Het hebben van een droge mond, geurverlies en/of reukverlies kunnen de enige of eerste symptomen van COVID-19 zijn. Ook na het doorstaan van Corona kan het smaakverlies nog behoorlijk lang aanhouden. Volgens de Britse neus-keel-oorartsen is 40% van alle gevallen van smaakverlies, en daarmee gepaard gaand reukverlies, het gevolg van een virale infectie. Plots verlies van reuk- en smaakzin is een typisch symptoom van covid-19, maar het komt niet altijd voor. Het is vaak een van de eerste symptomen die je ontwikkelt. Als je bijvoorbeeld ‘s morgens opstaat en je plots je koffie niet meer ruikt, dan kan dat wijzen op het begin van covid-19. Reuk- en smaakverlies komen vaker voor bij jongeren dan bij ouderen.
Echt niet fijn…
Hoewel smaakverlies een onschuldig ongemak lijkt, kunnen de gevolgen voor jou best groot zijn. De afwezigheid van smaakbeleving kan je minder gaat eten met daardoor gewichtsverlies en een tekort aan gezonde voedingsstoffen. De ongevoeligheid voor smaken kan ook juist leiden tot overmatige inname van zout of suiker. Het plezier in gezamenlijk eten of drinken kan afnemen, waardoor sociale contacten (zelfs binnen je gezin) verminderen. Tot slot kan het onvermogen de smaak van bedorven etenswaar te herkennen leiden tot onzekerheid en per ongeluk eten en drinken van voedsel dat allang zijn beste tijd heeft gehad. Voedselvergiftiging ligt zo dus ook op de loer.
Oorzaken
De oorzaak van smaakverlies is lang niet altijd Covid. Smaakverlies kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een behandeling, zoals een bijwerking van medicatie. Medicijngebruik kan directe schade aan de smaakpapillen veroorzaken of leiden tot zinkdeficiëntie of verminderde speekselproductie waardoor smaakverlies ontstaat. Smaakverlies is onder andere beschreven na gebruik van terbinafine, cisplatine, methotrexaat, thiamazol, captopril, losartan, topiramaat, clopidogrel, hydroxychloroquine en fenytoïne.
De oorzaken van smaakverlies kunnen verdeeld worden in 2 groepen: 1 groep waarbij smaakverlies geïsoleerd voorkomt en 1 groep waarbij ook andere neurologische symptomen aanwezig zijn.
Bij de eerste groep kan er sprake zijn van schade aan een zenuw, chronische middenoorontsteking of schade na chirurgie. Ook kan er schade zijn aan smaakpapillen door veroudering, roken, schimmelinfectie, een traag werkende schildklier, een tekort aan zink, een speekseltekort door bijvoorbeeld het sjögrensyndroom, en speekselklierbeschadiging na radiotherapie.
De tweede groep kan er sprake zijn van aangezichtsverlamming, hersenzenuwuitval ontsteking, tumoren, metastasen, guillain-barresyndroom, CIDP, diabetes mellitus, aandoeningen van hersenstam, thalamus, smaakcortex of van verbindingen tussen deze structuren, multiple sclerose (MS) en ziekte van Parkinson.
Ook bij het dragen van een kunstgebit geeft men regelmatig aan dat er sprake is van smaakverlies. Dit komt doordat een prothese uitgangen van de speekselklieren op het gehemelte afdekt. Bovendien is voor een gedeelte de textuur van voeding niet meer te voelen.
Relatie zink
In meerdere studies wordt een relatie tussen smaakverlies en zinkdeficiëntie beschreven. Zink is een spoorelement dat onder meer vereist is voor de vorming van speeksel en de opbouw van smaakreceptoren. Een tekort aan zink kan ontstaan door inadequate zinkinname, geen goede opname of verhoogd verlies van zink, bijvoorbeeld bij levercirrose en nierziekten. Ook vergiftiging met zware metalen of pesticiden kunnen smaakverlies veroorzaken.
Hoe het smaakverlies bij Covid-19 ontstaat is niet bekend. Bij sommige patienten komt de smaak terug en bij anderen is het nog de vraag of deze terugkomt. In de bovenstaande tweede groep is het smaakverlies permanent in elk geval. Of een zink tekort een rol speelt bij Covid-19 is ook (nog) niet bekend of in elk geval niet geheel wetenschappelijk bewezen. Volgens het Voedingscentrum komt in Nederland zelfs geen zinktekort voor. Zink heeft in elk geval wel een rol het immuunsysteem. Zink is een spoorelement dat onderdeel is van een groot aantal enzymen in het lichaam die betrokken zijn bij de stofwisseling. Zink is nodig bij de opbouw van eiwitten, de groei en ontwikkeling van weefsel, en een goede werking van het afweer-/immuunsysteem. Zink komt in kleine hoeveelheden voor in veel verschillende voedingsmiddelen, zoals vlees, kaas, graanproducten, noten en schaal- en schelpdieren zoals garnalen en mosselen.
De oplossing?
Maar waarom heb ik het toch steeds over zink? Nou, omdat zink wordt aanbevolen bij smaakverlies en omdat het hier en daar wordt genoemd als mogelijke toevoeging aan de medicatie bij Covid-19. Zink stimuleert ook het vrijkomen van speeksel en de aanmaak van speekseleiwitten. Maar pas wel op met extra zink nemen want hierdoor kan een kopertekort ontstaan. En waar leidt kopertekort toe? Juist ja…tot smaakverlies. Dus kies voor een zinksupplement met koper eraan toegevoegd.
Nog meer tips
Verder is het bij smaakverlies belangrijk om heel goed te kauwen. Hierdoor produceer je meer speeksel en doordat het eten hier in oplost, kan je beter proeven. Denk ook aan je bestek. Misschien is het eten vanaf plastic bestek prettiger dan vanaf metalen bestek? Je kunt ook proberen of voeding met een neutralere smaak je beter bevallen. Bijvoorbeeld zuivel- en graanproducten, fruit en koude gerechten. Probeer vooral de focus op structuur te leggen want als je smaak weg is, kan je hier nog wel van genieten.
