel in je keel
- pijn bij het slikken of praten
- rode keel met wit slijm en witte plekken
- witte aanslag op je tong
- koorts
- oorpijn
- opgezette lymfeklieren
- dorst
- hese stem
Helaas kun je een virus niet bestrijden met een antibioticum. Er zit niets anders op dan uitzieken. Wel kun je tongdruppels gebruiken om je keel en tong te verzachten. In het Bergenfeld tongue cleaning serum zit essentiële tea tree-olie die zorgt voor een beschermende laag op je tong. Ook zit er actief zuurstof in de tongdruppels. Bacteriën vermenigvuldigen zich minder snel in een zuurstofrijke omgeving.
- Keelontsteking door griepvirus
Naast het verkoudheidsvirus kan ook het griepvirus keelontsteking en griep (influenza) veroorzaken. Er zijn drie soorten griepvirussen: influenza A, B en C. De verspreiding verloopt via hoesten, niezen of fysiek contact. Bij een griep ben je veel zieker dan bij een verkoudheid. Je hebt hoge koorts en de pijn in je keel is ook erger dan bij een verkoudheid. Je kunt dan ook last van hebben van een pijnlijk gehemelte met witte plekjes. - Ziekte van Pfeiffer (klierkoorts)
De ziekte van Pfeiffer is een bekend voorbeeld van een ziekte die wordt veroorzaakt door het Eppstein-Barr-virus. De overdracht vindt plaats via speeksel. Ongeveer 80-90% van de wereldbevolking is drager van dit virus, maar niet iedereen die geïnfecteerd wordt, krijgt de ziekte van Pfeiffer. Vooral jongvolwassenen zijn vatbaar voor de ziekte en kunnen er heel ziek van worden. Uiteindelijk geneest de ziekte bij iedereen vanzelf, maar het virus blijft na een eerste besmetting altijd aanwezig in het lichaam.Ook bij de ziekte van Pfeiffer heb je veel last van je keel en krijg je een wit tongbeslag. De weerstand in je lichaam is minder, waardoor allerlei bacteriën en virussen volop actief kunnen zijn. - Andere virussen
Andere virussen die keelpijn veroorzaken, zijn bijvoorbeeld:
- bofvirus: vaak heb je hierbij ook gezwollen oorspeekselklieren
- herpangina-virus. Bij herpangina is sprake van een milde virusinfectie waarbij je witte of rode blaasjes in je mond en keel hebt. Vooral kinderen zijn hier gevoelig voor.
- respiratoir syncytieel virus (RS-virus). RSV is een luchtweginfectie en zie je eveneens veel bij jonge kinderen.
- hiv-virus: dit virus verzwakt je immuunsysteem en is de veroorzaker van de ziekte aids
- Keelontsteking door bacterie
Een keelontsteking kan ook worden veroorzaakt door een bacterie. Meestal is de streptokokbacterie de boosdoener. Deze keelontsteking komt veel acuter en heftiger op dan een keelontsteking bij een virus. Klachten die je ervaart, zijn:
- rode, gezwollen en pijnlijke keel
- pus op de keelamandelen
- witte tong
- koorts
- hoofdpijn
- algehele malaise
Wees alert bij een bacteriële keelontsteking, want dit kan ook een teken zijn van roodvonk. Wanneer je roodvonk niet tijdig behandelt met antibiotica, kun je ontstekingen krijgen in je nieren, gewrichten of hartkleppen. Omdat een streptokokkeninfectie ernstig is, is het verstandig om altijd drie dingen te controleren in je mond: je tong, je gehemelte en je amandelen.
- Bij een streptokokkeninfectie heb je kleine, felrode of donkerrode puntjes op hun tong, vooral achterin de mond. Sommige mensen vergelijken deze laag met het uiterlijk van een aardbei. De rode puntjes noem je petechiën.
- De petechiën kunnen ook aanwezig zijn op het zachte of harde gehemelte, helemaal achterin je mond aan de bovenkant.
- Kijk of je keelamandelen zijn ontstoken. Ze zijn dan roder en groter dan normaal en soms zie je dat je amandelen en je keel zijn bedekt met witte plekjes. Ze kunnen ook geel zijn in plaats van wit. Ook kunnen er lange strepen wit pus op je amandelen zitten. Dit wijst vaak op een streptokokkeninfectie.
- Irritatie van de keel door overbelasting
Soms is er geen bacterie of virus in het spel, maar is je keel overbelast en geïrriteerd. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat je veel of hard praat, schreeuwt of zingt. Ook kan het zijn dat je je stembanden op een verkeerde manier gebruikt. Roken en een rokerige omgeving kunnen je keel eveneens belasten en irritatie veroorzaken.
Roken veroorzaakt witte aanslag op je tong. Hoe langer en meer je rookt, des te donkerder de aanslag op je tong wordt. Hoewel het niet gemakkelijk is, is de beste oplossing: stoppen met roken. De aanslag die al aanwezig is, kun je verwijderen met de stalen tongreinigers van Orabrush en Amano. In tegenstelling tot plastic tongreinigers, verwijderen ze niet alleen bacteriën aan de oppervlakte, maar ook de bacteriën tussen de tongkloofjes.
Gevolgen van keelontsteking
Keelpijn is vaak binnen een paar dagen weer over. Je hoeft daar meestal niet voor naar de huisarts. Wanneer de keelpijn echter overgaat in een ontsteking, kun je weken zoet zijn. Een keelontsteking die niet goed wordt behandeld, kan soms overgaan in een ontsteking in de mond. Deze kan ontstaan bij een verminderde weerstand of wanneer het beschermende slijmvlies in je mond kapot gaat. De ontstekingen kunnen dan chronisch worden.
Ontstekingen in je mond zijn een goede voedingsbodem voor bacteriën en dus ook voor een wit tongbeslag. Een witte tong ziet er niet alleen vies uit, maar zorgt ook voor een slechte adem. Bacteriën nestelen zich in de groeven van je tong en tussen het tongslijmvlies en zetten eiwitten om in stinkende zwaveldampen. Bovendien zorgt de witte laag op je tong ervoor dat je smaakpapillen zijn bedekt. Je kunt dus ook minder goed je eten proeven.
Wat kun je zelf doen?
Natuurlijk moet je eerst zorgen dat je uitziekt door voldoende rust te nemen. Bij een bacterie kan de huisarts antibiotica voorschrijven. Daarnaast kun je milde mondproducten gebruiken met ontsmettende en ontstekingsremmende stoffen, zoals:
- aloë vera
- foliumzuur (vitamine B11)
- tea tree-olie
Aloë vera en foliumzuur kunnen bloedend tandvlees stoppen en de weefsels in je mond herstellen. Beide stoffen zitten bijvoorbeeld in de Oxyfresh Relief gel en werken verzachtend bij geïrriteerd en ontstoken tandvlees. Tea tree-olie is een natuurlijk extract van planten en bloemen en reinigt en verfrist je mond en tandvlees. Het staat bekend om zijn ontstekingsremmende en ontsmettende eigenschappen. Tea tree-olie zit bijvoorbeeld in de producten van Desert Essence en in het Bergenfeld tongue cleaning serum.
Je bent dus vatbaarder voor ontstekingen in je keel en een witte tong als je weerstand is verminderd. Preventieve maatregelen die je kunt nemen, zijn: voldoende slapen, zorgen dat je gezond eet en geen vitaminegebrek oploopt en een goede mondhygiëne.
