Als mondhygiënist doe ik mijn uiterste best om tanden zo lang mogelijk te behouden. Iedereen behoud liever zijn eigen tanden. Dat is altijd nog het allerbeste. Maar soms kom je er niet onderuit en moet ik met pijn in mijn hart adviseren om er een of meerdere te laten gaan. Dan is het echt niet verstandig om de tand te behouden. Bijvoorbeeld door ver voortgeschreden parodontitis, een fractuur, een falende wortelkanaalbehandeling of door een heel diep gat. De tand of kies er inlaten is dan ongezond en/of te pijnlijk. Na het verwijderen van een tand of kies kan er een nieuw probleem ontstaan. Het beste is dan om de tand of kies te vervangen. Welke opties ervoor zijn, lees je hier.
- Eigen tanden / kiezen
- Niet-uitneembare voorzieningen
- Uitneembare voorzieningen
Eigen tanden / kiezen gebruiken :
Autotransplantatie
Een patiënt van me bezocht me voor het eerst om even haar tanden te reinigen. Zij bleek tandvleesontsteking te hebben en daar heb ik haar aan geholpen. Zij had twee opvallende kronen bij haar voortanden waarvan het metaal te zien was. Aanvankelijk vond ze het onzin om deze te vervangen en stoorde ze zich er ook niet aan dat ze zo ver vooruit staken. Door de behandeling zag ze dat haar tandvlees opknapte en er mooier uit kwam te zien. Zo raakte ze beetje bij beetje gemotiveerd om toch wat aan die kronen te laten doen. Helaas kwam er een forse breuk in een van haar voortanden. Ze koos de moeilijke weg. Ze begon aan een heel beugeltraject en besloot om een eigen kies uit haar onderkaak te halen en deze op de plek te zetten van de tand met de breuk. Deze tand werd opgebouwd met vulmateriaal zodat het op een echte voortand leek. Het gat in de onderkaak werd door de beugel gesloten.
Orthodontie
Trekken we de verstandskies om de kies ervoor een kans te geven om op te knappen? Of trekken we die slechte kies en halen we de gave verstandskies daarna naar voren? Het trekken van een verstandskies levert niet altijd het voordeel voor de kies ervoor op. De gedachte is dat die kies dan beter reinigbaar wordt zodat hij gespaard kan worden, maar dit is niet heel erg goed voorspelbaar. Die kies trekken en dan de verstandkies tegen de andere kies parkeren, kan dan soms ook een optie zijn. De kies wordt dan door orthodontie toe te passen naar voren gehaald.
Autologe etsbrug
Deze oplossing zie ik regelmatig bij de ondertanden terug. Hierbij wordt in eerste instantie de tand eruit gehaald en daarna weer teruggeplaatst. Dan wordt eerst de wortel eraf geboord. Hij wordt dan teruggeplaatst door lijm en een spalk. Hierdoor zijn de andere tanden wel minder goed te reinigen.
Niet-uitneembare voorzieningen:
Implantaat
Een implantaat is tegenwoordig de eerste keus voor tandvervanging. Tien jaar geleden vond ik het nog heel bijzonder als ik een patiënt met een implantaat voor me neus kreeg. Tegenwoordig is het haast de normaalste zaak van de wereld. Een implantaat kan 1 kies of tand vervangen, maar kan ook meerdere tanden of kiezen vervangen. Het kan ook een rekje zijn voor een klikgebit. Een implantaat kan alleen in een gezonde mond worden geplaatst. Het kan niet op jeugdige leeftijd worden gezet; je moet echt uit de groei zijn. Een implantaat wordt in je kaakbot geschroefd. Soms moet hiervoor eerst het kaakbot opgehoogd worden.
Brug
Er zijn verschillende bruggen, we kennen grofweg drie soorten bruggen:
- De gewone brug
- Etsbrug
- Vrij-eindige brug
Een gewone brug steunt op tenminste twee andere eigen tanden of kiezen. Ertussen in zit de zogenaamde ‘dummy’. Dat is een neptand.
De etsbrug heeft twee vleugeltjes aan de dummy die aan de achterkant van de twee naastliggende kiezen/tanden worden geplakt. Dit is een stuk minder stevig dan een normale brug. Het wordt wel eens gebruikt als de twee andere kiezen/tanden nog gaaf zijn of vanwege financiën.
Een vrij-eindige brug wordt haast nooit meer geplaatst. Hierop worden de krachten namelijk niet goed verdeeld. De tandenrij eindigt dan met een dummy. Soms ontstaat dit als de achterste pijler ten gronde gaat en van de brug afgeslepen wordt.
Uitneembare voorzieningen:
Deze voorzieningen gaan in de avond in een glaasje water. Dat kan een heel kunstgebit (volledige pothese) zijn, een frame of een plaatje. Het plaatje noemen we ook wel een ‘partieel’. Een frame en een partieel vervangen niet alle tanden. Er zijn dan dus nog natuurlijke tanden in het gebit aanwezig. Een frame heeft haakjes waardoor het houvast vindt aan andere tanden en kiezen. Zijn er geen tanden of kiezen die deze steun kunnen geven, dan wordt het een plaatje. Een plaatje is nogal belastend voor het tandvlees.
Telescoopkronen
Wil men geen haakjes (ankers) van het frame in het zicht? Een telescoopkroon is een speciale kegelachtige kroon die gemaakt wordt door een tandtechnieker en waarover heen een frame- of overkappingsprothese wordt geplaatst. In het kunstgebit zelf zitten kappen die naadloos aansluiten op de telescoopkronen.
