Wat is een fistel?
Een fistel of pijpzweer is een abnormaal kanaal tussen een lichaamsholte of klier en de huid. Fistels kunnen overal in het lichaam voorkomen en ze kunnen aangeboren, kunstmatig aangebracht of door het lichaam zelf gevormd worden.
Het doel ervan is om pus, afkomstig van een inwendige ontsteking, naar buiten af te voeren. Ook bij een fistel in de mond is dat het geval. Meestal gaat het daarbij om een ontsteking van het wortelkanaal. Er wordt als het ware van daaruit een buisje naar buiten gevormd. Dit gebeurt niet van de ene op de andere dag, het kan jaren in beslag nemen.
Omdat het proces meestal pijnloos is, zul je er nauwelijks iets van merken. Pas als de fistel de oppervlakte bereikt, wordt het zichtbaar als een zwelling in het tandvlees die gevuld is met pus.
Met andere woorden: de fistel is niet het probleem, maar een slimme oplossing van het lichaam om een inwendige ophoping van pus te voorkomen. Het is misschien wat onsmakelijk dat het in je mond terechtkomt, maar het is wel de beste strategie. Inwendige ophoping van pus zou immers leiden tot druk en daarmee tot pijn. In die zin is een fistel in de mond meer een chronisch dan een accuut probleem. Wat niet wegneemt dat de oorzaak ervan het best zo snel mogelijk weggehaald moet worden.
Gevolgen voor je gezondheid
Of een fistel gevolgen heeft voor je algehele gezondheid verschillen de meningen. In de reguliere gezondheidszorg wordt ervan uitgegaan dat dit niet zo is, maar volgens natuur- en holistische artsen hebben ontstekingen in het lichaam altijd een negatief effect op je systeem. Of het nu wel of niet nadelig is voor je gezondheid, het is niet raadzaam om door te blijven lopen met een geopenbaarde fistel.
Symptomen van een fistel in de mond
Een fistel die op het tandvlees verschijnt, kan pijn doen, maar dat hoeft niet. Het tandvlees kan daarnaast bloeden en opzwellen. In ernstige gevallen kan een fistel met oorpijn en zelfs koorts gepaard gaan.
Pijn wordt meestal veroorzaakt door druk. Is de fistel open dan zal het doorgaans geen pijn meer doen omdat de pus dan wegloopt in de mond. Logischerwijs leidt dat weer tot een ander vervelend symptoom: een slechte adem.
Diagnose en behandeling van een fistel in de mond
Aan de hand van de zwelling op het tandvlees en de pus die eruit komt, zal de tandarts de diagnose stellen. Vaak wordt ook nog een röntgenfoto gemaakt, om te zien waar de ontsteking precies zit. Vervolgens zal meestal een wortelkanaalbehandeling nodig zijn. Ook gebeurt het wel dat de tand, kies of kroon waaronder de ontsteking zit verwijderd moet worden.
Ga met een fistel altijd naar de tandarts. Aangezien de ontsteking veel dieper zit dan de uitgang van de fistel op je tandvlees, kun je het probleem niet zelf van buitenaf verhelpen. Loop je door met een fistel, dan is er een risico op een parodontaal abces. Hierbij zal de ontsteking botweefsel aantasten en op den duur zelfs oplossen, iets wat je uiteraard wil voorkomen.
Kun je niet direct terecht bij de tandarts om de fistel te laten behandelen?
Om te voorkomen dat bacteriën van buitenaf zich ook nog eens vestigen in de uitgang van de fistel, moet je extra aandacht aan je mondverzorging besteden.
Tanden poetsen
Poets je tanden goed, maar wees voorzichtig met de uitgang van de fistel. Gebruik een sterke, maar mondvriendelijke tandpasta op basis van actieve zuurstof. Bijvoorbeeld RyttPro tandpasta. RyttPro heeft een gepatenteerde formule, die direct is afgeleid van chloordioxide en daarmee krachtiger dan andere zuurstofformules. Chloordioxide wordt al decennialang gebruikt bij de drinkwaterzuivering. Het is een veilige stof, die de schadelijke bacteriën in de mond effectief bestrijdt zonder het natuurlijke evenwicht in de mondholte te verstoren.
Een andere optie is Oxyfresh Lemon Mint tandpasta. Deze tandpasta is gebaseerd op de effectieve combinatie van gestabiliseerde natriumchloriet, eveneens een actieve zuurstofformule, en zink. Beiden bestrijden schadelijke bacteriën, maar laten de gunstige bacteriën ongemoeid.
Geen van beide tandpasta’s bevatten bijtende, irriterende of anderszins schadelijke ingrediënten zoals alcohol, triclosan en SLS (sodium lauryl sulfaat).
Mondspoelingen
Omdat de pus in je mond een vieze smaak geeft en vaak een slechte adem, kun je de mondverzorging aanvullen met mondspoelingen. Ook hier geldt: gebruikt geen schadelijke en irriterende stoffen, die het natuurlijke evenwicht van de mondflora verstoren.
Bovengenoemde merken RyttPro en Oxyfresh hebben allebei een op hun tandpasta aansluitend mondwater met dezelfde ingrediënten. Hiermee bereik je ook de plekken waar de tandenborstel niet komt en ze zorgen voor een frisse smaak.
Mondspray
Nog een extra, lokale verzorging is mogelijk in de vorm van een mondspray die je direct op de plek van de fistel sprayt. Bijvoorbeeld Moist-r Dry Mouth Spray. Dit is een biologische spray op basis van heilzame plantaardige ingrediënten als de etherische olie van kruidnagel, mirre en kaneel, gel van aloë vera en kokosolie. Zij verzachten de irritatie van het tandvlees en hebben een natuurlijke antibacteriële werking.
Fistels voorkomen
Een goede mondverzorging is uiteraard noodzakelijk en vanzelfsprekend. Toch geeft je dat nog geen garantie tegen fistels. De reden hiervoor is dat de eigenlijke oorzaak van de fistel, de wortelontsteking, inwendig is. Het kan zelfs jaren duren voordat de fistel zich aan de oppervlakte van het tandvlees openbaart. Als je ieder jaar voor controle naar de tandarts gaat, zal deze gemiddeld zo om het jaar een röntgenfoto maken. Hierdoor kunnen wortelontstekingen worden opgemerkt voordat zich een fistel naar buiten heeft gewerkt.
