Aan de kant ben je bang om de controle over te geven en aan de andere kant heb je geen flauw idee hoe je die controle naar je toe trekt. De overheid verlangt steeds meer dat je als patiënt de regie pakt over je eigen gezondheid. Maar hoe doe je dat dan?
Wat is gezondheid voor jou?
Als eerste is het belangrijk om eens er bij stil te staan wat gezondheid voor jou betekent. Wat houdt het in? Waar begint gezondheid en waar stopt het? Voor velen heeft gezondheid iets te maken met voelen. Voor medici is dat niet per definitie zo. Zo kan je nergens last van hebben en toch een ziekte hebben. Je kunt je ook heel slecht voelen zonder dat er een lichamelijke ziekte gevonden wordt. Je kunt ook ziek zijn maar er goede weg in hebben gevonden om ermee om te gaan. Of je juist goed voelen terwijl je slecht met je goede gezondheid om gaat.
Hoe schat je de gezondheid van je gebit in?
Zelf krijg ik heel regelmatig mensen in de stoel die nergens last van hebben. Ik heb gemerkt dat slecht nieuws dan heel hard kan aankomen. Daarom vraag ik weleens welk cijfer ze de mate van gezondheid van het gebit en de weefsels erom heen in schatten qua gezondheid. Dit is wellicht iets om alvast thuis over na te denken voordat je in de stoel stapt. Hoe kijk je er zelf tegenaan? Is er iets waar je je aan stoort? Heb je bloedingen gezien tijdens het poetsen? Vind je je tandvlees de laatste tijd roder? Vind je je tanden misschien niet meer zo mooi? Heb je misschien weleens last van slechte adem? Al deze signaaltjes willen we heel graag van je weten. Hoe tevreden ben je? Welk cijfer geef je je gebit en welk cijfer zou je eigenlijk willen hebben? Dus wees eens bewust bezig met je tanden voordat je overvallen wordt met onze vragen.
Wat betekent ‘genieten’ voor jou?
Ook mensen die zich goed voelen en slecht voor zichzelf zorgen, komen met regelmaat in mijn stoel. Zolang ze zich goed voelen, zien ze hun eigen lijfstijl vaak ook niet als slecht. “Ik geniet van het leven.”, zeggen ze me. Ik neem met deze opmerking geen genoegen, want wat is dat dan? “Ik ook.”, zeg ik dan. “Oh, maar je ziet er goed uit, hoor!”, grappen sommige patiënten terug. “Aha. Dus als je geniet van het leven zie je er automatisch slecht uit?”, vraag ik dan scherp terug. Sommige mensen zijn dan even van hun stuk. “Wat betekent ‘genieten’ voor je? Betekent dat vet eten, suiker consumeren, bier drinken, niet bewegen? Of zijn er nog andere manieren om te genieten?” De meeste zijn te verbaasd om te antwoorden. We zijn dan even stil. “Hoe lang wil je precies genieten, eigenlijk? En gun je de mensen om je heen die je lief hebt dat ook?” Ja, heel vervelende vragen, want niet iedereen weet dit meteen te waarderen. Dat duurt meestal even…Je ergens bewust van worden, kan pijnlijk zijn. En hoe fijn is het dan om je even af te reageren op diegene die je bewust maakte.
Wat was je inzet en is het gelukt?
Ook hierbij geldt: denk er eens over na voordat je in de stoel stapt. Hoe gezond leef je? Heb je werkelijk die nieuwe tandenpoetstechniek je eigen gemaakt? Hoe lang hield je het vol? Hoe vaak heb je die ragertjes aangeraakt? Hoe vaak stond er groente en fruit op het menu? Hoe vaak was je te druk om een goede maaltijd te koken? Hoe vaak pakte je de fiets om naar je werk of naar de winkel te gaan? Wat waren de redenen dat je ondanks je goede voornemens het toch niet deed? Hoe voel je je daarbij? Geef maar weer een cijfer. Wat wilde je ook alweer en in hoeverre heb je het bereikt? Wat ik ook van je wil weten is: wat waren de hobbels die je ervoer bij het uitvoeren van je gezonde gedrag? Welke overtuigingen heb je over gezond gedrag? Hoe kan ik je hierbij helpen?
Ben je er te veel mee bezig?
Weer anderen zijn juist te fanatiek bezig met hun gezondheid. Ze twijfelen aan alles. Ze willen het perfect hebben. Gaan voor 110% in plaats van 100% en dat doel kunnen ze dus eenvoudig weg nooit behalen. Zij hebben moeite om bepaalde dingen te accepteren zoals ze zijn. Dit zijn de mensen waarbij het gebit juist in gevaar dreigt te komen omdat ze bijvoorbeeld te hard zijn gaan poetsen. Of te gezond waardoor er gebitsslijtage en erosie is ontstaan. Te is nooit goed, behalve tevreden. Heb je het idee dat je doorslaat? Ook dat kun je bespreekbaar maken als je de regie over je eigen gezondheid wilt
En hoe gaat het echt met je…?
We vragen ook vaak of je onder behandeling staat van een arts of therapeut. Soms hoor ik een twijfel in het beantwoorden van deze vraag. Vaak geven mensen dan uiteindelijk aan bij een psycholoog te zijn geweest. Stoei je ergens mee? Loop je ergens op vast? Zit je niet lekker in je vel? Ook dat is voor mij als zorgverlener prettig om te weten. Ik hoef niet alle details te weten, maar als je het wilt vertellen dan is dat ook okay. Hoe je je voelt, heeft namelijk vaak invloed op je gezondheid. Sommige mondhygiënisten kunnen je zelfs hierbij helpen. Soms lucht het gewoon op om er even over te babbelen, wetende dat wij toch een beroepsgeheim hebben.
Gun ons dus een kijkje je jouw brein, in jouw belevingswereld en in je leven. Pas dan kunnen we je echt goed helpen. Een goede voorbereiding, kan enorm veel tijd schelen en dus ook kosten.
