Bloteriken in je mond
“Mijn tandarts zegt dat ik gevoelige tandhalzen heb.” , zegt mevrouw Jansen. Ik kan het niet helpen dat ik toch een klein beetje moet lachen. “Vindt u dat u gevoelige tandhalzen heeft?”, vraag ik haar. “Ik heb geen idee, jij bent de professional.” “U ziet dat ik een beetje moest glimlachen. Dat komt omdat u iets kan voelen, maar de tandarts niet. Doet het pijn als u wat kouds neemt?” Ze begrijpt me en moet nu ook wat lachen. “Oh ja! Dat zei ik hem inderdaad.” “Zal ik maar een kijkje nemen dan?”
Het werkt op je zenuwen…
Blote tandhalzen…recessies…optrekkend tandvlees…gevoelige wortels…Het betekent ongeveer allemaal hetzelfde. Ik denk dat we allemaal wel dat gevoel kennen van met onze voortanden flink in een ijsje bijten. Dat voelt niet zo prettig. De koude schiet door je gebit heen. Bij echte gevoelige tandhalzen kan het echt als een hele flinke pijnscheut voelen die een tijdje aanhoud en dan langzaam weer wegebt. Je kunt denken dat je een gaatje hebt (en dat is soms ook zo). Tijdens mijn behandeling kan ik rustig een gebitsreiniging doen en mijn patient geen centje pijn hebben. Totdat ik ineens op een super klein plekje kom waar het net wel heel gevoelig is. De patiënt schrikt zich een ongeluk en zegt dan vaak: “Je zat op mijn zenuw!”
Via kanaaltjes naar het kanaal
Zenuwen zitten diep verscholen in het middelste van je tand of kies. We noemen dit ook wel het kanaal of ‘pulpa’; het levende gedeelte van je tanden en kiezen. Het is het gedeelte dat eruit wordt gehaald tijdens een wortelkanaalbehandeling. Die behandeling wordt daarom ook vaak zenuwbehandeling genoemd. Het is voor mij als mondhygiënist tijdens een gebitsreiniging onmogelijk om bij een zenuw te komen, tenzij er een ontzettend diep gat zit. Ook dat koude water komt niet ineens in contact met je zenuw. Vanuit de zenuw lopen piepkleine kanaaltjes naar het worteloppervlak. Als het worteloppervlak bloot ligt, kan koude eenvoudig bij deze kanaaltjes komen.
Oorzaken van teruggetrokken tandvlees
Het worteloppervlak ligt bloot als er geen kaakbot en tandvlees meer overheen ligt. We noemen dit in de tandheelkunde een ‘recessie’. Het kaakbot en tandvlees kan om diverse redenen teruggetrokken zijn. Dit kan komen door:
- Parodontitis (ernstige tandvleesontsteking)
- Behandeling van parodontitis
- Te hard poetsen
- Te strakke lipbandjes
- Beugelen
- Natuurlijke slijtage
- Een combinatie van bovenstaande
Van kwaad tot erger
Tandvlees kan niet terug groeien. Wat weg is, is weg. Heel soms gebeurt er een transplantatie, maar de indicatie hiervoor is niet heel groot. Het opsporen van de oorzaak en het inzetten van preventie is belangrijk om verder wegtrekken tegen te kunnen gaan. Niet alleen tegen het verder wegtrekken van het tandvlees, maar ook tegen uitholling van de wortel en tegen vorming van gaatjes in de wortel. Over de wortel ligt niet het sterke glazuur zoals bij de kroon. Je kijkt dus direct tegen het tandbeen (dentine) aan en dit is veel zachter dan glazuur. Het wordt makkelijk weggepoetst en het gaat makkelijk in oplossing.
En als het geen pijn doet?
Een recessie hoeft niet perse pijnlijk te zijn. Heel veel mensen hebben teruggetrokken tandvlees en hebben nergens last van. Zeker op wat latere leeftijd zijn recessies heel normaal. Als het tandvlees niet te diep is, niet bloedt en er geen last ervaren wordt, kan het ook geen enkel probleem zijn. Toch krijgen juist mensen op latere leeftijd vlot gaatjes in deze tandhalzen. Deze tandhalscariës wordt dan vaak opgelost met extra fluoride.
Werkt tandpasta voor gevoelige tandhalzen ?
Op het moment dat een recessie wel gevoelig is, wordt er al snel naar de tandpasta tegen gevoelige tandhalzen gegrepen. Dit kan zeker verlichting geven, maar hou er rekening mee dat dit slechts symptoombestrijding is. Het is natuurlijk heel fijn als je wel weer van je frisse wijntje kunt genieten.
Toch is het onverstandig om zomaar overal mee door te gaan. Juist dat zuur uit die wijn kan het dentine in oplossing laten gaan en de suiker uit de wijn kan de tandhalscariës veroorzaken. Het zuur draagt bij aan de tandhalsgevoeligheid. Dus naast het gebruik van een goede tandpasta, is letten op wat je consumeert ook belangrijk.
Om je hiermee te helpen, kan een mondhygiënist je een voedingsdagboek laten bijhouden en je voedingsadviezen geven. Ook op welke manier je het beste kunt poetsen en met welke borstel bij recessies of voor het voorkomen van recessies is de mondhygiënist de aangewezen persoon.
Mevrouw Jansen blijft lachen
Mevrouw Jansen had inderdaad recessies. Deze recessies waren ontstaan door de tandvleesontsteking. Ze had zelf al wel gezien dat haar tandvlees bloedde waarop ze harder is gaan poetsen. Harder is helaas niet altijd beter. Daardoor ging haar tandvlees nog meer naar boven. Ik heb haar behandeld aan haar parodontitis, haar poetsmethode bijgesteld, advies gegeven over tandpasta en heb fluoridelak aangebracht. Dat bleek bij haar voldoende te helpen en in de loop der jaren dat ik haar voor nazorg terug zag, hebben zich geen gaatjes gevormd. Ze laat me weten: “Alles gaat hangen als je ouder wordt, behalve je tandvlees, dat trekt op!”
Wat is jullie ervaring hiermee? Ik ben beniewd!
