Het effect van je spieren rondom de mond
Wist je dat je een ware bodybuilder bent? Elke dag, bijna elke seconde, is je mond in beweging. Ook als je niet zo’n grote kletskous bent. En als je mond er bij hangt als een slappe dweil dan is er iets niet in orde. Zelfs als je moe bent of slaapt kan je mond nog behoorlijk actief zijn. Je gebruikt er veel spieren mee.
Ontspan…
Als mondhygiënist moet ik met al die spieren dealen. Lang niet iedereen heeft evenveel controle over hun tong en lippen. Soms voelt het alsof ik met een cobra aan het vechten ben en zit die tong enorm in de weg. Ook heel veel mensen spannen hun lip aan tot over hun voortanden heen waardoor het zicht me behoorlijk ontnomen wordt. “Ontspan uw lip.”, zeg ik dan hopeloos maar vaak tevergeefs.
Spiegelen
Het enige dat helpt is – heel gemeen – mijn zuiger tussen tanden en lip zetten zodat iemand zelf voelt wanneer hij de boel weer aanspant. Een iets vriendelijker middel is een handspiegel waarin men zelf kan zien of de lip het zicht en bereik belemmerd. Maar ja, als de armspieren vermoeid raken, zakt die spiegel omlaag en is het effect weer weg.
Flexibel en cool
Hoe sterk je tong ook is, het is niet je sterkste spier in het lichaam. Je tong bestaat namelijk niet uit maar een spierbundel. De spieren samen zijn wel heel sterk. Het is wel de meest flexibele spier van het lichaam, alhoewel dat van persoon tot persoon ook verschilt. Op kinderfeestjes kan dat nogal eens een hele work out verzaken als een genodigde vraagt: “Kan jij dit?”, en vervolgens met zijn tong zijn neus raakt. Ook heel ‘hip’ is de tongrol waarbij je met je tong een gootje maakt. Dit zou erfelijk bepaald zijn volgens menig biologieboek maar dat blijkt toch niet zo te zijn. Als je wil, kan je het door te trainen jezelf aanleren. Erg cool natuurlijk.
Sterkste spier
De sterkste spier in je lichaam heeft wel met je mond te maken. Het is namelijk je kaakspier. Deze spier kan het meeste kracht zetten op een object. Zo kan je inderdaad je mond als flessenopener gebruiken. Of dat verstandig is, is een tweede. Helaas zijn je tanden op den duur een beetje minder sterk. Naast je hart verricht je kaakspier je gehele leven het meeste fysieke werk.
Krachten opvangen
Ik moet soms weleens een beetje glimlachen als een patiënt half in paniek vraagt of ik niet zijn tanden beschadig of dat ik er een vulling ‘uitkrab’. Als je kaakspieren zo sterk zijn, moeten je tanden en je vullingen dus heel wat krachten doorstaan. Daar zijn ze voor gemaakt, alhoewel ze echt wel afslijten en zo steeds platter worden.
Slijtage
Zeker als je knarst, kan die slijtage behoorlijk snel gaan. Ook bij een teveel aan zuur gebruik, slijten je tanden te snel af. Soms zie je dan zelfs dan de vullingen hoger zijn gaan liggen dan de tanden zelf. Ook als je elke dag maar weer veel te hard poetst, slijten je tanden af. Het is ook de reden dat ik je echt niet die polijstpasta, die licht schurend is, niet meegeef voor thuis. Het is ook de reden waarom ik mensen die het tandsteen verwijderen als lekker ervaren niet wekelijks laat terugkomen. Dat is echt overbehandeling en geeft een teveel aan slijtage.
Afvallen door te eten
Goed, even terug naar die kaakspier. Die is dus super actief en zo verbrandt je dus in wezen calorieën terwijl je calorieën tot je neemt. Alhoewel we met z’n allen steeds meer van eten houden waarbij je niet zo hoeft te kauwen. Hap slik weg. Lekker makkelijk. Bijvoorbeeld zo’n flesje waar dan zogenaamd twee stuks fruit in zou zitten. Een echte appel kauwen is dus voor je slanke lijn een betere optie. Bovendien stimuleert kauwen je speeksel en speeksel beschermt je gebit. Doordat je moeite moet doen, ben je er langer mee bezig en zal je…denk ik…ook minder in totaal eten. Je kan dan eigenlijk niet overeten omdat het verzadigde gevoel even op zich laat wachten terwijl je al genoeg hebt gehad.
Zuurstof
Je gezicht telt 43 spieren. Je mond gebruik je vaak bij een gezichtsexpressie. Zo gaat hij open van verbazing. Dat komt mogelijk doordat je voorouders hun mond openden om voldoende zuurstof te hebben bij het zien van een roofdier. Sommige onderzoekers denken dat bijna alle gezichtsuitdrukkingen een soort reflex zijn die kunnen worden herleid naar onze voorouders. We geven overal ter wereld dezelfde expressie bij dezelfde emotie. Als je lacht span je 17 spieren in je lichaam aan. Dus naast flink kauwen, is lachen ook een work out.
Hersenfunctie
Dat het gebruik van je mond een work out is, betekent ook dat het goed is voor je cognitie. Het zet je prefrontale cortex aan het werk. Op het moment dat we knarsen zijn we dus waarschijnlijk ook diep aan het nadenken. Wellicht dat we daarom knarsen als we stress ervaren. We proberen de problemen op te lossen. Je prefrontale cortex is namelijk betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing.
Impulsbeheersing
Dat laatste is mooi te zien aan leider die rustig overkomen en ondertussen boosheid of spanning onderdrukken. Je kunt bij wat kalende mannen vlak boven het oor een spier aanspannen en ontspannen.
Tong uitsteken
Overigens hebben kinderen vaak een andere oplossing bij spanning, frustratie en concentratie. Zij zijn zich nog niet zo bewust van hoe ze overkomen. Zij steken dus rustig hun tong uit of persen flink op hun lippen. Pas later leren ze dat je tong uitsteken niet zo netjes is. Knarsen komt bij kinderen wel veel voor. Zeker rondom de wisselfase en waarschijnlijk helpt het bij de doorbraak van de tanden.
Oorpijn
Je kauwspieren lopen dus ook over je hoofd heen. Daarom kan je flink last krijgen van hoofdpijn als je hebt lopen piekeren. Je hebt dan spieren overbelast. Soms komen mensen naar de praktijk met het idee een acute ontsteking te hebben aan een kies. Ze voelen dan uitstraling bij hun oor. Toch is er niks te zien in de mond en is het puur overbelasting van de spier.
Wortelpuntontsteking
Uiteindelijk kan er wel een ontsteking komen aan een kies. We noemen knarsen een ‘predisponerende factor’ voor wortelpuntontstekingen. Dus heb je al veel wortelkanaalbehandelingen achter de rug terwijl je goed poetst en een gezond eetpatroon hebt…denk dan eens aan knarsen…
