Mondzorg in 2020
In 2020 verandert er voor jou vrijwel niks. Over dat ‘vrijwel niks’ is enorm veel gediscussieerd. Waarover dit ging? Over een handtekening. Mondhygiënisten leren op het vier jarige HBO om op het juiste moment röntgenfoto’s te maken en te beoordelen, om te beoordelen of er verdoving gegeven kan of moet worden en dit te geven en om gaatjes te ontdekken en te boren. Tot nu toe was voor de uitvoering een handtekening van een tandarts nodig. Per 2020 hoeft de tandarts geen handtekening meer te zetten bij een groep mondhygiënisten.
Verschil tussen drie- en vierjarige opleiding
Vroeger was de opleiding tot mondhygiënist slechts drie jaar. Het accent van deze opleiding lag op preventie en op de behandeling van tandvleesziekte. In deze drie jaar leerden mondhygienisten ook verdoving te geven en om foto’s te maken. Het boren kwam er nieuw bij als vaardigheid bij de 4-jarige opleiding. Bovendien kunnen mondhygiënisten na het volgen van de 4-jarige opleiding de titel Bachelor voor hun naam zetten. Alle mondhygienisten hebben titelbescherming; men mag zich geen mondhygiënist noemen zonder de HBO succesvol te hebben afgerond.
Preventieassistent
Ondertussen kwam er ook een nieuw beroep bij in de mondzorg; de preventieassistent. Dit is een assistent (met of zonder mbo-opleiding tot tandartsassistent) die via een cursusbureau in enkele maanden opgeleid wordt tot preventieassistent. Er zijn bij deze opleiding enkele contactdagen met de docent van het cursusbureau (een mondhygiënist) en staat de assistent onder begeleiding van een tandarts of mondhygiënist in de praktijk. Na het succesvol afsluiten van deze opleiding, krijgt de assistent een certificaat tot preventieassistent. De preventieassistent leert om voorlichting en instructies te geven en om boven de rand van het tandvlees tandsteen te verwijderen bij niet-gecompliceerde patiënten. Het aantal preventieassistenten zal ongeveer het dubbele zijn van het aantal mondhygiënisten. De preventie-assistent leert niet, in tegenstelling tot de mondhygiënist, een zelfstandige te worden.De preventie-assistent is in het leven geroepen nadat de beroepsverengingen en de minister van VWS er niet uitkwamen. De tandartsen gaven van het begin af aan tegengas tegen de ideeën voor de uitbreiding van het vak tot mondhygiënist.
Omslachtig
Mondhygiënisten kunnen dus een eigen praktijk hebben. Preventie-assistenten werken onder begeleiding van de tandarts en/of mondhygiënist. Op het moment dat er geen tandarts in het pand is, mag de mondhygienist wel verdoven en boren (mits hiervoor bekwaam en bevoegd), maar nu (2019) nog geen foto’s maken. Bovendien moet de tandarts eerst toestemming geven. Dit laatste bleek roet in het eten te gooien. Het is omslachtig en bovendien verwijzen tandartsen niet voldoende vaak om een gaatje te repareren. Dit geldt niet alleen in het geval van een externe mondhygiënist, maar ook voor intern. Mondhygienisten behandelen op dit moment vooral hele zware tandvleespatiënten en zien zodoende weinig kinderen. De minister van VWS vond dat dit moest veranderen.
Verandering
Per 2020 start er een ‘experiment’. Hierbij doen mondhygiënisten mee die 4-jarig zijn opgeleid en graag zonder opdracht van de tandarts willen handelen. Dit kunnen zowel mondhygiënisten zijn met een praktijk zonder tandarts als mondhygiënisten die in het pand van de tandarts werken. Zij kunnen bij niet-complexe patiënten zelf beslissen of ze een gaatje preventief te benaderen of om uit te boren, te vullen en preventief te benaderen. Een mondhygiënist kan dus samen met de patiënt beslissen om juist niet te boren en de patiënt intensief te begeleiden zodat het lichaam zichzelf repareert. Is een gaatje te moeilijk om als mondhygiënist te boren, dan zal de mondhygiënist naar de tandarts verwijzen. Ook kan de mondhygienist binnen het experiment bezitten over een röntgenapparaat waardoor de mondhygienist zelf goed diagnoses kan stellen en niet afhankelijk is van de tandarts. Het experiment duurt vijf jaar en zal worden doorgezet als er geen vreemde dingen gebeuren.
Uitkomst?
Nu is de discussie of deze maatregel nu de weg voor preventie verbreedt of juist versmalt. De tandartsverenigingen hebben duidelijk laten weten dat ze het experiment onwenselijk vinden. Zij zeggen dat het laten boren van de mondhygiënist preventie in de weg ligt. Want boren zou geen preventie zijn terwijl de mondhygienist de preventiespecialist van het team is. De vereniging van de mondhygiënisten vindt dat het juist een kans om de mondhygiënist in de volle breedte van zijn beroep in te zetten. De tandartsvereniging vreest voor de veiligheid terwijl de mondhygiënist altijd voor een tandarts als achterwacht moet zorgen. De minister vindt de maatregel de uitkomst voor het tandartsentekort. Dat terwijl de vereniging voor mondhygiënisten aangeeft dat er ook een gebrek is aan mondhygiënisten in Nederland.
Grimmige sfeer
Een tandartsenvereniging was er zo ontzettend mee oneens dat zij tandartsen hebben opgeroepen om geen stage meer aan te bieden. Tijdens stage krijgen studenten de kans om meer ervaring op te doen, ook met betrekking tot het boren. Gelukkig doen de studenten ook ervaring op de kliniek van het HBO. Bovendien zijn er nog tandartsen zat in het veld die de studenten Mondzorgkunde gewoon de gelegenheid geven om stage te lopen. De oproep van de tandartsenvereniging zette wel een zeer grimmige sfeer neer. Tandartsen zijn duidelijk bang wat mondhygiënisten gaan ‘uitspoken’ in een eigen praktijk. De vereniging voor mondhygiënisten roept juist op tot samenwerking en geeft de voorkeur aan om samen onder 1 dak te werken. Ook de tandartsen willen graag onder 1 dak werken.
Kiezen
In de media verschijnen nu koppen dat de mondhygiënist ‘ineens’ mag boren. Vreemd gezien dit al jaren wordt geleerd en gedaan, enkel de handtekening van de tandarts zal verdwijnen. Bovendien behoudt je als patiënt altijd de keus door wie je welke behandeling laat uitvoeren. Dus je kunt kiezen of je de gebitsreiniging door de tandarts, mondhygienist of preventieassistent laat uitvoeren. Je kunt kiezen of je je laat boren door de tandarts, mondhygiënist of assistent. Ja, ook assistenten leren tegenwoordig via het cursusbureau in enkele dagen te boren. Zij mogen dit enkel als zij bekwaam zijn, de tandarts in het pand is en die handtekening is gezet. De tandartsverenigingen hebben daar ook moeite mee.
Wat doet de tandarts nog?
Wat moet de tandarts dan nog doen? Die hebben genoeg te doen. Voor hen blijft er nog steeds de moeilijkere gaatjes , de kronen, de bruggen, de wortelkanaalbehandelingen, het prothesewerk, de implantaten enzovoorts…over. De tandarts heeft de mondhygiënist nodig en de mondhygiënist heeft de tandarts nodig. Ook de preventieassistent heeft de begeleiding van de tandarts en mondhygiënist hard nodig. Patiënten hebben alle handen in de mondzorg hard nodig. Persoonlijk hoop ik dat de verenigingen gezamenlijk de schouders onder preventie gaan zetten. Samen komen we pas echt verder. We kunnen van elkaars kennis en kunde profiteren. Als we maar willen…en dat kan niet anders als we het beste voor de patiënt willen.
