Vetten heb je nodig..
Door Yvonne Kort
Vetten hebben we nodig voor belangrijke lichaamsprocessen, zo ook voor het behouden van een gezonde mond. Vet heeft namelijk heel veel verschillende functies. Het speelt onder andere een rol bij het activeren en oplossen van ontstekingen.
Dit komt omdat iedere cel van het mondslijmvlies omgeven is door vetzuren. Deze vetten kunnen worden omgezet in een signaalstof die een ontstekingsreactie start en een signaalstof die juist ontstekingsremmend werkt.
Ook zorgen vetten voor de opname van bepaalde vitamines. De zogenaamde in- vet oplosbare vitamines. Dit zijn onder andere vitamine D en K.
Wat is de functie van vitamine D?
Vitamine D is betrokken bij heel veel processen in je lichaam. Het is onder andere nodig voor de opname van calcium en het speelt een belangrijke rol bij een goede insulinehuishouding.
Insuline is het hormoon dat je nodig hebt om van glucose energie te maken. Beide processen zijn essentieel voor het behoud van een gezonde mond.
Calcium en magnesium zijn twee mineralen die nodig zijn voor gezonde botten, waaronder het kaakbot en voor een sterk gebit. Deze mineralen hebben echter vitamine D nodig om opgenomen te kunnen worden in het bloed.
Als dit niet gebeurd, dan plas je deze mineralen weer uit. En een tekort aan calcium en magnesium heeft mogelijk gebitsproblemen tot gevolg.
Vitamine D helpt ook bij het regelen van de bloeddruk, het is nodig voor de ontwikkeling van eicel tot mens, het speelt een rol in je brein bij stemmingen en depressies. En zelfs voor voldoende spierkracht heb je vitamine D nodig. Je kunt je nu misschien wel nog beter voorstellen dat een tekort voor veel problemen kan zorgen.
Hoe herken je een tekort?
Om tekorten te voorkomen moet je voldoende vitamine D aanmaken of binnenkrijgen. Ben jij benieuwd of je een tekort aan vitamine D hebt? Als je de volgende symptomen bij jezelf herkent dan is het mogelijk dat er sprake is van een gebrek aan deze vitamine.
- Vertraagde tandontwikkeling bij kinderen
- Een slecht verkalkt glazuur bij kinderen, waardoor er een grotere kans is op gaatjes
- Vaak last van gaatjes (cariës) in tanden en/of kiezen
- Tandvleesontstekingen, zoals gingivitis
- Parodontitis door een verminderde dichtheid van het kaakbot
- Een verminderde botdichtheid (osteoporose), waardoor de botten broos worden. Je hebt een grotere kans op botbreuken
- Pijn in je botten en/of gewrichtenVermoeidheid
- Depressieve klachten
- Vaak infecties
Vitamine K, de missing link
Er is nog een in- vet oplosbare vitamine die nodig is voor een gezonde mond. We weten dat we voor de opname van een aantal belangrijke mineralen vitamine D nodig hebben. Vitamine K mag echter ook niet vergeten worden. Vitamine K staat vooral bekend als stof die betrokken is bij de stolling van het bloed. Maar deze vitamine speelt ook een rol bij de botstofwisseling. Vitamine D en K hebben elkaar nodig om goed te functioneren. Net zoals vitamine D speelt ook vitamine K een essentiële rol in de calciumstofwisseling. Zoals je hebt gelezen is vitamine D nodig voor de opname van calcium in het bloed. Echter, dit calcium kan alleen in de botten worden ingebouwd als vitamine K bepaalde eiwitten geactiveerd heeft.
Daarnaast remt dit duo ook oxidatieve stress en laaggradig ontstekingen. Beide zijn belangrijke factoren voor de ontwikkeling van parodontitis.
Een tekort aan vitamine K herkennen
Het is lastig om tekorten goed te herkennen. Gelukkig is een tekort zeldzaam. Echter, pasgeboren baby’s hebben altijd een vitamine K tekort en daarom krijgen ze dit ook toegediend. Misschien kan je ook eens letten op het volgende:
- Vertraagde bloedstollingen
- Spontane bloedingen (gebruik je een vitamine D supplement en heb je spontane bloedingen? Mogelijk is er sprake van een tekort aan vitamine K)
- Langere tijd antibiotica gebruikt, waardoor de darmbacteriën die vitamine K aanmaken vernietigd zijn
Hoe komen we aan vitamine D en K?
Vitamine D wordt door het lichaam zelf aangemaakt vanuit cholesterol. Als je aan cholesterol denkt, dan is misschien het eerste dat in je opkomt: “cholesterol is toch slecht?”. Maar dat is niet altijd het geval. Het lichaam maakt niet voor niets cholesterol aan. We hebben dit vet nodig om vitamine D te produceren. Dit gebeurd onder invloed van zonlicht. Te weinig buiten komen en een donkere huidskleur zijn factoren die juist voor een tekort aan vitamine D kunnen zorgen.
Zonlicht is gelukkig niet de enige, maar wel de beste bron voor de aanmaak van vitamine D. Een andere manier om het binnen te krijgen is vanuit je voeding. Dit is echter een minder efficiënte manier dan wanneer het door het lichaam aangemaakt wordt. Vitamine D is een in- vet oplosbare vitamine en daarom vind je het in voedsel waar van nature vet in zit. Goede bronnen zijn vette vis, vlees, eieren en roomboter.
Vitamine K kan ook door je lichaam zelf aangemaakt worden. Dit wordt in je darm gedaan, door de aanwezige bacteriën. Je hebt voor een effectieve productie wel een gezonde darmflora nodig. Vitamine K is ook nog uit veel andere bronnen te verkrijgen, waaronder olijfolie en groenten. Houd er wel rekening mee dat je voeding zo min mogelijk transvetzuren bevat. Deze remmen mogelijk de opname van vitamine K en dat wil je liever niet.
Tips voor een sterk gebit
Wat kun je doen om aan je dagelijkse portie vitamine D en K te komen?
- Ga in de zomermaanden dagelijks minimaal 15 minuten naar buiten. En dan wel met ontblote benen, armen en gezicht. Ongeveer tweederde van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D wordt namelijk via zonlicht in de huid wordt aangemaakt.
- Gebruik de juiste vetten in de keuken. Kies het liefst voor olijfolie, kokosolie of roomboter.
- Eet minimaal twee keer per week vis, waarvan één keer vette vis. Kies bijvoorbeeld eens voor een salade met zalm als lunch.
- Eet voldoende vezels uit groenten en fruit. Deze voeden je goede bacteriën en zij zijn nodig voor de productie van vitamine K
- Heb je een donkere huid of kom je als senior te weinig buiten? Neem dan een vitamine D en K supplement
- Ook zwangere vrouwen en kinderen tot 4 jaar hebben extra vitamine D nodig.
