Je hoopt het nooit mee te hoeven maken, een lang ziekbed. Maar bedenk eens even hoeveel mensen in Nederland er jaarlijks na een lang ziekbed pas overlijden.
Maar ook mensen die later weer opknappen bijvoorbeeld tijdens het doormaken van een ziekte als bijvoorbeeld kanker kunnen zo ziek zijn dat een bezoek aan de tandarts er even niet in zit.
Juist voor deze mensen en de mensen die hiermee te maken hebben wil ik deze blog schrijven.
Waneer je zo ernstig ziek bent en je weerstand dusdanig laag is, heb je vaak te maken met allerlei mondproblemen. En wanneer je dus te zwak bent om een bezoek aan de tandarts of mondhygienist te brengen kun je hier misschien met wat tips van mij deze mondproblemen wat verminderen.
Lang ziekbed
Wanneer het lichaam niet meer in staat is normaal te functioneren zal het veel moeten rusten. In bed is vaak de plek waar je weer zal genezen, maar het langdurig in bed verblijven heeft ook de nodige consequenties.
Vaak denken mensen dan aan het wegvallen van de spiermassa, het krijgen van door lig wonden en het vermageren in gewicht.
Wat ik echter vaak hoor is dat mensen heel snel last krijgen van mondklachten.
Doordat je minder eet zal het lichaam minder speeksel aanmaken. Ook in de rustfase wanneer je slaapt maakt de mond minder speeksel aan. Doordat mensen zich niet lekker voelen zullen ze ook minder drinken waardoor de slijmvliezen in de mond uitdrogen.
De algehele weerstand die afneemt zorgt ervoor dat er tandvleesproblemen ontstaan. De randen van het tandvlees worden roder en zwellen op. Vaak bloedt het dan bij het poetsen en aanraken.
Helaas is de mondzorg vaak ook veel minder goed omdat je zelf niet in staat bent om het goed te poetsen of rageren. Helaas is in de zorg ook te weinig tijd voor het verplegend personeel om bij mensen die in een ziekenhuis of zorginstelling verblijven de mondhygiëne heel nauwkeurig uit te voeren.
Het effect dan is dat er veel tandplak achterblijft op het gebit, tong en de slijmvliezen wat weer voor onstekingen zorgt aan tandvlees en slijmvliezen.
Aften zullen vaker ontstaan maar ook andere wondjes zoals bijvoorbeeld drukplekken onder een prothese. De combinatie van een minimale mondhygiëne en het slinken van de kaken door bijvoorbeeld afvallen in gewicht zorgen er dan voor dat gebitsprothesen en frames minder goed passen.
De effecten van een lage weerstand in combinatie van de bijwerkingen van medicijnen
Hoe goed jij je in je lijf voelt zo gezond is ook je gebit. Iemand die gezond leeft, fit is en de juiste voedingsstoffen tot zich neemt heeft veelal een probleemloze mond. Het tandvlees zal gezond zijn, niet bloeden en niet pijnlijk zijn en tanden en kiezen zullen geen gaatjes hebben.
Wanneer je weerstand echter achteruit gaat zullen de eerste tekenen zichtbaar worden dat ook de status van de mondgezondheid minder wordt.
Er zullen zich pijnlijk plekken ontwikkelen, gaatjes kunnen ontstaan, mensen ontwikkelen ontstekingen , mondschimmel of een slechte adem.
Tel daarbij de bijwerkingen van medicijnen bij op en je hebt soms binnen enkele weken tot maanden een grote verandering van het mondbeeld.
Voor de persoon zelf of de omgeving zal dit vaak geleidelijk gaan, maar voor de vaste behandelaar bij de tandartspraktijk is dit heel duidelijk zichtbaar en soms echt schrikken.
Heel veel medicijnen hebben als nadeel dat het een droge mond veroorzaakt. Soms zo erg dat alle speekselklieren compleet buiten functie zijn.
Voor mensen die hier last van hebben voelt het hebben van een droge mond verschrikkelijk. Alles gaat minder goed, denk dan aan slikken, praten en eten. En juist het tot je nemen van goede voeding is uitermate belangrijk bij het herstel van een ziekte.
Bestraling in het hoofd/ halsgebied of kaakchirurgische operaties
Een ander effect op de mondgezondheid is het ondergaan van bestraling in het hoofdhalsgebied.
Bij deze behandeling worden ook de goede cellen vaak kapot gemaakt om het hele gebied waar gevaarlijke cellen zitten schoon te krijgen.
Naast dat je vaak naast de bestraling ook nog andere medicatie als bijvoorbeeld chemotherapie krijgt toegediend is de mond daarna extra zwak.
De mondholte is vaak helemaal stuk, er ontstaan wonden en alles doet zeer.
Omdat er geen infecties mogen ontstaan in de dusdanig afgezwakte mond is het vaak het advies om alle problemen aan het gebit te laten oplossen.
Dus men mag pas worden bestraald als de mond helemaal vrij is van cariës, ontstoken wortelpunten of andere infecties. Tandvleesproblemen dienen te worden behandeld en de mond moet in een topconditie verkeren.
Wanneer je dit soort operaties in de mond ondergaat maar ook andere kaakchirurgische operaties zul je altijd een periode veel pijn en onrust in de mond ervaren.
Gelukkig zijn er deskundige artsen en mondhygienisten in het ziekenhuis die je daar doorheen helpen.
Zij geven tips en houden het oorlogsgebied met speciale apparatuur zo schoon mogelijk. Ook is deze speciale apparatuur zo gemaakt dat je daarmee in de meest gevoelige mond kan behandelen.
Palliatieve zorg
Als je aan de meest kwetsbare doelgroep denkt op dit gebied is het wel de mens die in de palliatieve fase zit van zijn leven.
De laatste maanden van iemands leven is die vaak of thuis in bed, in een zorginstelling of een hospice.
De monden van deze mensen zijn dan op hun aller teerst. De slijmvliezen doen zeer, het tandvlees is ontstoken en de mond is droog.. kurkdroog.
In deze fase wordt er veel gebruik gemaakt van pijnmedicatie en ook in de mond is dat vaak nodig.
En droogheid die zo heftig wordt ervaren dat liters water en mega potten vaseline ontoereikend zijn.
Lees mijn volgende blog met tips hoe je de periode van een ziekbed zo comfortabel mogelijk kunt maken.
