Elk pondje door het mondje…
Is keto oké ?
Als mondhygiënist houd ik me veel bezig met bacteriën. Naast bacteriën is voeding ook heel belangrijk bij de ontwikkeling van ontsteking of gaatjes. Er zijn erg veel diëten en het is beste lastig om die ontwikkelingen allemaal bij te houden. Een dieet die regelmatig langs komt, is het dieet waarbij zo weinig mogelijk (geraffineerde) suikers worden gebruikt. Ook zijn er behoorlijk wat patiënten die een tijdje vasten, bijvoorbeeld tijdens de ramadan. Dan ken ik er nog aardig wat die geen brood meer eten. Ik raakte hier nieuwsgierig naar. Natuurlijk is minder suiker goed als je geen gaatjes wilt, maar er zijn nog meer relaties met de mond. Ik raakte nieuwsgierig en verdiepte me erin. Ik neem je mee in mijn zoektocht.
Wat zijn ‘lege calorieën’ ?
Koolhydraten zoals zetmeel en suiker komen na vertering voornamelijk als glucose in ons bloed terecht. Koolhydraten worden ook suikers genoemd en kunnen gaatjes veroorzaken in welke vorm dan ook. De weefsels nemen glucose op waar het verbrand kan worden. Hierbij ontstaat energie voor het lichaam. Die energie kan je ook calorieën noemen. Op het moment dat je meer calorieën eet/drinkt dan dat je gebruikt (verbrand dus), dan kom je aan. Je lichaam slaat het dan op als vet. Misschien heb je ook weleens gehoord van ‘lege calorieën’? Dit is puur suiker of vet waarbij er geen andere voedingswaarde aan zit zoals vitamines, vezels of mineralen.
Bestaat een Snelle Jelle?
Koolhydraten kunnen lange suikerketens zijn. Zetmeel is zo’n voorbeeld. In je mond komt speeksel vrij als eerste stuk van de vertering. Speeksel wordt niet alleen gebruikt om voedsel eenvoudiger door te slikken maar ook om die keten in te korten. In je speeksel zit namelijk het enzym amylase. Amylase zet de lange keten om in een kortere suiker. Dus je lichaam moet wat meer doen om glucose vanuit lange ketens op te nemen dan voor korte suikers. Zo zou je een klontje suiker onder je tong leggen voor extra snelle opname. De glycemische index (GI) is een maat om aan te geven hoe snel koolhydraten in de darm uiteindelijk helemaal worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen. Je kunt dat ook omschrijven als ‘snelle’ en ‘langzame’ koolhydraten.
Is fruitsuiker beter?
Fructose is suiker dat voorkomt in fruit. Ook fructose wordt door het lichaam omgezet tot glucose en kan ook voor gaatjes zorgen. Een teveel aan fructose kan zelfs darmklachten veroorzaken. Glucose heeft een GI van 100, fructose van 25 en sucrose (tafelsuiker) van 65. Men spreekt van een lage GI vanaf de waarde 55. Voeding met een lage GI zou minder kans op chronische ziekte geven.
Op dit moment is er niet genoeg wetenschappelijk bewijs om uitspraken te doen over een verschil in het effect op de bloedsuikerspiegel tussen deze type suikers. De hormonen insuline en glucagon houden het glucosegehalte in het bloed op het juiste niveau.
Dankzij insuline kunnen cellen de glucose omzetten in energie. Mensen met diabetes moeten insuline inspuiten, zodat de glucose omgezet kan worden in energie.
Is brood nou gezond of niet?
Omdat de GI uitgaat van gemiddelden bij blootstelling aan 50 gram van een bepaald voedingsmiddel is het lastig om deze maat praktisch toe te passen. Daarom kan ook gebruik worden gemaakt van de glycemische last (GL), in het Engels ‘glycemic load’.
Bij de glycemische last wordt zowel rekening gehouden met de hoeveelheid koolhydraten in een product als hoeveel iemand van een product eet. De GL is als volgt te berekenen: GL=(hoeveelheid koolhydraat in een portie * GI)/100. Een hoge glycemische last is groter of gelijk aan 20; een lage GL is kleiner of gelijk aan 10. Nu zie je dat volkoren brood een behoorlijk hoge GI heeft en een prima GI. Dus volkoren brood is goed voor je, mits je er niet ontzettend veel of te vaak op een dag van eet. Volkoren brood bevat naast energie ook vezels, vitamines en mineralen.
De kick van vasten
Wanneer er te weinig insuline aanwezig is om glucose om te zetten gaat het lichaam vetten gebruiken. Dus insuline remt de ververbranding en glucagon stimuleert het juist. Na 3 dagen dat je minder koolhydraten hebt opgenomen, begint de vetbranding pas. Op het moment van vetverbranding komen ketonen vrij. Eigenlijk zet je je lichaam hierbij in een andere modus. Na een poosje zul je je minder vermoeid voelen en heb je minder trek in zoet.
Wat deed het bij mij?
Ik heb het ook zelf ervaren. Ik combineerde overdag eiwitten met groene of fruit en in de avond at ik gewoon met de pot mee. Na het avondeten at ik niks meer. Ik viel er enorm van af en vond suiker op een gegeven moment echt smerig. Helaas bracht het voor mij geen oplossing waarvoor ik een oplossing zocht en ben ik verder gaan zoeken. Zodoende kwam ik bij de superfoods uit en spylliumvezels uit. Dit bevat nauwelijks calorieën maar erg veel vezels. De vezels geven je een heel verzadigd gevoel en zo kan je langer zonder voeding en werken je darmen prima. Je moet hier wel heel veel water bij drinken.
Wat ruik ik ? Ketonen ?
Nog even verder over de ketonen. Deze komen dus vrij bij vetverbranding; het opgeslagen vetzuur wordt omgezet in ketonen en deze worden verbrandt. Het vrijkomen van kentonen kan echt een behoorlijke nare adem geven. Een van de ketonen is namelijk aceton. Deze geur komt ook bij diabeten voor. Zij hebben geen insuline en zo hoopt suiker zich op dat niet vrij komt als energie. Zij kunnen dan een teveel aan ketonen aanmaken.
Pas op…
Wil je ook het keto-dieet gaan volgen? Doe het dan niet te plotseling. Vraag hier echt begeleiding bij. Zeker als je intensief sport, je niet lekker in je vel zit of als je in de overgang bent. Je cortisollevel (stresshormoon) kan er namelijk mee omhoog gaan. Zorg dat je voldoende drinkt en er genoeg zouten en vet in je voeding zit.
Ketonen toevoegen
Met name onder wielrenners wordt het ketonen-drankje uitgetest. Froome zou hiermee de tour mee hebben gewonnen. Het is ontzettend duur, maar het zou wel echt betere prestaties opleveren.
Conclusie…
Het keto-dieet kent gezondheidsvoordelen en ook voor de mond. Je zal minder gaatjes krijgen en het zal ontstekingen helpen verminderen. Tja…die slechte adem…dat is wel een minpuntje. Voor meer informatie ga je naar de diëtist en je huisarts.
