Schud jij nog handen? Heb jij nog een katoenen zakdoek op zak? Denk jij niet drie keer na voordat je ergens heen gaat? Hoe vaak heb jij deze week je handen gewassen? Waarschijnlijk speelt er in je hoofd van alles af en misschien ben je al zo ver dat je je gedrag veranderd hebt. En dat terwijl je al heel lang aanhikt tegen allerlei andere goede voornemens, zoals je tanden beter poetsen of dagelijks rageren. Hoe komt dat?
Zo simpel is het niet
Om je gedrag echt aan te passen heb je intrinsieke motivatie nodig. Je moet het echt echt echt willen. Toch is dit vaak niet genoeg. Vraag jezelf maar eens af…wat wil jij nu super graag aan jouw gedrag veranderen? Of misschien heb je iets na hele lange tijd veranderd? Stoppen met roken is zoiets. Heel veel rokers die ik spreek hebben wel de wens om te stoppen en doen het toch steeds maar niet. Of wat dacht je van 2 stuks fruit en 2 ons groente? We willen wel maar…
Kracht
De kracht van je intrinsieke motivatie is van belang. Hoe krachtiger je wil is, hoe meer je bewust bent van je eigen gedrag. Rokers die binnenkort stoppen zeggen me: “Het begint met echt te irriteren. Moet ik weer zo’n ding opsteken. Moet ik weer even weg lopen. En ik moet steeds maar hoesten en dat staat zo naar.”
Groepsdruk
Zoals je weet zijn er nog steeds mensen die samenklitten. Kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen…het is niet een groep maar ze hebben wel last van de groepsdruk. Als een paar mensen geen afstand houden dan is het wel heel gek als jij ineens een paar stappen terug doet.
Je maakt je druk hoe dat overkomt. Zeker pubers hebben hier last van. Wie je vrienden zijn bepaald (deels) je identiteit. Groepsgedrag volgens is dan dus heel belangrijk voor je. Je wil er niet uit liggen. Wie is zo sterk om te zeggen: “Kom op jongens, afstand houden.
Met 1,5 meter er tussen kunnen we elkaar ook best wel verstaan.”? Dit kan eigenlijk alleen de leider van de groep zeggen. Rutte is zo’n leider.
Vrijheid blijheid?
En toch ligt daar ook een probleem. Want misschien ben jij toch gaan hamsteren? Ben je toch naar die bouwmarkt gegaan? Heb je toch de natuur opgezocht om te gaan sporten? Zat je dus eerst heel lang tegen dat sporten aan te hikken en nu ben je het ineens gaan doen. Waarom? Omdat je sporten nu ineens als een vrijheid bent gaan zien in plaats van iets dat je moet.
Zo werkt het dus ook met roken. Veel mensen zien dit als een vrijheid. Dus hoe harder iemand buiten jouw groep roept dat iets niet verstandig is om te doen…ga je het lekker wel doen. Met z’n allen…want dat bindt. Verbinding vinden we belangrijk. We zijn nu eenmaal kuddedieren en we zijn allergisch voor motivatie van buitenaf.
Anti autoriteit
Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom er (nog) geen Lock Down is. De regering weet, als we dingen echt gaan opleggen, dan lopen we juist het risico dat het niet opgevolgd wordt. Laatst nog werd iemand opgepakt door de politie en die werd door deze persoon expres in het gezicht gehoest.
Hij zei hierbij dat hij Corona had. Dat is een typisch voorbeeld. Dus de grote vraag is…hoe krijg je iemand / een afwijkende groep dan intrinsiek gemotiveerd en/of zo ver om tot actie over te gaan als we (bijna) allemaal weten dat dit echt het verstandigste is?
Noodzaak is de oplossing?
Noodzaak is belangrijk. Iemand moet er zelf van doordrongen worden dat NU het tijdstip is om het roer om te gooien. En toch zie je dat niet iedereen stopt met roken na het krijgen van een hartaanval. Niet omdat zij zo dom zijn. Ze snappen heus wel dat het belangrijk is. Maar dan…? Iemand rookt niet voor niks. Dat doet hij omdat hij er voordeel van heeft.
Een groep die samenklit doet dit omdat dit juist houvast geeft in spannende tijden. Omdat het iets is wat in je patroon is gesleten. Zeker een groep mensen waar je alles mee deelt, voelt veilig. Juist nu in de Corona tijd zijn we opzoek naar die veiligheid. Want we schijten allemaal in onze broek. Niet dat we dat allemaal toegeven…je hoofd in het zand steken, geeft ook gevoel van veiligheid.
Niet iedereen ziet de noodzaak. Hoelang is er niet geroepen dat kinderen geen Corona konden krijgen? Hoeveel mensen zijn toch oud geworden zonder te stoppen met roken? Als je stopt met roken wordt je toch dik? En dat is toch ook niet gezond? En rokers zijn toch gezellig?
En als je geen alcohol drinkt dan ben je toch ongezellig? Allemaal redenen om je oude gedrag in stand te houden. En ook is die verslavingspraat…je maakt jezelf wat wijs…het zijn geen gedachten die je helpen.
Adviezen helpen niet
Als mondhygiënist heeft het dus geen enkele zin om zomaar wat adviezen tegen je aan te slingeren. Je ziet hoe moeilijk gedragsverandering is. Als ik louter zou adviseren om 2 keer daags te gaan tandenpoetsen in plaats van een keer, dan krijg ik vaak terug: “Ja, dat weet ik wel, maar zo ben ik niet opgevoed. Mijn ouders poetsen ook een keer per dag.
Oh en mijn broer nog minder vaak en hij krijgt geen gaatjes.” Wederom groepsdruk….we doen liever iets wat mensen die dichtbij je staan ook normaal vinden.
Wat wel helpt…
Dit is waarom een mondhygiënist speciaal getraind is om echt het gesprek met je aan te gaan. Wat vind je nu echt belangrijk? Wat zou echt goed voor jou zijn…en wat is eigenlijk goed voor de hele groep? Welke gedachten helpen je wel hierbij? Wat zou je kunnen doen? Voordat je als mondhygienist dit soort vragen stelt, moet je zorgen dat je dichtbij je patiënt staat. Weet je nog? Verbinding is belangrijk. Dus als jij je niet lekker voelt bij jouw preventieassistent, mondhygiënist of tandarts…dan is dat niet de juiste zorgverlener voor jou. Het moet echt klikken. Je moet een eerlijk gesprek met elkaar kunnen aangaan. Je moet je zorgverlener kunnen accepteren als jouw coach (je leider dus…) om tot een resultaat te komen dat jij zelf wenst (intrinsieke motivatie dus).
#Doeslief
Gelukkig hebben we in Nederland vrije artsenkeus (alhoewel de verzekering dit indamt) en dat is super belangrijk. Helaas is er wel een tekort aan mondhygiënisten en tandartsen en zal het na de corona-crisis echt enorm storm lopen bij jouw mondzorgverlener. Dus…we kunnen het ook omdraaien; zorg dat jij door een deur kan met je zorgverlener(s). Ze hebben het beste met je voor. Houd je dat voor. Ik zeg dit omdat we steeds meer agressie over ons heen krijgen. Dat is echt jammer. We hebben elkaar nodig. Juist nu.
