Het kindergebit poetsen
Weet jij wat je moet doen als het eerste tandje van je kind zichtbaar is? En hoe zit dat dan als ze naar school gaan? Het advies van mondzorg professionals is om te starten met poetsen vanaf doorbraak van het eerste tandje. Want een schone en gezonde mond biedt bescherming tegen gaatjes en daarnaast is een gezonde mond ook belangrijk voor een goede weerstand. Een vraag die ik vaak krijg is of je ook met tandpasta moet poetsen bij de allerkleinsten. Ik laat je zien wat de adviezen hierin zijn.
Waarom moet je het melkgebit reinigen?
Heel wat ouders denken dat een gaatje in het melkgebit niet zo’n probleem is omdat je deze tanden en kiezen toch nog gaat wisselen, maar zo werkt het helaas niet. Omdat het tandglazuur van het melkgebit vrij poreus is kan het gaatje in een zeer korte tijd vrij groot worden en erg pijn doen bij je kleintje.
De tand of kies moet vervolgens behandeld worden. En je weet misschien wel uit eigen ervaring dat dit ook geen pretje is. Daarnaast is de kans groot dat de tand of kies verloren gaat. Melkelementen zijn echter van essentieel belang bij zowel het aangezicht, de spraakontwikkeling en het welbevinden van je kind.
Ook spelen ze een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de kaken en het creëren van ruimte voor het blijvende gebit. Het melkgebit moet dus goed onderhouden worden.
Vanaf wanneer begin je met poetsen?
Op het moment dat je kleintje zijn of haar eerste tand krijgt is het belangrijk om deze goed te onderhouden. Het enige wat nu telt is dat de tand gezond blijft. De doorbraak van de eerste tand varieert, maar het is gemiddeld rond de 6 maanden. Vanaf dat het eerste tandje zichtbaar is start je met dagelijks poetsen. De leeftijd van je kleine spruit speelt hierbij dus geen rol. In het begin is het voldoende om de tanden één keer per dag te poetsen. Vanaf de tweede verjaardag van je zoon of dochter verhoog je de poetsfrequentie naar twee maal per dag.
Hoe reinig je het gebit van je kind?
Als een tand net doorgebroken is, of zelfs al op het moment dat er tandjes aankomen kan je jouw kindje laten wennen aan een tandenborstel. Begin bij de allerkleinsten met een zachte tandenborstel. Een babytandenborstel heeft een kleine kop en hele zachte haren. Het is verstandig om een borstel passend bij de leeftijd te gebruiken. Een groter kind kan een tandenborstel met een grotere kop gebruiken. De haren van deze tandenborstels zijn over het algemeen ook iets stugger, maar nog steeds niet hard. Zodra je kind de tandenborstel zelf kan vasthouden, vanaf een jaar of twee tot drie, kan er een elektrische tandenborstel gebruikt worden. Er zijn speciale elektrische borstels voor kinderen. Het kan voor een kind heel erg leuk zijn om elektrisch te poetsen.
Soms werkt dit dan ook beter dan poetsen met een handtandenborstel. Toch is het belangrijk dat je kind wel leert om met een handtandenborstel te poetsen. Je wil toch niet na een vakantie, waar weer met de hand gepoetst is, constateren dat je kind gaatjes heeft.
De geschiedenis van tandpasta
Bij tanden poetsen hoort natuurlijk ook tandpasta. Al vanaf voor Christus werden er door de oude Egyptenaren tandpoeders gebruikt om het gebit te reinigen. In eerste instantie bevatten zij deeltjes zoals gemalen ossenhoef, eierschalen, puimsteen en mirre. Op een gegeven moment werden er ook geur- en smaakstoffen aan de tandpoeders toegevoegd. Denk hierbij aan ginseng, muntkruiden en zout. Hoogstwaarschijnlijk werden deze poeders, net voordat ze gebruikt werden, gemengd met water.
Vanaf de 18de eeuw werden er weer andere stoffen aan de tandpoeders toegevoegd, zoals bicarbonaat (zuiveringszout) en natriumboraat (schuimmiddel). En pas in 1873 verscheen de tandpasta in een pot. Het werd door de firma Colgate & Co geproduceerd. Pas na de Tweede Wereldoorlog, in 1956 kwam de eerste fluoridetandpasta op de markt. Er was namelijk in een experiment aangetoond dat dit tegen tandcariës beschermde. Na deze ontdekking verbeterden de tandpastaproducenten hun producten voortdurend.
Kies een tandpasta
Ook bij de allerkleinsten wordt geadviseerd om een tandpasta te gebruiken. Het advies is om al vanaf de doorbraak van het allereerste tandje te poetsen met een fluoride bevattende tandpasta. Het basisadvies luidt: één keer per dag poetsen met fluoride peutertandpasta (500-750 ppm fluoride).
Vanaf twee jaar wordt er twee keer per dag gepoetst met deze tandpasta. En na de vijfde verjaardag mag je kind een echte tandpasta gebruiken met 1.000-1.500 ppm fluoride. Ook nu blijft het advies om twee keer per dag te poetsen. Fluoride wordt vanwege het effect op tandglazuur aan kindertandpasta toegevoegd. Het versterkt je glazuur waardoor het tandbederf, ofwel het ontstaan van gaatjes tegengaat.
Mijn vraagtekens
Ik ben erg eigenwijs en zet mijn vraagtekens bij het advies om al direct vanaf doorbraak een fluoride bevattende tandpasta te gebruiken en wel om een paar redenen. Ten eerste is het algemeen bekend dat kleine kinderen nog niet kunnen naspoelen met water.
Ze kunnen de overtollige tandpasta dus niet uitspugen. Daarnaast zijn deze kinderen heel erg geneigd om de tandpasta van de borstel af te eten. Over het algemeen zijn de peutertandpasta’s heerlijk zoet. En kinderen zijn doel op zoet!
Voedingsmiddelen die van nature zoet zijn bevatten energie en voedingsstoffen. Het is dus hartstikke logisch dat kinderen de zoete tandpasta willen opeten. Een nadeel van fluoride is dat het in pure vorm een giftig gas is en dat kan schadelijk zijn voor de gezondheid. ‘Als het echter aan een ander ion gebonden is, dan is het niet meer giftig’, aldus Cor van Loveren, bijzonder professor Preventieve Tandheelkunde aan het Academisch Centrum voor Tandheelkunde (ACTA). Daarnaast geldt voor alle stoffen: ‘de dosis maakt het gif’. En vanwege deze kennis hebben peuter- en kindertandpasta’s minder fluoride dan een gewone fluoride tandpasta.
Daarbij komt dat tandpasta geen tandplak verwijderd. Tandplak verwijder je met poetsen. Om cariës te voorkomen is goed poetsen en een gezond voedingspatroon met weinig eet- en drinkmomenten het allerbelangrijkste. Vanuit mijn visie zou ik je kleinte laten wennen aan de tandenborstel zonder gebruik te maken van tandpasta, zodat poetsen niet geassocieerd wordt met een extreem zoete smaak.
Je kan de borstel wel met water nat maken. Van lieverlee kan je een heel klein beetje tandpasta gaan toevoegen. Maar ik weet natuurlijk niet wat en hoe vaak jij je kinderen te eten en drinken geeft. Krijgt je kind bijvoorbeeld nog een fles en wat zit erin? Wat zijn de eetgewoonten van je kindje? Want al deze factoren spelen mee als je wilt weten of het in jullie situatie raadzaam is om zonder fluoride te starten.
Na-poetsen is heel belangrijk
Als laatste wil ik nog even iets heel belangrijks bespreken: Na-poetsen. Poets de tanden van je kinderen na totdat ze 10 jaar zijn. Waarschijnlijk wil je kind al op zeer jonge leeftijd zelf zijn of haar tanden poetsen. Dat is natuurlijk prima, want ze moeten het ook zelf leren. Toch is de motoriek van jonge kinderen nog niet zo goed, dat ze het gebit zelf goed kunnen schoonmaken. Ze vergeten vaak stukken of ze slaan wat over. Poets daarom de tanden en kiezen ten minste één keer per dag na.
Bron:
- Lippert F. An introduction to toothpaste – its purpose, history and ingredients. Monogr Oral Sci 2013; 23: 1-14
- Advies cariëspreventie, Ivoren Kruis
