Xylitol: Alle Feiten + Fabels Uitgelicht

De voordelen van Xylitol

Xylitol is een natuurlijke zoetstof, die tegenwoordig veel gebruikt wordt als alternatief voor suiker. Dit vanwege de grote voordelen voor je gezondheid, je gewicht en je gebit. Als toevoeging aan voedingsmiddelen staat Xylitol bekend als E 967. Voor het geval je alle E-nummers over één kam scheert en liever vermijdt, lees dan zeker even door.

Wat is Xylitol precies?

Xylitol is een polyol, oftewel een suiker-alcohol. Dat heeft helemaal niets te maken met suiker, noch met alcohol, maar is een scheikundige term die de molecuulstructuur van Xylitol aangeeft.

Het is een natuurlijke stof met een zoete smaak, die voorkomt in vele soorten planten, waaronder groente en fruit. Vruchten als aardbeien, frambozen en pruimen bevatten bijvoorbeeld ongeveer 1% van hun droge gewicht aan Xylitol. Mensen en dieren maken er zelf ook minieme hoeveelheden van aan tijdens de stofwisseling van koolhydraten.

Waar komt Xylitol vandaan?

Xylitol werd in 1969 ontdekt door onderzoekers van de Universiteit in Turku, Finland. Hier kun je daar meer over lezen. Destijds werd het gewonnen uit de bast van berkenbomen en aanvankelijk verkocht als zoetstof voor diabetici.

Latere onderzoeken toonden aan dat Xylitol ten opzichte van suiker grote voordelen heeft voor het gebit en werd het een populaire zoetstof voor iedereen. Nagenoeg alle kauwgom en steeds meer snoep in Europa wordt gezoet met Xylitol en in de Verenigde Staten wordt het gebruik ervan zelfs door de gezondheidsorganisaties gepromoot voor een betere mondgezondheid.

Finse berkenbomen zijn niet meer voldoende om aan de toenemende vraag te voldoen. Vandaag de dag wordt Xylitol op grote schaal geproduceerd in Europa, de Verenigde Staten en China. Meestal wordt voor de productie landbouwafval gebruikt, zoals de overblijfselen van maiskolven, tarwe en rijst. Hoewel het basismateriaal afval is, is de productie van Xylitol een ingewikkeld en kostbaar chemisch proces.

Heel in het kort: eerst wordt xylan gewonnen uit de ruwe biomassa. De xylan-polymeren worden gehydrolyseerd tot xylose en dat wordt vervolgens gehydrogeneerd. Tijdens dit laatste proces verandert de xylose, een suiker, in Xylitol. Hoewel de herkomst weliswaar natuurlijk is, is een dergelijke massaproductie puur industrieel en wordt het basismateriaal flink bewerkt om tot het eindproduct te komen.

Voordelen voor gebit en mond

Een 3 jaar durend onderzoek onder schoolkinderen door de Finse Universiteit van Turku toonde al in de jaren 70 van de vorige eeuw aan dat de mondgezondheid sterk verbetert door suiker te vervangen door Xylitol. Hier kun je meer lezen over de opzet en uitkomsten van dit onderzoek.

Uit de onderzoeken bleek zelfs, dat het niet eens nodig is om alle suiker uit het dieet te weren. Een deel vervangen door Xylitol blijkt al voldoende om de bacterie Streptococcus mutans dwars te zitten en er voor te zorgen dat deze de suikers in de mondholte niet meer kan verwerken. Het verzieken van het leefgebied van deze schadelijke bacterie, die verantwoordelijk is voor veel gebitsproblemen, levert een duidelijke winst op voor het gebit en de mondholte.

Omdat Xylitol nauwelijks wordt omgezet in zuur is het niet schadelijk voor het gebit. Dit in tegenstelling tot koolhydraten, suiker en andere zoetstoffen. Suikers worden door de bacterie Streptococcus mutans omgezet in zuur, maar deze bacteriën kunnen dat niet met Xylitol. Dat komt omdat, ondanks de zoete smaak, de molecuulstructuur totaal anders is.

Daarnaast maakt Xylitol het de bacteriën moeilijker om zich als tandplak aan het tandglazuur hechten.

Het wegnemen van glucose, het voedsel van deze schadelijke bacteriën, verbetert de mondgezondheid en helpt bij het voorkomen van gaatjes en tandbederf. Dezelfde bacteriën zijn vaak verantwoordelijk voor een slechte adem (halitose). Xylitol helpt daarom ook bij het bestrijden van slechte adem.

Xylitol stimuleert de aanmaak van speeksel, dat van nature een anti-bacteriële werking heeft doordat het zuurstofrijk is.

Xylitol heeft een alkalisch effect in de mondholte, dat wil zeggen dat het de pH-waarde neutraliseert. Door een neutrale zuurgraad in de mond worden calcium- en fosfaatzouten uit het voedsel beter opgenomen door de zwakke plekken in het tandglazuur. Zelfs beschadigd glazuur kan worden hersteld bij regelmatig gebruik van Xylitol.

Xylitol geeft direct een frisse smaak. Die wordt veroorzaakt doordat bij het oplossen van Xylitol in water, en dus ook speeksel, warmte aan de omgeving wordt onttrokken. Dat zorgt voor het frisse gevoel in de mond. Daarom is Xylitol zo prettig in kauwgom en mintsnoepjes. Er zijn zelfs kauwgoms en snoepjes, waarin Xylitol samen met andere ingrediënten de mondgezondheid een enorme boost geven.

Voordelen voor de algehele gezondheid

Lage glycemische index

Naar verluidt heeft Xylitol een lage glycemische index, wat helpt om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Als je het vergelijkt met suiker: de glycemische index (GI) van Xylitol is 7 en die van geraffineerde witte suiker ongeveer 70. Dat komt omdat Xylitol veel langzamer wordt opgenomen door het lichaam. De schommelingen in de bloedsuikerspiegel die suiker veroorzaakt, komen bij gebruik van Xylitol niet voor. Niet voor niets werd het aanvankelijk in Finland op de markt gebracht als suikervervanger voor diabetici.

Toch moet daar een kanttekening bij geplaatst worden: critici stellen dat het lichaam toch kan reageren op de zoete smaak als ware het gewone suiker, en daardoor insuline gaan afgeven. In welke mate dat voorkomt is onduidelijk, omdat de effecten van Xylitol op de suikerstofwisseling alleen nog op ratten en niet op mensen is getest. Hier kun je meer lezen over de onduidelijkheid die hier nog over is.

Minder calorieën

Een tweede groep, die profiteert van de voordelen van Xylitol zijn mensen die met hun gewicht bezig zijn. Terwijl Xylitol ongeveer even zoet smaakt als suiker, levert het 40% minder calorieën.

Ontzurend

Zuren hebben niet alleen een verwoestend effect op je gebit, ook voor de rest van het lichaam is een hoge zuurgraad funest. Het onttrekt calcium aan het lichaam, wat niet alleen tanden maar ook botten verzwakt. Xylitol heeft een alkaliserend effect, het verlaagt de zuurgraad in het lichaam. Hierdoor kan calcium uit de voeding beter worden opgenomen.

Gunstig voor de spijsvertering

Zo langzamerhand komt men erachter dat de mondgezondheid heel bepalend is voor de algehele gezondheid. Daardoor levert Xylitol nog extra voordelen op. Als de schadelijke bacteriën in de mondholte minder kans krijgen, zorgt dat verderop in het spijsverteringskanaal voor een gezondere darmflora. Dit komt de spijsvertering en de stofwisseling ten goede, wat natuurlijk weer een positief effect heeft op de algehele gezondheid.

Vermindert oorinfecties en ontstekingen in de sinussen

Xylitol vermindert de kans op oorinfecties en ontstekingen in de sinussen. De kans op oorinfecties wordt groter naarmate er meer schadelijke bacteriën in de mondholte leven, aangezien de gehoorgangen in verbinding staan met de mondholte. Onderzoek heeft aangetoond dat Xylitol het risico en de ernst van oorontstekingen met 40% kan verminderen.

Een gezondere mondholte verbetert ook de gezondheid van voorhoofdsholte en de bijholten. Met andere woorden, Xylitol helpt het bij het schoonhouden van de sinussen en vermindert de kans op schimmelinfecties (Candida Albicans). Vanwege dit effect worden mensen met chronische holte-ontstekingen tegenwoordig aangeraden om te spoelen met water, waarin niet alleen zout maar ook Xylitol is opgelost.

Een gezond alternatief voor suiker

Xylitol smaakt even zoet als geraffineerde suiker en heeft geen vervelende bijsmaak, zoals veel kunstmatige zoetstoffen en de natuurlijke zoetstof stevia.

Voor mensen met diabetes, overgewicht of andere problemen met de stofwisseling wordt Xylitol beschouwd als een uitstekende suikervervanger. Als je niet tot die groepen behoort, kun je in ieder geval je gebit een plezier doen met Xylitol.

Om de gunstige effecten van Xylitol voor je gebit en gezondheid te bereiken is een hoeveelheid van 5 tot 10 gram, verspreid over de dag, voldoende. Dat kan bijvoorbeeld als kauwgom, zuigtablet of verwerkt in koek en snoep. Het is wel aan te raden om dit langdurig en iedere dag te consumeren.

Producten met Xylitol

Kant en klare producten zijn natuurlijk wel zo gemakkelijk. Het gemakkelijkste is natuurlijk om je dagelijkse portie Xylitol middels kauwgom of snoepjes tot je te nemen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Kaux kauwgom
• Miradent Xylitol kauwgom Green Tea
• Miradent Xylitol Drops (zuigtabletten) in meloen-, mint- en kersensmaak
• The Breath Company Fresh Breath chewing gum
• Dr. Katz Dry Mouth lozenges

Daarnaast zijn er tal van mondverzorgings-producten, die behalve Xylitol allerlei andere verzorgende en reinigende stoffen voor je gebit bevatten, zoals:

• Miradent AQUAMED Dry mouth spray
• OxyFresh Mondwater
• OraRelieve tandpasta
• Xerostom tandpasta
• The Breath Company Dry mouth rinse

Dan is er ook nog de Miradent Xylitol poeder. Die kun je ter vervanging van suiker gebruiken in de thee, koffie, koude dranken, ontbijt en desserts. Xylitol is hittebestendig, zodat je het in plaats van suiker kunt gebruiken als je zelf koekjes, gebak of taarten bakt.

Miradent Xylitol poeder kun je kopen als een pak losse poeder en als sachets van 4 gram.

Heeft Xylitol dan helemaal geen nadelen?

Ja, toch wel. Een overmatig gebruik van Xylitol kan maag- en darmklachten geven zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en diarree. Wat overmatig gebruik is, verschilt per persoon.

Sommige mensen blijken er gevoeliger voor te zijn dan anderen, dus de hoeveelheid Xylitol die je per dag kunt verdragen verschilt per persoon. Verder schijnt het dat bij de meeste mensen overgevoeligheid op den duur, door gewenning, minder wordt.

Als algemene richtlijn wordt een grens van maximaal 35 gram per dag aangehouden, maar als je gevoeliger bent voor Xylitol kun je ook last krijgen van de klachten als je minder gebruikt. Om aan 35 gram te komen zou je 40 kauwgommetjes per dag moeten verslinden.

Beter kun je daar gewoon ver onder blijven, want om gebruik te maken van de gunstige effecten van Xylitol is een hoeveelheid van 5 tot 10 gram al voldoende.

Oppassen met je hond

Voor een mens, zelfs met een hoge gevoeligheid voor Xylitol, zijn de gevolgen van een overdosis niet ernstig. Krijg je last van maag- en darmklachten, dan verlaag je je consumptie en is het probleem opgelost.

Voor een hond is de stof echter ronduit giftig. Zorg daarom dat je hond nooit bij jouw Xylitol producten kan komen. Heb je het vermoeden dat je hond toch stiekem een kauwgommetje of snoepje heeft gesnaaid, neem dan direct contact op met de dierenarts.