Geleerde lessen van een mondhygiënist 

Wat gaat de tijd snel. We zitten al in 2021! Ik  kan me nog zo goed herinneren dat we bang waren voor het Millennium Probleem. Ik was toen in 1999 tweedejaars student. De computers zouden het jaartal 2000 herkennen als het jaar 0 en alles zou uitvallen. Op dit moment hebben we een heel ander wereldwijd probleem en ben ik erg blij dat die computers gewoon draaien en dat er zoiets bestaat als internet. Zo houden tenminste nog contact met elkaar. Contact is namelijk erg belangrijk als je vooruit wil.

Dichtbij

Ook ben ik blij dat ik ‘gewoon’ dichtbij mensen mag komen en voor het eerst sinds tijden zijn zij ook blij dat ik zo dichtbij kom! Ik heb zelfs voor het eerst in mijn loopbaan een patiënt horen zeggen: “Goh…jij hebt een mooi beroep!” Verfrissend, want ik heb maar al te vaak gehoord: “Hoe kun je dit vak nou kiezen???” 

Ik leerde het meest van…

Beetje gelijk hebben jullie wel, hoor. Want inmiddels heb ik al twee thuisstudies achter de (spreekwoordelijke!)  kiezen en ben ik met nummer 3 bezig. Ik ben me lekker aan het verbreden en aan het verdiepen. Mezelf ontwikkelen vind ik namelijk super belangrijk. Ik laat me sowieso minstens een keer per maand bijscholen in mijn vakgebied. Maar als ik even terugkijk van waar ik heb ik nou het meest van geleerd sinds de start van mijn loopbaan in 2001 (Ja, mensen…20 jaar geleden…)? Dat is van jou…de patiënt! Dus dat nauwe contact (goed beschermd…dat wel!) is echt belangrijk voor me.

Een groot experiment

Waarschijnlijk zonder dat jullie het zelf in de gaten hebben, heb ik behoorlijk lopen experimenteren. Ik was namelijk de eerste mondhygiënist van het dorp. Niemand had enig idee wat een mondhygiënist was dus er waren eigenlijk ook geen verwachtingen. Niemand die me vroeg: “Joh, doe het even met de handinstrumenten want van dat lawaai van het tandsteenapparaat hou ik niet.” Of: “Zou je even mijn tandvlees linksonder kunnen bekijken, want dat bloedt steeds.” Je had geen flauw benul wat je bij me kwam doen en wat de opties waren en dus gaf me dat de ruimte om van alles uit te proberen. Ik werd niet gehinderd door een reputatie van een collega of slechte of juist goede ervaringen. En ook niet door veel te veel keus in mondverzorgingsproducten…want die bestonden nog nauwelijks.

Bedankt!

Daarvoor wil ik eigenlijk nog even bedanken. Wat fijn dat ik meteen zo’n vertrouwen kreeg terwijl ik er echt het moeten uitzien als een jong ding dat maar wat deed. Ik kan iedereen dit vertrouwen aanraden. Als je geen vertrouwen hebt in je behandelaar…wegwezen! Dat is voor iedereen beter. 

Shoppen

Bij mij hadden had men toen eigenlijk weinig keus. Dat is ook wel typisch dorps. Je weet dat je het met elkaar moet doen dus zorg je er wel voor dat je met elkaar door een deur kunt. Ik heb het idee dat men ‘in het Westen’ (zoals wij Achterhoekers dat noemen) teveel keus is in behandelaren. Bevalt je het eventjes niet? Dan ga je shoppen…Hup, op naar een andere behandelaar. En dat is lang niet altijd beter, kan ik je vertellen. 

Wat echt belangrijk is

Wat ik namelijk geleerd heb, is dat de behandelrelatie enorm belangrijk is. Vanaf het eerste moment is het aan mij om de behandelrelatie op orde te krijgen. Dat ligt dus al in allereerste secondes. In die secondes beslis jij al of je mijn behandelplan gaat accepteren of niet. Puur op je gevoel…op je intuïtie. Ik heb het vertrouwen behoorlijk aan mijn kont hangen. Hoe ik dat doe? Door contact te maken…je aan te kijken…en vooral door te vriendelijk te lachen. Geen gewauwel vanaf mijn kant maar oprechte interesse in jou.  

Het is even moeilijk…

En toch…ondanks al die jaren ervaring…heb ik daar de laatste tijd moeite mee. Waarom? Omdat het mondkapje me continue voor de mond zit. Omdat de maatregelen net dat kleine momentje van even op elkaar afstemmen lijkt weg te nemen. Je krijgt vragen naar je hoofd geslingerd die er bij me als een robot uitkomen en bovendien meteen genoteerd moeten worden dus ik zit met mijn rug naar je toe. Je moet even spoelen waardoor er tijd weglekt waarin ik normaal gesproken het even luchtig over ditjes en datjes heb. De ijsbrekers…Als je opstaat ben ik meteen met de desinfectiedoekjes in de weer. Kortom…ik stoei ermee. Ben je dus voor het eerst bij een mondhygiënist? Oordeel niet te snel…het is nu eenmaal even zoals het is.

Benadering

Terug naar het opbouwen van de relatie. Hoe beter de relatie is, hoe vlotter de behandeling verloopt. We weten dan precies van elkaar hoe en wat. Dus in het begin experimenteer ik eventjes met je. Wat vind je prettig en niet prettig? Ik onderzoek waarin ik je kan ondersteunen en vooral op welke manier. Waarin ben je gegroeid sinds de laatste keer dat ik je zag en waar heb je duidelijk moeite mee? Elke keer dat ik je zie, leer ik weer een stukje over jou. Dit helpt me om je op de juiste manier te benaderen. Met benaderen bedoel ik de manier waarop ik communiceer en de manier van instrumenteren in je mond. Hoe beter ik je ken, hoe beter ik je kan helpen en hoe fijner jij het vindt. Dat kost tijd…dus gun je behandelaar om echt goed kennis met je te maken en wees zelf ook open.

Zelfde recept?

Je gebit verandert in loop van tijd. Dus ‘hetzelfde recept’ qua behandeling is dan ook niet altijd de slimste keus. Ik hoor vaak: “Maar de vorige keer…” of “Bij die andere behandelaar…” Dat zijn dus de verwachtingen die je dan ineens doen twijfelen of er wel goed gehandeld wordt. Bijvoorbeeld als het bij de ander geen zeer doet en bij mij wel of net andersom. Bedenk je dan dat het dus niet perse aan je behandelaar ligt maar aan de verandering in je mond. Zo kan je mond verbeterd zijn in de conditie waardoor je er minder van voelt. Ook kan het zijn dat je behandelaar net een update heeft gehad. De wetenschap in de mondzorg staat niet stil en dat betekent dat we soms onze behandelstrategie moeten wijzigen.

Switch van product

Die verandering zorgt er ook voor dat je soms moet overstappen op een ander mondverzorgingsproduct. Soms hoor ik: “Maar van die ander moest ik die en die ragers gebruiken. En de keer daarvoor moest ik dat en dat spoelmiddel hebben. Wat is het nou???” Ook hier geldt…het is niet perse de behandelaar die een andere mening heeft, maar je mond vraagt op dat moment om iets anders. Zo kan bijvoorbeeld je tandvleeszwelling verdwenen zijn waardoor er meer ruimte is ontstaan waardoor je iets dikkers nodig hebt voor tussen je tanden. 

Veranderingen in jouw leven

Wat ook kan is dat je leefstijl is veranderd en je in je mond ook iets anders nodig hebt. Een bekend moment is op kamers gaan. Voor mij dus al een poosje geleden dat ik op mezelf ging wonen maar ik kan me nog erg goed herinneren dat mijn eetpatroon volledig anders was als toen ik nog ‘thuis’ woonde. De studententijd blinkt vaak niet uit van een gezonde leefstijl en neemt het aantal zoet/zuurmomenten op een dag toe. Het heeft vaak niet zoveel nut om tegen een student te zeggen dat hij minder drankjes moet doen dus verzinnen we als behandelaar iets anders. Dus daar hoef je niet totaly gechoqueerd over te zijn…we stellen ons juist flexibel op.

Kortom:

Kortom: Blijf zoveel mogelijk bij je oude vertrouwde behandelaar. Vertrouw ook zijn of haar doorverwijzingen. Vraag na als je een verandering niet begrijpt. Heb je echt geen vertrouwen en/of klik? Bekijk dan welke behandelaar wel bij je past en geeft het vooral een kans.

Over de schrijver

  • Lieneke Steverink Jorna

    Lieneke is sinds 2001 werkzaam in de mondzorg en studeerde aan de HAN. In 2013 mocht ze de titel Mondhygienist van het Jaar dragen. Ze werkt in een aantal praktijken om patiënten te behandelen en om het preventieteam leiding te geven. Lieneke was de eerste mondhygiënist die internet en social media ging inzetten om mondgezondheid te promoten. Daarnaast komt ze veel de praktijk uit om vrijwillig kinderen actief op te zoeken die niet vanzelf naar de praktijk komen. Bijvoorbeeld tijdens Kidsfabriek, in de bibliotheek, bij de Zomerschool of bij de Jonge Gezinnenbeurs. Ze spreekt soms op symposia en congressen voor collega’s. Schrijven is een uit de hand gelopen hobby van haar. Lieneke wenst voor alle Nederlanders een gezonde mond en maakt zich hiervoor dagelijks hard.

    Meer over de schrijver

Is dit artikel behulpzaam?

Bedankt voor je feedback!

Leave a Reply