Is Aspartaam Goed of Slecht? 5 Kritische Argumenten

Ben jij een zoetekauw of hou je meer van hartig eten? Weet je dat je van nature een smaakvoorkeur hebt naar zoet of zout eten? En dat is niet zomaar, want voedingsmiddelen die van nature zoet zijn, bevatten energie en waardevolle voedingsstoffen. Hartige voedingsmiddelen leveren ons juist mineralen en ook die hebben we hard nodig. De voedingsindustrie speelt heel handig in op onze smaakvoorkeuren.

Het effect van suiker op je gebit

Het is je waarschijnlijk wel bekend dat suiker slecht is voor je gebit. Een voedingspatroon met veel geraffineerde suikers en zetmeel is namelijk een risicofactor voor de ontwikkeling van gaatjes. Suikers en zetmeel zorgen voor een verschuiving in je mondflora, waardoor ook de kans op tandvleesontstekingen, waaronder parodontitis groter wordt. De voedingsindustrie speelt hier handig op in door in hun producten suiker te vervangen door zoetstoffen. Je hebt dan wel de zoete smaak, maar niet altijd de negatieve effecten op het gebit.

Kunstmatige zoetstoffen

Wat zijn kunstmatige zoetstoffen eigenlijk? Het zijn suikervervangers die aan sommige voedingsmiddelen en dranken worden toegevoegd om ze een zoete smaak te geven. Alhoewel het de bedoeling is dat ze qua smaak lijken op tafelsuiker, is dat meestal niet het geval.

Er zijn verschillende kunstmatige zoetstoffen. Xylitol is een bekend zoetmiddel dat veelvuldig in tandpasta’s gebruikt wordt. Een andere veelgebruikte zoetstof in de voedingsindustrie is aspartaam. Over aspartaam wordt heel veel gezegd en geschreven, maar wat is er eigenlijk over deze zoetstof bekend?

Wat is aspartaam?

Aspartaam is misschien wel ’s werelds meest populaire zoetstof. Het komt in heel veel producten voor. Vooral in producten die als ‘dieetvoeding’ worden aangeduid, dus als er ‘light’ op de verpakking of op het etiket staat betekent dat er een kunstmatige zoetstof in zit. Aspartaam zit bijvoorbeeld in Light frisdrank, in suikervrij ijs, kauwgom en suikervrij snoep.

Aspartaam heeft een sterke zoetkracht, die wel 160-220 keer hoger is dan suiker. Je hebt er dus maar een kleine hoeveelheid voor nodig om een zelfde smaak als suiker te krijgen. Omdat het niet goed tegen verhitting kan, wordt het vaak in combinatie met acesulfaam K gebruikt. Aspartaam bevat trouwens wel calorieën, maar omdat er zo weinig van gebruikt hoeft te worden zijn deze verwaarloosbaar.

Aspartaam bestaat uit aminozuren

Het E-nummer dat bij aspartaam hoort is E951. In de winkel wordt het ook wel verkocht onder de merknamen Nutrasweet, Candarel en Equal. Aspartaam wordt afgebroken in twee natuurlijk voorkomende aminozuren (geknipt eiwit), asparaginezuur en fenylalanine en de alcohol variant methanol. Het ene aminozuur kan ook door je eigen lichaam aangemaakt worden en het andere is een zogenaamd essentieel aminozuur, wat je uit je voeding haalt.

Wat is het nadeel van Aspartaam?

Aspartaam staat niet zo goed bekend, vanwege mogelijke nadelige gevolgen. Toch is het gebruik ervan goed gekeurd door een aantal organisaties, waaronder de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Ook de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft aspartaam aan de hand van meer dan 600 studies beoordeeld en zij vonden geen reden om aspartaam uit de markt te halen.

Ondanks dat aspartaam is goedgekeurd door verschillende organisaties, zijn er ook talrijke onderzoeken die problemen met de zoetstof associëren. Zo wordt er gezegd dat het kankerverwekkend is. De stof die verantwoordelijk is voor het carcinogene effect is formaldehyde. Maar aspartaam bevat helemaal geen formaldehyde, dus hoe zit dat dan?

Op het moment dat aspartaam in je lichaam verwerkt wordt ontstaat er methanol. Methanol komt ook voor in fruit, vruchtensap, gefermenteerde dranken en sommige groenten. In groente en fruit zit methanol gebonden aan pectine, maar bij snijden of uitpersen komt dat vrij. Dit gebeurt trouwens ook in onze darmen als je fruit eet, maar dit is te weinig om voor schade te zorgen.

In hoge dosis is methanol giftig, maar ook kleine hoeveelheden kunnen in combinatie met vrij methanol zorgwekkend zijn. Het probleem van vrij methanol is dat het afgebroken wordt tot formaldehyde, wat een bekend carcinogeen en neurotoxine (gifstoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden) is.

Kunstmatige zoetstoffen lijken ook bij sommige mensen de balans van darmbacteriën te verstoren. Een verstoorde darmflora kan het risico op ziektes vergroten.

Kunstmatige zoetstoffen kunnen bij sommige mensen de balans van darmbacteriën verstoren, wat het risico op ziekte kan vergroten. Er zijn echter meer studies nodig om dit effect te bevestigen.

Hoeveel aspartaam is nog gezond?

Eigenlijk geldt voor bijna iedere stof hetzelfde: de dosis maakt het gif. En dit is dus ook zo voor aspartaam. Ieder lichaam is natuurlijk anders, maar de FDA en EFSA hebben een aanbeveling voor aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) opgesteld. De ADI van de FDA en EFSA zijn 50 mg per kg lichaamsgewicht versus 40 mg per kg lichaamsgewicht.

Om je hier een beeld van te geven moet je je voorstellen dat een blik light frisdrank ongeveer 185 mg aspartaam bevat. Dat wil dan zeggen dat een persoon van 70 kg 15 blikjes frisdrank zou kunnen drinken om aan de aanvaardbare dagelijkse inname te komen. Toch lijkt het me geen goed idee om dit uit te proberen.

Het effect van suikervervangers op je eetlust

Hoe zit het eigenlijk met het effect van suikervervangers op je eetlust? Want als je meer en vaker gaat eten door de suikervervangers, kan dit grote nadelige gevolgen voor je gebitsgezondheid hebben. Een nadeel van meerdere eet- en drinkmomenten op een dag is bijvoorbeeld slijtage van het gebit (erosie) en een grotere kans op gaatjes.

Er wordt gezegd dat kunstmatige zoetstoffen de eetlust kunnen verhogen omdat ze geen belonend signaal afgeven. Je voelt dan niet dat je vol zit. De onderzoeken die hiernaar gedaan zijn laten echter hele verschillende resultaten zien. Uiteindelijk kan vooralsnog geconcludeerd worden dat kunstmatige zoetstoffen het honger gevoel en de calorie-inname niet verhogen. Als dit daadwerkelijk zo is dan zou het dus een goed idee zijn om je suiker in de koffie te vervangen door een zoetstof.

Conclusie

Aspartaam wordt veel gebruikt in de voedingsindustrie vanwege de zoetkracht ten opzichte van het aantal calorieën dat het levert. Ook is aspartaam niet-cariogeen en hierdoor een goed alternatief in de strijd tegen gaatjes. Hoewel er uitgebreide tests zijn uitgevoerd op aspartaam, bestaat er toch nog steeds geen overeenstemming over de vraag of aspartaam “slecht” voor je is. Wel is duidelijk dat de schadelijkheid afhankelijk van de dosis is.

Naar mijn mening is het in de strijd tegen gebitsproblemen veel belangrijker dat er een verschuiving plaatsvindt van bewerkte naar onbewerkte voeding, in plaats van dat we ons geliefde blikje cola gaan vervangen door een ‘light’ versie. Onbewerkt eten levert namelijk zoveel extra voordelen op. En laten we ook eens kritisch naar het aantal eet- en drinkmomenten kijken!