“Vroeger deed de tandarts dat…”
In de ene praktijk werk ik als mondhygiënist zo’n 15 jaar en in de andere nu anderhalf jaar. In de ene praktijk heb ik ontzettend veel ouderen. Ik ben echt trots op hen. Soms zet ik hun gebit op de foto en laat ze thuis raden hoe oud deze mevrouw of meneer is. Ze hebben het altijd mis. Laatst nog had ik een mevrouw van 86 jaar. Wegens drukte in mijn agenda was ze naar de parodontoloog verwezen. Ze kwam bij mij voor de nazorg. Haar volledige gebit met verstandskiezen en al heeft ze nog! In blakende gezondheid en zo mooi schoon. Echt prachtig. Ik kan daar echt van genieten. In de andere praktijk zijn ze me nog niet zo gewend. “Vroeger deed de tandarts dat…”, zeggen ze me.
Nog jaren genieten
“Ik ben zo gewoon niet opgevoed.”, vertrouwde een dame van 60 me toe. Zij kwam van een tandarts af die volgens haar ook ‘gewoon’ tandsteen verwijderde. Hij is inmiddels gepensioneerd. Ik vroeg haar hierop hoe lang de tandarts er over deed en waar hij het precies weghaalde. “Hier”, wees ze, achter haar ondertanden. “Het was zo gebeurd, gewoon even tijdens de controle.”
Toen ik mevrouw haar vertelde dat bij mij alleen een gebitsreiniging bij mensen die regelmatig bij me komen zo’n twintig minuten duurt, keek ze me verbaasd aan. “Maar lieve kind, wat doe je dan allemaal?” Ik vertelde haar dat ik eerst helemaal niks ging doen. Dat ik eerst meer van haar wilde weten. Bijvoorbeeld of ze haar tanden wil behouden.
Weer keek ze me aan met een blik of ik helemaal gek was geworden. “Ik ben al op leeftijd hoor! Ik krijg zo meteen een kunstgebit.” Toen vroeg ik haar hoe oud ze van plan te worden en was en vooral hoe. Of ze tot haar honderdste graag nog zou willen genieten van een lekkere toffee. En of ze..als ze dan niet haar gebit wilde houden…tot die tijd dan risico wilde lopen op allerlei ziektes of liever niet.
Hupsakee
Daar moest ze echt even over nadenken. En velen met haar. De wereld staat gewoon even op de kop. Ineens is er van alles mogelijk en moet je zelf ook nog je best doen ook. Want ik kan niet toveren. Mensen moeten zelf de schouders er onder zetten. Dat is best veel gevraagd als u vroeger thuis uw tandenborstel moest delen met je broers en zussen…als u al een tandenborstel had! Toch ken ik ouderen als mensen die zeggen: Als het moet, dan moet het! (Of zoals ze hier zeggen: “Attemottamotta!”)
Met ijzeren discipline gaan ze aan de slag. Daar waar ik wat jongere mensen moet begeleiden, pakken ouderen het zelf op. Geen gezeur, gewoon twee keer per dag borstelen en een keer per dag met de ragers. Huts! Ik bedoel…Hupsakeetje!
Zegt u het maar
Laatst kwam er een jonge collega naar me toe om eventjes te overleggen. “Hoe doe jij dat met 70-plussers? Als ze nu parodontitis hebben, behandel je ze dan nog?” Ik vroeg hem of hij het hen al eens gevraagd had. De ene wil geen polonaise meer aan zijn lijf en de ander die wil dolgraag. Mensen van 70 lijken soms pas 50 en andere lijken de 90 al te zijn gepasseerd.
Wat verwachten zij nog van hun leven? Hoe willen ze de resterende jaren nog doorbrengen? Willen ze nog fris ruiken, er mooi uitzien, goed kunnen kauwen en nog goed bij de pinken zijn? Vertel ze dat hoe beter het kauwvermogen is, hoe minder kans op dementie er is.
Dat als ze hun kaakbot goed houden de implantaten ook vast kunnen blijven zitten. Of ze nog de kaarsjes op de taart willen uitblazen zonder dat het kunstgebit eruit floept. “Vul niks in voor de oudere. Zij weten prima wat ze willen, maar je moet wel vertellen wat hun keuzes zijn. Sommige keuzes waren er vroeger niet. ”
Honderd worden
De mevrouw van zestig heb ik eerst ontdaan van het zichtbare tandsteen. Ik liet haar beginnende kaakbotverlies even voor wat het was en leerde haar de ragers te gebruiken. Toen ze terugkwam vroeg ik om haar ervaringen. “Het voelt zoveel schoner!”, zei ze.
Ik vroeg haar of ze nu onder haar tandvlees het onzichtbare tandsteen ook weg wilde. “Daar heb ik geen last van.” ,zei ze. “Dat had u van dat andere tandsteen ook niet. Had u gewild dat ik dat ik het had laten zitten?” Ze grinnikte. “Meisje, je hebt helemaal gelijk. Gun me even de tijd om eraan te wennen. Ik heb geen haast, zie je? Ik word namelijk honderd. Dat heb je me geleerd!”, zei ze met een knipoog.
