Het advies van de tandarts is om twee keer per dag twee minuten te poetsen, dagelijks te flossen en mondspoeling te gebruiken. Zelfs als jij je hier goed aanhoudt, is er altijd een kans op een gaatje in je gebit (Harvard Health, z.d.). In deze blog vertellen we je tien weetjes over gaatjes in je gebit, met andere woorden cariës. Lees snel verder en ontdek hoe jij gaatjes kan voorkomen!
Geschreven door
Donna van der Laarse
Laatst bijgewerkt: 01-02-2024
Medisch beoordeeld door
Martin Giniger
Tandarts
1. Een gaatje in het melkgebit hoef je niet te behandelen
Dit feitje is helaas niet waar. Het is ontzettend belangrijk om een gaatje in het melkgebit te behandelen. Als je een gaatje niet behandelt, kan deze groter worden en steeds dieper de tand beschadigen. Uiteindelijk kan de zenuw afsterven en de tand verloren gaan.
Een andere reden om een gaatje in het melkgebit wel te behandelen, is dat andere tanden kunnen worden beschadigd.
Ook kan een gaatje in het melkgebit pijn veroorzaken. Daarnaast hoeft het bij kinderen niet zo te zijn dat het gaatje direct geboord en gevuld hoeft te worden. In sommige gevallen – als het gaatje nog klein en oppervlakkig is – kan ook geprobeerd worden met bijvoorbeeld extra fluoride het gaatje te stoppen (Selwitz et al., 2007).Vraag advies hierover aan je tandarts.
Lees ook: de beste tandpasta voor kinderen
2. Door kauwgom te gebruiken, loop je meer kans op cariës
Waar en niet waar. Het ligt er namelijk aan welk kauwgom je gebruikt. Kauw je op een kauwgom waar veel suiker in zit, dan vergroot je de kans op gaatjes. Suiker kan je gebit namelijk beschadigen.
Maar gebruik je een suikervrije kauwgom, dan is dat juist weer heel goed voor je tanden en kiezen. Door het kauwen wordt er meer speeksel aangemaakt. Speeksel beschermt je tanden en kiezen tegen gaatjes.
Verschillende onderzoeken tonen aan dat de kans op cariës afneemt door het kauwen op een suikervrije kauwgom (Mickenautsch et al., 2007) (Gomez A. et al., 2017)
Lees ook: de beste kauwgom voor je tanden
3. Cariës ontstaat door tandwolf
Niet waar. Het woord ‘tandwolf’ werd vroeger gebruikt wanneer iemand veel cariës had. Men dacht dan dat dit een bepaalde ziekte was, waardoor iemand veel gaatjes kreeg. Dat blijkt dus niet waar te zijn.
Cariës ontstaat door bacteriën in de mond. Soms zijn er andere oorzaken van gaatjes, zoals een ziekte of syndroom. Ook kan het ontstaan wanneer mensen om een bepaalde reden niet goed kunnen poetsen (Tandartslammenschans, 2023). Maar tandwolf blijkt dus niet te kloppen.
4. De aanleg voor gaatjes is erfelijk
Dit klopt deels. De kwaliteit van je speeksel en het glazuur is erfelijk. Wanneer de kwaliteit van je speeksel en glazuur slecht is, kan er een grotere kans zijn op gaatjes, maar deze kans is heel klein.
Met goed poetsen met fluoridetandpasta, goede mondhygiëne en de juiste voeding is een gezond gebit behouden voor vrijwel iedereen mogelijk. Ook als de kwaliteit van je speeksel en glazuur slecht is.
Gaatjes worden veroorzaakt door bacteriën en met die bacteriën word je niet geboren. Uit Amerikaans onderzoek onder tweelingen in de leeftijd van 5 tot 11 jaar uit 2017 blijkt dat geërfde bacteriën een kleine rol spelen bij het ontstaan van gaatjes (Gomez A. et al., 2017).
5. Tijdens zwangerschap heb je grotere kans op een gaatje
Niet waar, maar ook niet helemaal onwaar. Zwangere vrouwen lopen een hoger risico op cariës om verschillende redenen, waaronder een verhoogde zuurgraad in de mond, een voorkeur voor eten met suiker tijdens de zwangerschap, en minder aandacht voor mondhygiëne (Hey-Hadavi JH., 2002).
Daarnaast lopen zwangere vrouwen ook een hoger risico op andere problemen in de mond tijdens de zwangerschap, zoals tandvleesproblemen.
Tanden kunnen tijdens een zwangerschap ook losser komen te staan, zelfs als er geen sprake is van tandvleesproblemen. Dit komt doordat er meer progesteron en oestrogeen in het lichaam is wat invloed heeft op de ligamenten en het tandbot. Ligamenten en tandbot zorgen ervoor dat je tanden vast in je kaak blijft staan (Motherhood and dental disease, 2002).
Vrouwen verliezen dus niet altijd tanden tijdens zwangerschap, maar de kans is wel groter.
6. Al vanaf het eerste tandje moet er gepoetst worden
Waar. Lijkt misschien wat vroeg, maar zodra het eerste tandje doorkomt, moet er gepoetst worden. Ook in het eerste tandje kunnen gaatjes ontstaan. Sterker nog: het glazuur van net doorgebroken tanden en kiezen is nog niet sterk. Kleine kinderen zijn dus extra gevoelig voor het krijgen van gaatjes!
Mondhygienisten.nl adviseert de tanden van je baby één keer per dag te poetsen met fluoridepeutertandpasta. Hierin zit iets minder fluoride dan in gewone tandpasta. Bijvoorbeeld de fluoridearme tandpasta van Dentissimo (2-6 jaar). Gebruik altijd een peutertandenborstel met zachte haren (Tandenpoetsen bij baby’s – NVM mondhygienisten – consumenten, 2021b).
7. Borstvoeding is slecht voor het gebit
Niet waar. Uit onderzoek van Erickson is gebleken dat borstvoeding niet direct gaatjes veroorzaakt (Erickson, 1999). Wel is gebleken dat als kinderen meer dan 1 of 2 jaar borstvoeding krijgen, er een grotere kans is op gaatjes. De oorzaak hiervan is onbekend (Chaffee et al., 2014) (Peres et al., 2018).
8. Een gaatje is niet altijd te zien
Waar. Met het blote oog is een gaatje niet altijd te zien, zeker als het om een gaatje gaat tussen de kiezen of onder een vulling. Hiervoor heb je dan een röntgenscan nodig. Met een röntgenscan, kun je het hele gebit in kaart brengen waardoor je eventuele gaatjes kunt ontdekken (Professional, z.d.).
9. Je moet twee keer per dag een minuut tandenpoetsen om gaatjes tegen te gaan
Niet waar. Eén minuut tandenpoetsen is niet voldoende; dat moet echt twee minuten zijn. En dat twee keer per dag. In een halve minuut poets je zo’n veertig procent van de tandplak weg.
Poets je twee minuten (of langer), dan behaal je het beste resultaat (Harvard Health, z.d.). Nog even doorpoetsen dus!
Lees ook: Top 10 middelen tegen gaatjes
10. Om gaatjes te voorkomen kun je jouw maaltijden beter spreiden over de dag
Niet waar. Voor je gebit is het juist beter om maar een beperkt aantal eet- en drinkmomenten per dag te hebben. Het Ivoren Kruis adviseert om maximaal 7 keer per dag te eten of drinken. Dit zijn 3 hoofdmaaltijden (ontbijt, lunch, avondeten) en maximaal 4 tussendoortjes per dag.
Zo kan het glazuur zich beschermen tegen het zuur van de voeding of drank en kunnen gaatjes worden voorkomen.
De vuistregel van het Ivoren Kruis is om na het eten of drinken minstens 2 uur niets meer te nemen. Eet of drink een uur voor het tandenpoetsen geen zure producten. En eet of drink niets meer na de laatste keer tandenpoetsen voordat je gaat slapen (Ivoren Kruis, 2021).
Nu je meer inzicht hebt in het ontstaan van gaatjes, begrijp je waarschijnlijk ook beter waarom je plotseling een gaatje hebt gekregen. Zelfs als je dagelijks je tanden poetst en flost. Dit laat zien dat er altijd een kans is op het ontstaan van een gaatje. Wel blijft het belangrijk om nog steeds goed te poetsen en te flossen om de kans op gaatjes te verkleinen.
Bronnen:
- Harvard Health. (z.d.). Dental Health – Harvard Health. https://www.health.harvard.edu/topics/dental-health
- Selwitz, R. H., I Ismail, A., & B Pitts, N. (2007). Dental caries. Khorraman. Geraadpleegd op 16 januari 2024, van https://khorraman.ir/sites/default/files/articles/Dentol/8.pdf
- Mickenautsch, S., Leal, S. C., Yengopal, V., Bezerra, A. C. B., & Cruvinel, V. R. N. (2007). Sugar-free Chewing Gum and Dental Caries: A Systematic review. Journal of Applied Oral Science, 15(2), 83–88. https://doi.org/10.1590/s1678-77572007000200002
- Gomez A. et al. Host Genetic Control of the Oral Microbiome in Health and Disease. Cell Host & Microbe 22, 269–278, September 13, 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5733791/
- Tandartslammenschans. (2023, 28 augustus). Wat is de wolf in je tanden? – Tandartspraktijk Lammenschans, Leiden. Tandartspraktijk Lammenschans, Leiden. https://www.tandartspraktijklammenschans.nl/wat-is-de-wolf-in-je-tanden/
- Gomez A. et al. Host Genetic Control of the Oral Microbiome in Health and Disease. Cell Host & Microbe 22, 269–278, September 13, 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5733791/
- Hey-Hadavi JH. Women’s oral health issues: sex differences and clinical implications. Women’s Health Prim Care. 2002;5(3):189–199.
- Scheutz F, Baelum V, Matee MI, Mwangosi I. Motherhood and dental disease. Community Dent Health. 2002;19(2):67–72. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12146584/
- Tandenpoetsen bij baby’s – NVM mondhygienisten – consumenten. (2021b, januari 27). NVM Mondhygienisten – Consumenten. https://www.mondhygienisten.nl/tandenpoetsen-bij-babys/
- Erickson PR, Mazhari E. Investigation of the role of human breast milk in caries development Pediatric Dentistry 21(2): 86-90, 1999. http://www.aapd.org/assets/1/25/Erickson-21-02.pdf
- Chaffee BW, Feldens CA, Vítolo MR. Association of long-duration breastfeeding and dental caries estimated with marginal structural models. Ann Epidemiol. 2014 Jun;24(6):448-54. doi: 10.1016/j.annepidem.2014.01.013. Epub 2014 Feb 17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4029874/
- Peres KG, Chaffee BW, Feldens CA, Flores-Mir C, Moynihan P, Rugg-Gunn A. Breastfeeding and Oral Health: Evidence and Methodological Challenges. J Dent Res. 2018 Mar;97(3):251-258. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29108500/
- Ivoren Kruis. (2021, 23 augustus). Eten drinken en mondgezondheid – Ivoren Kruis, de Vereniging voor Mondgezondheid. https://ivorenkruis.org/artikelen/eten-drinken-en-mondgezondheid/
