Tandartsangst

Fluitend naar de tandarts

Hoe aardig of hoe vriendelijk we ook zijn, bijna dagelijks krijgen we het naar onze hoofd geslingerd: “Ik haat de tandarts!” Mijn jolige antwoord dat ik geen tandarts ben, maar mondhygiënist wekt nu niet bepaald een goed humeur op. “Het is niet mijn hobby.”, zeggen ze dan. “Die van mij ook niet…”, antwoord ik en meestal raakt men hier zwaar van in de war. “Het is mijn werk,” probeer ik dan nog vergeefs de sfeer op te krikken.

Soms breekt dat het ijs inderdaad en soms wordt het dan juist ijzig stil. “Wat kan ik voor u doen?”, ga ik dan onverstoorbaar verder. “Hoe kan ik uw angst verminderen?” Heel vaak krijg ik als antwoord: “Euh…tja…eigenlijk ligt het helemaal niet aan jou.” En zo kom ik na een dag werken toch met een wat minder gedeukt ego thuis. Maar goed, als het dan niet aan mij ligt, waar ligt het dan aan en hoe ga je daar nu handig mee om?

De Kinderverslinder

Veruit de meeste angstige patiënten hebben ooit iets meegemaakt wat niet zo fraai was. Veel mensen vertellen mij over de tandartsbus. Deze stond ineens voor de deur van je school, zo’n groene. Ik dacht eerst dat het de SRV-man was, maar aan de sfeer in de school te merken was het totaal niet een winkel op wielen. Het was eerder de legale kinderverslinder. Ik vond de schoolarts al zo’n kriem (“Doehhh je broekjehhh maar naar benedeeeehhh…”) en keek de kinderen na die een voor een werden opgehaald door een iets te vriendelijke mevrouw met een wit kapje. Zij deed dan de deur open, de hele klas keek met een ruk om, een enkeling verstopte zich onder de tafel….en op de een of andere manier paste haar hoofd net niet tussen de deur en de deurpost. Alsof ze bang was dat een van de kinderen achter de deur zat verstopt en…BAM…nou ja…je ziet het wel voor je.

Was ik te braaf?

Het was in elk geval een opvallend rustige dag voor de leraar, niemand durfde ook maar iets te zeggen. Voor je het wist werd je afgevoerd naar…tja, waar naar eigenlijk? Ik moest wel erg braaf zijn geweest, want ik hoefde nooit. Later begreep ik dat wij een ‘eigen tandarts’ hadden en dat niet iedereen dat had. Dat had dan weer te maken met wel of niet verzekerd zijn. Gezien mijn ouders beide leraar zijn en mijn opa tandarts was, waren zij zo verstandig om een keer per half jaar af te reizen naar de ‘eigen tandarts’. Deze man was heel gezellig (lees: ‘iets’ te dik) en doodsbenauwd dat hij bij ons iets over het hoofd zag. Iets wat mijn opa wel zag of mijn zus die Tandheelkunde studeerde. Ik vond hem behoorlijk imposant, zeker toen mijn moeder fluisterde dat hij in de gevangenis werkte. Dus ik ook vond die tandarts heel indrukwekkend, ook al zei hij altijd iets te hard en met te veel opluchting dat het er prima uitzag.

Kruisverhoor

Gelukkig gaat het er tegenwoordig een beetje anders aan toe. Maar toch…in het collectieve geheugen ligt het opgeslagen dat wij als een duveltje uit een doosje kunnen komen. Op de een of andere manier zoek jij met je ogen mijn hele behandelruimte af naar waar mijn martelwerktuigen zouden kunnen liggen. Hoor je bij mijn vraag “Hoe vaak poets je?” niet “Goh, ik moet even vertellen hoe vaak ik poets zodat ze me een complimentje kan geven.”,  maar hoor  je “Jij hebt zeker niet gepoetst he? Viezerik! Ik pak mijn boor alvast! Whoehaha!” En zo komt het dat jij naar me blaft: “Dat gaat je geen zak aan!” Okay, okay, je weet het in te slikken, maar je dacht vast dat ik je aan een kruisverhoor had onderworpen, niet? Dus ik probeer echt heel voorzichtig met je te zijn.

TIPS

Ik kan echter niet alleen jouw angst of dat van jouw kind zomaar oplossen. Daar moet je zelf ook wat voor doen. Hierbij tips die je leven kunnen veranderen:

• Wil je wel echt van je angst af? Zo niet, skip de rest van de tips…
• Schrijf een week van tevoren, een dag van te voren en een uur van te voren op wat je gedachten zijn.
• Zijn dit gedachten die je helpen of juist bang maken? Wil je ze houden of niet?
• Vervang je negatieve gedachten voor gedachten die je wel helpen.
• Herhaal deze gedachten zou vaak mogelijk.

Bye bye oude leven

De eerste tip lijkt misschien vreemd, maar sommige mensen zien de angst zo als een stuk van zichzelf dat ze eerst bewust de keus moeten maken om hier afscheid van te nemen. Op het moment dat je enkel je angst kent, dan voelt jouw angst vreemd genoeg comfortabel. Uit je angst stappen betekent dat je als het ware in een andere wereld stapt. Het is dus een drempel die je kunt ervaren. Dat geeft niks, neem de drempel zodra je er aan toe bent.

Maak je zelf niet bang

Veel mensen hebben geen idee wat ze eigenlijk denken terwijl het je gedachtes zijn die je bang maken. Het zijn overtuigingen die je al heel lang met je mee draagt. Je bent erin gaan geloven. Ze zijn voor jou heel logisch. Bijvoorbeeld: “De tandarts kan alles met me doen, ik ben overgeleverd aan hem.” Iemand die ooit verkracht is, heeft geleerd dat op je rug liggen in een afgesloten ruimte heel verkeerd kan aflopen. Deze gedachte zeul je met je mee en is voor jou waar.

Powerrrr

Het denken van “De tandarts kan alles met me doen, ik ben overgeleverd aan hem.”, maakt je angstig. Het is een gedachte die je liever niet zou willen hebben, als het goed is. Het is ook niet waar. Je hebt zelf de power om ergens ‘ja’ of ‘nee’ op te zeggen. Een tandarts mag alleen iets doen met jouw toestemming. Je kunt opstaan uit de stoel en de deur uitgaan. Er wordt enkel gedaan wat jij wil. Deze laatste zinnen zijn krachtige zinnen die je wel helpen. Alhoewel je de eerste keren dat je ze in je hoofd herhaald niet zal geloven. Toch zijn ze wel waar. Hoe vaker je ze voor jezelf herhaald, hoe meer je er naar zult handelen. Je zal je een stuk beter voelen.

Verander je leven

Je hoeft je ook zeker niet te schamen voor je angst. Je hebt er een soort van recht op. Iedereen is wel ergens bang voor. De een voor spinnen, de ander voor hoogtes. Zo had ik faalangst en was ervan overtuigd dat ik niet kon stoppen met trillen tijdens de praktijktoetsen op het HBO en dus zou zakken. Door mezelf continue te vertellen dat ik wel kon stoppen met trillen werd deze gedachte een automatisme. Ik weet nog sinds de dag van gisteren dat ik weer een praktijktoets moest doen en begon met trillen. In mijn gedachte zij ik mezelf: “Ik kan stoppen met trillen.” Alsof er een wonder gebeurde hielden mijn handen zich plots stil. Het was echt een game changer voor mij. En als ik het kan…kan jij het ook! Maak je niet afhankelijk van het type tandarts of mondhygiënist. Jij kan dit; fluitend naar de tandarts!