Amelogenesis imperfecta is een aangeboren ziekte die afwijkingen aan het tandglazuur veroorzaakt. Tandglazuur bestaat hoofdzakelijk uit mineralen, die worden gevormd en bijeengehouden door een matrix van eiwitten. Door een storing van de eiwitten in het glazuur wordt het glazuur niet gevormd zoals de bedoeling is.
De aandoening is genetisch, waarbij er een flink aantal verschillende genen een rol spelen. Sommige daarvan zijn geslachtsgebonden, waarbij mannen vaker worden getroffen dan vrouwen. Hoe vaak de aandoening voorkomt, verschilt erg per landstreek. Men schat het 1 op 700 mensen in Noord-Zweden, maar slechts 1 op de ongeveer 15.000 in de Verenigde Staten. Hoe vaak amelogenesis imperfecta voorkomt in Nederland is onduidelijk.
Bij amelogenesis imperfecta heeft het tandglazuur een afwijkende samenstelling. Het oppervlak wordt onregelmatig met putjes en ribbels of het tandglazuur is extreem broos van structuur. In ernstige gevallen ontbreekt het tandglazuur totaal en zijn de tanden daarom een stuk kleiner dan normaal. Als je je realiseert dat tandglazuur bedoeld is om het zachte tandbeen te beschermen, kun je je voorstellen dat dit nogal wat consequenties heeft voor het gebit.
Als het tandglazuur niet glad is of zelfs ontbreekt, gaan de tanden er afwijkend uitzien. Afgezien van de structuur kan de kleur van de tanden geel, bruinig of grijs zijn. Bij gebrek aan het beschermende, gladde tandglazuur is er uiteraard een veel groter risico op cariës (gaatjes) en de afzetting van tandsteen. Daarnaast is er eerder sprake van tanderosie omdat er nu eenmaal minder glazuur is, dat evengoed onderhevig is aan slijtage.
Ook als je geboren bent met gezond glazuur kun je door erosie, het optrekken van het tandvlees of het bleken met waterstofperoxide last krijgen van gevoelige tanden. Dit gebeurt dan bij temperatuurwisselingen en zoet of zuur voedsel. Bij amelogenesis imperfecta zijn de tanden per definitie gevoelig of zelfs pijnlijk doordat het tandglazuur onvoldoende bescherming biedt.
Behandeling
Meestal wordt bij een kind tijdens het melkgebit al geconstateerd dat er iets niet klopt met het tandglazuur. Vanaf dat moment zal er een innige relatie zijn met de tandarts en mondhygiënist, intensiever dan voor een kind met een gezond gebit. Na het wisselen blijkt ook het blijvende gebit afwijkend tandglazuur te hebben.
In deze tijd van perfecte, stralende filmsterren-gebitten kan het afwijkende aanzien van de tanden als psychisch zeer belastend worden ervaren. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor iemands welzijn en sociale contacten. Bij volwassenen worden dan ook, afhankelijk van de ernst van de klachten, vaak kronen geplaatst. Een andere mogelijkheid is de getroffen tanden te voorzien van een facing, een laagje composiet of een porseleinen schildje.
Mondverzorging bij amelogenesis imperfecta
Afgezien van het esthetische aspect en de intensievere aandacht van de tandarts, moet een gebit met gebrekkig tandglazuur eigenlijk nog beter worden verzorgd dan een gezond gebit. Om cariës (gaatjes) en tandbederf te voorkomen is een suikervrij en koolhydraatarm dieet aan te raden. Daarnaast is de dagelijkse mondhygiëne uiteraard belangrijk om tandplak van het onregelmatige of ruwe oppervlak van de tanden te verwijderen. Hieronder een aantal tips voor wat je zelf kunt doen om je gebit ondanks amelogenesis imperfecta zo goed mogelijk te onderhouden.
1. Gebruik een extra zachte tandenborstel
Dit is eigenlijk een inkoppertje, maar we noemen het toch. Een harde tandenborstel kan ook zonder amelogenesis imperfecta al funest zijn, bijvoorbeeld bij een gebit dat veel te lijden heeft van tanderosie of simpelweg gezond, maar erg dun tandglazuur.
De OxyFresh Health Brush is een extra zachte tandenborstel. De borstelhaartjes zijn zacht en hebben een afgerond topje, zodat het nog aanwezige tandglazuur niet extra wordt afgesleten. In het verlengde ligt ook extra zacht flosdraad of de Dentek Sensitive Clean Flosspicks. Die bevatten flosdraad dat zachter is dan normale flosspicks en ze hebben een coating van fluoride.
2. Kies een speciale tandpasta
Goed poetsen spreekt voor zich, maar het is daarnaast aan te raden om extra aandacht te schenken aan de ingrediënten van de tandpasta en het mondwater. Bijtende stoffen als alcohol, triclosan, SLS (sodium lauryl sulfaat) en dergelijke kunnen beter vermeden worden om de gevoeligheid van de tanden niet verder te prikkelen. Beter kies je voor natuurlijke, zachte ingrediënten als kokosolie.
Twee geschikte tandpasta’s voor een gebit met amelogenesis imperfecta zijn Oxyfresh Sensitive Tandpasta en Miradent Mirasensitive HAP Special Toothpaste for Sensitive Teeth.
Oxyfresh Sensitive Tandpasta is een zachte maar effectief reinigende tandpasta op basis van actieve zuurstof. Het bevat dan ook geen fluoride, maar dit wordt gecompenseerd door de toevoeging van calciumcarbonaat. Calciumcarbonaat is een natuurlijk mineraal dat de ingang naar de gevoelige tand-zenuwen verzegelt.
Miradent Mirasensitive HAP Special Toothpaste for Sensitive Teeth is de beste tandpasta bij gevoelige of pijnlijke tanden of tandhalzen. Het bevat het belangrijke ingrediënt hydroxyapatite (HAP), een vorm van calcium. Dit mineraal komt voor in onze botten en tandglazuur en is geschikt om de tubuli (tandbeen-kanaaltjes) te dichten die de tanden zo gevoelig maken.
Mirasensitive HAP tandpasta bevat bovendien fluoride (1.450 ppm) en kalium, eveneens ter bescherming en reminelarisatie. Xylitol zorgt voor een frisse smaak en ondersteunt de functie van fluoride, de bescherming tegen cariës (gaatjes).
Beide tandpasta’s gaan de gevoeligheid van de tanden tegen. Maar daarnaast reinigen ze natuurlijk ook je gebit, verzorgen ze je tandvlees en houden je mond fris en gezond.
3. Kies zacht en mond-vriendelijk mondwater
Veel mensen kiezen voor extra reiniging door na het tanden poetsen hun mond te spoelen met mondwater. Juist bij amelogenesis imperfecta is zo’n extra verzorging belangrijk. Maar net als bij tandpasta is het verstandig om de bijtende chemicaliën in reguliere mondwaters te vermijden en te kiezen voor zachte, onschadelijke ingrediënten.
OxyFresh Fluoride Mondwater is zo’n mondwater. Het basis ingrediënt Oxygene is een gestabiliseerde vorm van chloordioxide. Dit is een volkomen veilige manier om schadelijke bacteriën in de mondholte te bestrijden zonder het natuurlijke evenwicht van de mondflora aan te tasten. Daarnaast zijn fluoride en xylitol toegevoegd, voor remineralisatie, bescherming tegen cariës (gaatjes) en een frisse smaak.
4. Een extra beschermende gel
Voor momenten van erge pijn en gevoeligheid kun je na het poetsen en spoelen OxyFresh Fluoride Dental Gel op de pijnlijke tanden en kiezen aanbrengen. Deze gel verzacht de pijn en zorgt voor het remineraliseren van het tandglazuur middels fluoride. De eerder genoemde formule Oxygene en xylitol bestrijden de bacteriën in de mond op een veilige en zachte manier. Groene muntolie is toegevoegd voor een lekkere frisse smaak.
Je kunt de gel met je vinger aanbrengen op je gebit, maar ook een bitje gebruiken. Als je dit vult met de gel en 5 minuten om je tanden laat zitten, kunnen de ingrediënten nog beter inwerken op de gevoelige tanden.
5. Reinigen met de TonsilFresh Waterfloss
Een monddouche is een ideaal apparaat om etensresten, tandplak en bacteriën grondig te verwijderen. Je komt dan goed bij de plekjes waar je met de tandenborstel niet bij kunt komen. Maar de waterstraal van de gemiddelde monddouche is meestal te hard voor gevoelige tanden.
De TonsilFresh Waterfloss is wel geschikt bij een pijnlijk gebit. De waterstraal is niet alleen veel zachter, maar je kunt de kracht ook nog eens zelf regelen.
De TonsilFresh Waterfloss kun je onder de douche gebruiken omdat hij niet op elektriciteit werkt.
