Onlangs kregen we weer een interessante vraag van een lezer. Hoewel het in alle promotie en reclame voor onzichtbare beugels niet naar voren komt, moet er een laagje tandglazuur worden weg geslepen om ruimte te maken voor de verplaatsing van de tanden. Het weerhield onze lezer ervan om zich een beugel aan te laten meten. Hij vroeg zich af of een beugel het weg slijpen van je glazuur wel waard is.
Die vraag gaan we in dit artikel proberen te beantwoorden.
Waarom moeten tanden geslepen worden voor een beugel?
Voor een beugel moet vaak het tandglazuur een stukje worden afgevijld. De reden hiervan is dat de tanden ruimte nodig hebben om zich te laten verplaatsen. Heb je een onregelmatig gebit met veel ruimte tussen de tanden, dan is het uiteraard niet nodig. Het verwijderen van het tandglazuur is niet alleen nodig bij een transparante beugel, maar ook bij de traditionele slotjes-beugel.
Als het nodig is om voor of tijdens de plaatsing van een beugel ruimte te winnen, dan gebeurt dat met een techniek die interproximale reductie (IPR) wordt genoemd. Hierbij worden de tanden versmald door aan de zijkanten het tandglazuur te strippen. Zo kan de breedte van de tanden tussen 0,2 en 0,5 millimeter worden verkleind. Dit moet de nodige ruimte scheppen om de tanden te laten verplaatsen.
Overigens wordt deze techniek niet alleen ten behoeve van beugels toegepast. Het strippen van tanden is een veel voorkomende orthodontische techniek, die ook wordt toegepast bij een lichte mate van tandheelkundige verdringing. Dat houdt in dat er teveel tanden zijn in een te kleine ruimte. IPR kan in zo’n geval de noodzaak om een tand te trekken vermijden. Omdat het gebruik van beugels de afgelopen jaren een grote vlucht heeft genomen, is het gebruik van deze techniek ten behoeve van beugel behandelingen flink toegenomen.
Voor- en nadelen van IPR (interproximale reductie)
IPR is een efficiënt middel om ruimteproblemen in het gebit op te lossen en problemen te voorkomen. Bijvoorbeeld het niet goed kunnen poetsen van de tanden door tandheelkundige verdringing.
Het nadeel van IPR is dat er door deze techniek gezond tandglazuur verdwijnt, dat nooit meer aan kan groeien. Na de IPR behandeling moeten eventuele ruwe plekken ook gepolijst worden om cariës (gaatjes) te voorkomen.
Het strippen van de tanden kan, door het weg slijpen van het tandglazuur, een verhoogde gevoeligheid veroorzaken. Om deze reden zal de tandarts een speciale tandpasta tegen gevoelige tanden aanraden en je afraden om koude dranken te nuttigen.
Het allerbelangrijkste is wel dat de behandeling wordt uitgevoerd door vakkundige tandarts of orthodontist. Om de tandheelkundige IPR uit te voeren moet hij of zij beschikken over voldoende vaardigheden en de ervaring. Dit om goed in te kunnen schatten hoeveel glazuur er kan worden verwijderd. Wordt er overmatig tandglazuur verwijderd, kun je in de toekomst zeker problemen als gevoelige tanden en cariës (gaatjes) krijgen.
Een goede tandarts of orthodontist zal deze behandeling bovendien alleen uitvoeren als je mondhygiëne perfect in orde is. Dezelfde voorwaarde geldt overigens ook voor een vaste (slotjes) beugel.
Noodzaak van rechte tanden
In het verleden kregen kinderen een beugel als er op langere termijn door de scheefstand van de tanden problemen met het gebit waren te verwachten. Deze noodzakelijke ingrepen werden en worden nog steeds vergoed door de zorgverzekering.
Vandaag de dag dragen steeds meer mensen een beugel. Je kunt je dus afragen of dat echt altijd nodig is. Bijna de helft van de jongeren krijgt tegenwoordig een beugel. Sinds de ontwikkeling van de transparante beugels gaan ook volwassenen en zelfs ouderen voor het rechtzetten van hun tanden.
Het is maar de vraag of al die ingrepen medisch en tandheelkundig noodzakelijk zijn. Het lijkt erop dat de commercie, met behulp van social media, de vraag naar perfect rechte gebitten de laatste jaren flink heeft opgedreven. Wat niet wegneemt dat er ook nog een andere helft is: de kindergebitten die correctie nodig hebben om later geen problemen te geven. Dit kan het beste gebeuren als een kind nog in de groei is, vandaar dat er ook in het verleden kinderen met beugels waren.
Albert Feilzer, hoogleraar tandheelkunde aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam schat dat een beugelbehandeling bij Nederlandse kinderen in in de helft van de gevallen puur cosmetisch is. Het corrigeren van tanden die niet helemaal kaarsrecht staan valt in dezelfde categorie als botox-behandelingen en borstvergrotingen.
Voor ouderen zal dit percentage nog hoger zijn. Immers, als er serieuze gebitsproblemen te verwachten waren hadden zij als kind al een beugel gedragen. Maar tijden veranderen en de norm is steeds meer een gebit zonder afwijkingen, ook geen kleine. Daarmee zijn de argumenten om een beugel te nemen veranderd. Ook al is het niet medisch noodzakelijk, als je niet durft te lachen zonder je hand voor je mond te houden heb je ook last van je scheve tanden. De keuze is dus aan iemand zelf, of in het geval van kinderen, aan de ouders.
Hier kun je meer lezen over de vlucht die de beugel heeft genomen en hoe sommige deskundigen daar vraagtekens bij zetten:
https://www.trouw.nl/leven/al-die-beugels-bij-jongeren-zijn-die-nou-echt-nodig~bcf61593/
https://www.aliettejonkers.nl/2022/05/28/de-opmars-van-de-beugel/
In dit laatste artikel wordt onder andere opgemerkt dat de voordelen van beugels zeer breed worden uitgemeten, maar dat je zelden iets leest over de mogelijke nadelen.
Als nadelen worden onder andere genoemd de pijn in het begin bij volwassenen, het extreem lastige schoonhouden van het gebit en de beugel, en het korter worden van de tandwortels. Bovendien staan de tanden niet definitief recht, zonder maatregelen schuiven de tanden en kiezen bij 80 procent van de patiënten weer langzaam terug naar hun oorspronkelijk positie.
Ook de transparante Invisalign hebben behalve de alom bejubelde voordelen een aantal nadelen. Deze beugels vereisen eveneens nogal wat discipline en moeten uitgenomen worden tijdens het eten. Dat blijkt zo’n gedoe te zijn dat mensen veel minder snacken en gewicht verliezen. Heb je overgewicht dan is dat juist een bijkomend voordeel. Bij transparante beugels zal eveneens vaak IPR (interproximale reductie) moeten worden toegepast om ruimte te maken.
Is een beugel het weg slijpen van je glazuur wel waard?
Terug naar de vraag van onze lezer, die uiteindelijk toch zelf de afweging moet maken.
In geval van tandheelkundige noodzaak is het verdwijnen van een laagje glazuur al gauw de moeite waard. Als er een medische noodzaak is, houdt dat in dat geen beugel nemen op termijn gebitsproblemen op gaat leveren.
Als je een beugel neemt om cosmetische reden kun je je afvragen hoe belangrijk het voor je is om je tanden recht te laten zetten en daar, indien nodig, gezond tandglazuur voor op te offeren.
Deze afweging zal beïnvloed worden door de mate van afwijking van het gebit, maar ook hoeveel last je daarvan ondervindt en hoe daar mee omgaat. En dat is misschien lastig in een wereld waarin het steeds normaler is om ook de kleinste afwijkende stand van de tanden als ongewenst te beschouwen.
