Naar het schijnt heeft meer dan de helft van de wereldbevolking in meer of mindere mate last van mondproblemen. Afhankelijk van waar op de wereld je woont kan dat het gevolg zijn van een gebrekkige hygiëne of van een ongezond eetpatroon. Ook de leeftijd speelt uiteraard mee, vroeger of later krijgen we allemaal wel iets aan het gebit of de mond.
In Nederland staan cariës (gaatjes) en tandbederf al geruime tijd niet meer op nummer 1 wat de mondproblemen betreft. Dit is te danken aan een verbeterde mondhygiëne en een betere mondzorg. Terwijl in de eerste helft vorige eeuw zelfs gezonde tanden en kiezen nog wel eens werden verruild voor een kunstgebit, streeft de tandarts tegenwoordig zoveel mogelijk de eigen tanden en kiezen behouden. Met hier en daar een brug of implantaat lukt dat zelfs tot op gevorderde leeftijd.
Dat wil niet zeggen dat alle mondproblemen verdwenen zijn. Tegenwoordig richt de aandacht zich op tandplak, gevoelige tanden en een slechte adem. Hieronder gaan we kijken hoe je deze mondproblemen kunt behandelen, en het liefst nog voorkomen.
Tandplak
Tandplak, ook wel plaque genoemd, is een transparant laagje op je gebit en tandvlees. Het bestaat uit een mengsel van voedselresten, speeksel en bacteriën. De bacteriën in de tandplak zetten suikers om in zuren, die je gebit aan kunnen tasten. Om dat laagje tandplak niet alsmaar dikker te laten worden, moet je twee keer per dag je tanden poetsen.
Tandplak is niet alleen problematisch vanwege de zuur afscheidende bacteriën die erin zitten. Een ander probleem is dat het zich met behulp van calcium in het speeksel kan verharden tot tandsteen. Tandsteen is niet alleen hard, maar ook ruw en poreus. Hierin kunnen zich nog meer bacteriën vestigen, wat resulteert in een vicieuze cirkel van steeds meer tandplak en tandsteen.
Tandsteen kan ook nog eens onder het tandvlees doorgroeien, waardoor er holten (pockets) ontstaan waarin zich nog meer tandplak kan ophopen en verharden tot tandsteen. Daarom is de rand tussen je tanden en kiezen en het tandvlees zo belangrijk bij het verwijderen van tandplak. Om deze reden wordt geadviseerd om je tandenborstel in een hoek van 45° tegen je tanden te zetten tijdens het poetsen.
Tandplak zorgt voor irritaties en ontstekingen van het tandvlees, die je kunt herkennen aan roodheid, zwellingen of snel bloeden. Als tandvlees langdurig ontstoken is kan de infectie dieper in de weefsels doordringen. Dan spreekt men van parodontitis, waarbij ook het tandbeen wordt aangetast.
In de fase van parodontitis is goed poetsen niet meer genoeg. Teruggetrokken tandvlees en pockets moeten worden behandeld door de tandarts om te voorkomen dat je tanden en kiezen op den duur los gaan zitten en uitvallen.
Om tandsteen en de vicieuze cirkel te voorkomen, is het belangrijk om tandplak zoveel mogelijk van je gebit te verwijderen. Dit doe je door een goede dagelijkse mondhygiëne: twee keer per dag je tanden twee minuten poetsen, bij voorkeur met een elektrische tandenborstel.
Daarnaast moet je tandplak ook verwijderen van de plekken waar je met de tandenborstel bij kunt komen. De interdentale ruimten, de plekjes tussen je tanden en kiezen, reinig je met flosdraad, tandenragers of interdentale borsteltjes. Tandenstokers kan ook, maar gebruik dan wel echte tandenstokers en geen cocktailprikkertjes. Die hebben niet de juiste vorm en zijn meestal ook te hard en puntig, waardoor je je tandvlees kunt beschadigen.
Spoelen met een goed mondwater is een prima manier om de laatste restjes tandplak te verwijderen.
Hoe zorgvuldig je je tanden ook poetst, er zal altijd enige tandsteen worden gevormd. Dit is afhankelijk van je voedingspatroon en de samenstelling van je speeksel. Om deze reden is het raadzaam om één of twee keer per jaar voor een gebitsreiniging naar de mondhygiënist gaan. Die verwijdert het tandsteen en controleert je gebit op eventuele pockets en parodontitis.
Als je na het tanden poetsen wilt weten of je echt alle tandplak van je tanden hebt verwijderd, kun je dat controleren met een plakverklikker. Die kleurt de plekken waar nog tandplak op het gebit zit roze of blauw. Je ziet dan in één oogopslag waar je beter moet gaan poetsen of flossen. Sommige plakverklikkers maken met behulp van twee verschillende kleuren zelfs onderscheid tussen oude en nieuwe tandplak.
Gevoelige tanden
Het volgende veel voorkomende mondprobleem is dat van gevoelige tanden. Het gaat dan niet over diepe, langdurige kiespijn als gevolg van een ontstoken tandwortel, maar om plotselinge scherpe pijnscheuten als je iets kouds, warms, zoets of zuurs eet of drinkt.
Eén van de oorzaken is teruggetrokken tandvlees, waardoor in de tandhalzen het tandbeen (dentine) bloot komt te liggen. Dat heeft een zachtere structuur dan tandglazuur en bovendien heeft het kanaaltjes die in verbinding staan met de tandzenuw. Dat verklaart de heftigheid van de plotselinge pijnscheuten.
Behalve teruggetrokken tandvlees kan ook tanderosie, het afslijten van het tandglazuur, de tanden gevoelig maken. Dan kan te maken hebben met het nuttigen van veel frisdrank, maar ook met te hard poetsen of de gewoon om je tanden direct na het eten of drinken van zuur fruit en vruchtensap te poetsen.
Gevoelige tanden worden ook gemeld door mensen die last hebben van tandenknarsen. In dat geval is de overbelasting van tanden en kiezen door de enorme kracht van het tandenknarsen de oorzaak, waardoor het glazuur van de tanden slijt.
Tot slot is het na het bleken van de tanden met waterstofperoxide bevattend bleekmiddel heel gebruikelijk dat de tanden nog enkele weken gevoelig zijn. Omdat tanden bleken heel populair is, zijn er ook meer mensen die om deze reden tijdelijk gevoelige tanden hebben.
En dan kan er ook nog een combinatie van bovengenoemde factoren tegelijk optreden. In die zin is het goed om te achterhalen waardoor je tanden gevoelig zijn, zodat je passende maatregelen kunt nemen.
Hoewel tandglazuur dat weg is, nooit meer aangroeit kun je wel degelijk maatregelen nemen. Zo kun je blootliggende tandhalzen door de tandarts laten vullen. En heb je last van tandenknarsen, dan loont het de moeite om je tanden ’s nachts te beschermen met een knarsbitje.
Evenals bij tandplak ligt ook bij gevoelige tanden een vicieuze cirkel op de loer. Sommige mensen hebben er namelijk zoveel last van, dat ze op gaan zien tegen tanden poetsen en flossen. Als de gevoeligheid zo erg is dat het je ervan weerhoudt om je gebit te verzorgen is het eind natuurlijk zoek.
Blijf vooral je tanden poetsen, maar gebruik een zachte tandenborstel en leer jezelf aan niet te hard te poetsen. Speciale tandpasta tegen gevoelige tanden is daarbij natuurlijk ook een goed idee. Al naar gelang je voorkeur voor wel of geen fluoride kun je kiezen tussen Oxyfresh fluoride tandpasta en Dr. Brite tandpasta tegen gevoelige tanden Coconut Mint.
Je kunt ook je tandarts of mondhygiënist vragen om raad om je gevoelige tanden te verhelpen.
Een slechte adem (halitose)
Vroeger dacht men aan maagklachten als iemand uit zijn of haar mond stonk, maar dat blijkt maar zelden het geval te zijn. Vaker zit de oorzaak van een slechte adem in de mondholte. Dat kan een rotte kies zijn of een tandvleesontsteking. Maar ook een witte of gelige aanslag op de tong, amandelsteentjes, gebrekkige mondhygiëne of een droge mond. In al deze gevallen hebben de schadelijke bacteriën in de mond te veel ruimte gekregen en is het natuurlijke evenwicht van de mondflora zoek.
Ook hier loont het de moeite om na te gaan waardoor de slechte adem nu precies wordt veroorzaakt. Een rotte kies moet behandeld worden door de tandarts en dat geldt evengoed voor ernstige tandvleesontstekingen. Laat je dat achterwege, dan raak je niet alleen je vrienden kwijt maar staat ook het behoud van je gebit op het spel. Met een gebrekkige mondhygIëne kun je zelf aan de slag en ook tegen droge mondklachten zijn maatregelen te nemen. Dit in de vorm van speciale tandpasta en andere producten tegen droge mondklachten.
Kiezen voor de juiste verzorgingsproducten
Om de bovengenoemde problemen te voorkomen is een goede mondhygiëne natuurlijk vanzelfsprekend. Tandplak verwijder je door je tanden twee keer per dag te poetsen met een goede milde tandpasta. Daarnaast reinig je de ruimten tussen je tanden en kiezen met flosdraad of interdentale borsteltjes. Spoel na afloop je mond met een mild mondwater.
Om je adem fris te houden is het bovendien aan te raden om dagelijks je tong te reinigen. Doe dat nooit met je tandenborstel, maar met een tongschraper of met een speciale tongborstel. Heb je al last van een slechte adem, smeer hem dan na het schrapen of borstelen in met JuliBrite Tong gel voor een intensieve reiniging.
Hoe goed je ook je best doen met poetsten en spoelen, ook de ingrediënten van tandpasta en mondwater zijn heel bepalend voor je mondgezondheid. Veel mondzorg-producten uit de supermarkt bevatten agressieve bestanddelen die het natuurlijke evenwicht van de mondflora verstoren. Antiseptische middelen als alcohol, triclosan en chloorhexidine doden weliswaar de schadelijke bacteriën, maar draaien ook de nuttige microben de nek om.
Gelukkig zijn er alternatieven. Er zijn verschillende manieren om je gebit en tandvlees effectief, maar veilig te reinigen en de natuurlijke bescherming in de mondholte intact te laten.
Bijvoorbeeld met tandpasta en mondwater op basis van actieve zuurstof, zoals RyttPro tandpasta. Zuurstofmoleculen, afkomstig van honing, bestrijden samen met zink de schadelijke anaerobe bacteriën. De nuttige bacteriën worden ongemoeid gelaten, waardoor het evenwicht van
de mondflora gerespecteerd en gestimuleerd wordt.
RyttPro tandpasta bevat daarnaast hyaluronan, een lichaamseigen enzym met een ontstekingsremmende werking en anti-oxiderende eigenschappen. Hyaluronan blijkt even effectief tegen tandplak en tandvleesontsteking als chloorhexidine, maar dan zonder het natuurlijke evenwicht van de mondflora geweld aan te doen. RyttPro tandpasta mag je, in tegenstelling tot tandpasta met chloorhexidine, dan ook onbeperkt gebruiken.
Een andere manier om je gebit en mondholte mondvriendelijk te reinigen is met tandpasta op basis van kokosolie en geactiveerde houtskool. Beide hebben een natuurlijke bacterie werende werking die de mondflora respecteert. Met tandpasta van de biologische merken Dr. Brite en UK Organics kun je tandplak verwijderen en je adem fris houden met volkomen natuurlijke bestanddelen.
Uiteraard geldt het ook voor mondspoelingen dat je alert moet zijn op de ingrediënten. Ook hier kun je beter kiezen voor een mondwater op basis van een actieve zuurstofformule of kokosolie dan voor mondwaters met agressieve bestanddelen en overbodige chemische smaak- en kleurstoffen.
JuliBrite Whitening mondwater is bijvoorbeeld een 100% natuurlijke mondspoeling met kokosolie, geactiveerde houtskool, aloë vera en vitamine C. Het reinigt je gebit op plaatsen waar de tandenborstel niet bijkomt, verzorgt je tandvlees en mondslijmvliezen en verfrist je adem.
Wil je je tanden bleken zonder risico op gevoelige tanden? Zelfs dat behoort tot de mogelijkheden met de JuliBrite Tandenbleekset voor thuis. Deze maakt geen gebruik van waterstofperoxide, dat de tijdelijk gevoelige tanden na een bleekkuur veroorzaakt, maar van het veel zachtere ftalimidoperoxycapronzuur (PAP). Bovendien is het lichaamseigen mineraal hydroxyapatiet (HAP) toegevoegd. Enerzijds versterkt dat de werking van PAP, maar bovendien demineraliseert het je tandglazuur. Met andere woorden: in plaats van je tanden gevoelig maken worden ze juist versterkt.
Dit alles gaat zeker niet ten koste van de bleekkracht. Met de JuliBrite Tandenbleekset kun je je tanden tijdens één 10-daagse kuur tot wel 8 tinten witter maken. Een klinische studie gaf gemiddeld 5,8 tinten witter aan, wat zeker niet onderdoet voor een bleek-behandeling bij de tandarts.
De behandelingen tijdens de kuur kosten je een kwartier per dag en je voert ze thuis uit op een moment dat het jou uitkomt. Het systeem is gemakkelijk in gebruik en je kunt, omdat de gebruikte bleekstof niet schadelijk is, de kuur meerdere keren herhalen. In dat geval hoef je alleen de patronen met PAP en HAP te kopen, alle andere benodigdheden zoals het bitje en de kleurenstaal heb je al in je bezit.
Tot slot
In dit artikel hebben we geprobeerd om je tips te geven ter voorkoming van de veel voorkomende mondproblemen tandplak, gevoelige tanden en een slechte adem. Uiteraard vervangen die de controles en behandelingen van de tandarts en de mondhygiënist niet. Regelmatige controles blijven noodzakelijk en bij acute problemen neem je direct contact op met je tandarts.
