Vet is gezond voor je mond
“Vet is slecht!” Dit is wat er lange tijd werd verkondigd. Waarom? Vet maakt ons dik en het vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Inmiddels komt men terug op deze uitspraak. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vet niet zo slecht is als dat het lijkt. Natuurlijk bevat het meer calorieën dan koolhydraten of eiwitten, maar dat wil niet zeggen dat het ook direct zorgt voor vetopslag en overgewicht. Vet eten verzadigd ook en het is een essentiële voedingsstof voor het functioneren van ons lichaam.
Is er iets in het lichaam dat functioneert zonder voedingsstoffen?
Deze vraag stel ik altijd als ik een presentatie geef. Het antwoord is natuurlijk “nee”. Er is niets in het lichaam dat kan functioneren zonder voeding. Denk maar eens aan al je lichaamscellen. Deze zijn opgebouwd vanuit aminozuren en omgeven door een celwand die bestaat uit vetten. Koolhydraten gebruiken we als energieleveranciers en de vitamines en mineralen zijn het gereedschap van je lichaam.
Waarom we vet nodig hebben
Zoals gezegd zijn vetten een goede energieleverancier. Ze leveren meer calorieën dan eiwitten of koolhydraten. Vet heeft echter nog veel meer belangrijke taken.
- In het lichaam kan vet worden opgeslagen als verzadigd vet. Dit vet wordt door het lichaam gebruikt als brandstof als er een tekort aan energie dreigt.
- Vetten zijn een bron van essentiële vetzuren. Dit zijn vetzuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Deze moeten uit voeding gehaald worden.
- Vetten heb je nodig voor het transporteren van de in- vet oplosbare vitamines. Dit zijn vitamine A. D, E en K
- Onze celmembranen bestaan uit vetten. Ze zorgen voor de flexibiliteit en doorlaatbaarheid van de celwand.
- De vetten die in de celmembranen aanwezig zijn kunnen signaalstoffen vormen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties.
- Meervoudig onverzadigde vetzuren zijn nodig voor een goed functionerend zenuwstelsel.
- Vetten kunnen ingezet worden als gereedschap. Dit is het geval bij de vorming van hormonen, waar vet als grondstof dient. En het vet cholesterol is zelfs één van de belangrijkste voorlopers van verschillende hormonen.
De verdeling tussen de vetzuren
Vetzuren zijn in verschillende groepen te verdelen. We kennen de verzadigde en onverzadigde vetten. De verzadigde vetten leveren energie en je vetreserves bestaan dan ook uit dit type vet. Verzadigd vet is niet essentieel. Dit betekent dat we deze vetten niet uit onze voeding hoeven te halen. Je lichaam kan dit type namelijk zelf aanmaken. Naast verzadigd vet kennen we ook onverzadigd vet. De meervoudig onverzadigde vetzuren zijn essentiële vetzuren. Deze moeten we uit onze voeding halen en zij spelen een rol bij het ontstaan en oplossen van ontstekingen.
Essentiële vetten
Er zijn een aantal vetzuren essentieel. We kunnen deze vetten niet zelf aanmaken en we moeten ze dus uit onze voeding halen. Welke vetten dat zijn? Omega 3 in de vorm van alfa-linoleenzuur en omega-6 in de vorm van linolzuur. De bekende visvetzuren DHA en EPA zijn semi-essentieel. Dat wil zeggen dat we ze wel aan kunnen maken, maar deze omzetting is niet erg efficiënt. Zo kan alfa-linoleenzuur omgezet worden in DHA. En EPA kan verkregen worden door omzetting van DHA.
Vetten als hormoonachtige stof
Deze essentiële vetzuren bevinden zich met andere vetten in de wand van iedere lichaamscel. Zij bieden de cel bescherming en voldoende flexibiliteit. Hoe meer goede vetzuren de celwand heeft, des te flexibeler deze is en dit is nodig voor een goede communicatie tussen alle cellen. Zo spelen de onverzadigde vetzuren omega 3 en omega 6 een belangrijke rol bij de ontstekingsreactie. De omega-6 vetzuren kunnen worden omgezet in hormonen die nodig zijn om een ontsteking te starten en het reparatieproces in gang te zetten. Er treedt hierbij schade op aan weefsel. Dit is ook het geval bij een ontsteking van het tandvlees die zich dan uitbreid naar het kaakbot. Het kaakbot verdwijnt door deze ontsteking. Vervolgens worden de omega-3 vetten omgezet in een hormoon die met de hersenen communiceert dat het ontstekingsproces beëindigd kan worden, zodat er niet te veel schade aan de weefsels ontstaat. Om dit proces goed te laten verlopen lijkt het nodig dat er een bepaalde verhouding van omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam aanwezig moet zijn.
Hoe belangrijk is de verhouding tussen omega-6 en omega-3?
Voor een goede gezondheid zou de juiste verhouding tussen omega-6 en omega-3 in onze voeding van belang zijn. Vanuit een evolutionair oogpunt zou de verhouding van 1-5:1 ideaal zijn en dit is tegenwoordig heel anders. In het Westerse voedingspatroon vinden we eerder een verhouding vanaf 15:1 aan omega-6 en omega-3 vetzuren. Dit wordt mede veroorzaakt door de hoge inname van omega-6 rijke oliën. Toch blijkt dat de verhouding tussen omega-6 en omega-3 minder belangrijk is dan de totale inname van omega-3 vetzuren.
De relatie van omega-3 met een gezonde mond
De tandvleesaandoeningen gingivitis en parodontitis zijn beide ontstekingsziekten. Uit voorgaand verhaal is duidelijk geworden dat omega-3 vetzuren een ontstekingsremmend effect heeft. Zou een hogere inname van omega-3 vetzuren dan ook leiden tot een gezonde mond? Uit verschillende onderzoeken blijkt dit inderdaad het geval te zijn. Een hogere omega-3 inname zorgt bijvoorbeeld voor een afname van de pocketdiepte. Dit is de ruimte tussen de tand of kies en het tandvlees. Deze ruimte kan groter worden door een ontsteking van het tandvlees. Ook zorgt een hogere omega-3 inname voor afname van de bloedingsindex. En de bloedingsindex zegt iets over de mate van een ontsteking. Met andere woorden: het tandvlees wordt gezonder als je meer omega-3 vetzuren eet.
Waar zit vet in?
Zowel omega-6 als omega-3 vetten zijn essentieel, maar vooral omega-3 verdient extra aandacht. In Nederland krijgen we namelijk veel te weinig van deze vetten binnen. Wil je jouw omega-3 inname verhogen? Probeer dit dan te doen door een gezonde voedingskeuze te maken. Eet vette vis of omega-3 verrijkte eieren. Plantaardige bronnen zijn: algen, noten (walnoten en chiazaad), lijnzaadolie, walnootolie en groene bladgroenten. Omega-6 vet krijgen we meer dan genoeg binnen.
De conclusie is dat vet eten niet per se slecht voor onze mondgezondheid is. We hebben juist voldoende omega-3 vetten nodig om het tandvlees gezond te houden.
Lees ook
10 bewezen middeltjes om je tandvlees gezond te houden
