Je bent niet de enige. Er zijn veel redenen om de mondzorgpraktijk niet te bezoeken. Dat kan zijn vanwege kosten, vanwege angst maar ook wegens schaamte. Het kan ook zijn dat je een tijdje niet geweest bent om de eerste twee redenen en je uiteindelijk niet meer durft omdat je denkt dat je tandarts of mondhygiënist een oordeel over jou heeft.
Respect
Maar een van de eerste dingen die ik als student leerde, is dat je de eigenheid van de patiënt dient te respecteren. Al schrijvende vind ik accepteren zelfs te weinig. Ik heb alle patiënten te waarderen voor wie ze zijn en voor welk gedrag ze laten zien. Hoe je bent en wat je aan gedrag laat zien, zijn namelijk twee verschillende dingen.
Geen oordeel
Daarbij komt nog dat wat we zien ook niet per se iets over jou hoeft te zeggen. Dus als we een verwaarloosde mond zien, betekent dat nog niet dat je je uiterlijk of je gezondheid niet belangrijk vindt. Het wil zelfs niet zeggen dat je niet minstens dagelijks gepoetst hebt. We horen er eigenlijk vanuit te gaan dat iedereen op zijn manier zijn best heeft gedaan binnen zijn kunnen van dat moment.
Wat wij vinden is niet belangrijk
Dus het is niet nodig om je te schamen. We kijken objectief naar je. Dat maakt het soms ook best moeilijk. Wat als jij me vraagt: “Is het heel erg?”, dan moet ik het antwoord schuldig blijven. Want je bepaald namelijk zelf of je iets erg vindt of niet. Ik kan je alleen vertellen welke gevolgen het voor je heeft. De vraag: “Wat zou jij doen?”, is er ook zo’n eentje. Wat ik zou doen, is niet relevant. Ik heb niet jouw portemonnee, niet jouw tijd en niet jouw motivatie.
In een hoekje
Schaamte blijkt ook geen motivatie te zijn om je ongezonde gedrag in gezond gedrag over te zetten. Met ongezond gedrag bedoel ik dan bijvoorbeeld roken en met gezond gedrag bijvoorbeeld elke dag ragertjes gebruiken. Ga zelf maar eens na. Je weet dat je moet rageren, je doet het niet, je komt in de stoel, ik vertel je met een vingertje dat het oh oh zo dom is om niet te rageren en dat je mond er vies uitziet. Je zou wel in een hoekje willen kruipen en door de grond willen verdwijnen (of je wordt boos omdat ik lomp uit de hoek kom). Iemand zo onzeker maken, heeft niks met motiveren te maken. En iemand boos maken, helpt natuurlijk al helemaal niet.
Interne motivatie
Misschien wil je dan op dat moment wel echt gaan rageren omdat je je schaamt. Maar je gezonde gedrag zal geen stand houden. Je schamen is namelijk geen interne motivatie. Dat betekent dus dat je het niet echt echt echt heel graag wilt. Je doet het dan eigenlijk alleen maar voor een ander. Schaamte noem je dus geen interne motivatie maar introjectie.
Introjectie
Om te voorkomen dat we oververzadigd raken met informatie, maken we van nature gebruik dan een psychologisch verdedigingsmechanisme dat introjectie genoemd wordt. Introjectie bestaat uit de automatische manier waarop we alles uit onze omgeving in ons opnemen, zoals manieren van spreken en gedragingen. Uiteindelijk accepteren we deze dingen onbewust, zonder ze eerst door onze persoonlijke beoordelingsfilters te halen. Introjectie is ook een manier om de mensen om ons heen te behagen. Het ondersteunt ons aanpassend vermogen, waardoor het ons helpt om geaccepteerd te worden. Als je leven geleid wordt door introjectie, dan kan dit gevaarlijk worden voor je identiteit. Hierdoor raak je jouw essentie en onze eigen originele manier van denken kwijt.
Misser
Dus stel…Ik zou je niet met respect behandelen en mijn mening doordrukken dat je toch echt moet rageren want ‘iedereen doet het’ en niet rageren is absoluut not done…dan kan het zijn dat je het wel gaat doen maar ondertussen raak je jezelf kwijt. Ik geloof niet dat ik dat als zorgverlener zou moeten willen. Ik heb zelfs ooit iemand horen zeggen: “Als jij niet gaat rageren dan heb jij geen respect voor mij.” Een absolute misser. Mijn inziens dan he? 😉
“Zeg nou maar gewoon wat ik moet doen!”
Daarom stellen we je vragen als je in de behandelstoel zit. We zijn dan opzoek naar wat jij echt wil, naar je interne motivatie dus. Er ligt hier wel een gevaar in. Je kunt denken: “Ja hallo, jij bent hier de tandarts.” Of: “Eh…wat is hier het sociaal wenselijke antwoord?” en soms word je overvallen door de vraag. We proberen je zelf verantwoordelijkheid te laten nemen voor je keuzes. Natuurlijk moet je dan wel weten wat die keuzes nou eigenlijk zijn en informeren we je hierover. Ook over welke consequenties er vast zitten aan je keus.
Dus…
Dus schaam jij je? Zet dat maar opzij. Een tandarts of mondhygiënist zou onprofessioneel zijn als hij je zo zou laten voelen. Die is jou simpelweg niet waard. Ja toch?
