Welke tandpasta is het beste? Welk stofje doet wat?

Auteur: Lieneke Steverink-Jorna – mondhygiëniste van het jaar 2013

Er bestaan steeds meer verschillende tandpasta’s. Allen met hun eigen samenstelling. Ook zijn er steeds meer youtube-filmpjes en blogs waarbij er gepoetst wordt met iets anders dan tandpasta.

Tandpasta-fabrikanten proberen constant de werking van fluoride en andere stoffen te optimaliseren door kleine aanpassingen van de samenstelling.

Het is echter onmogelijk alle tandpasta’s met elkaar te vergelijken en te zeggen welke tandpasta de beste is. Wel kunnen we proberen om de zin van onzin te scheiden.

Youtube

Op Youtube kun je vinden hoe je zelf iets maakt wat je tanden wit zou maken. Bijvoorbeeld met ‘bakpoeder’. Overigens is dit een hele foute vertaling van ‘baking soda’. Met gewoon bakpoeder poetsen is een heel slecht idee.

Baking soda is bicarbonaat en hier zouden je tanden extra wit van worden. Echter, zit bicarbonaat gewoon in sommige tandpasta’s. In de tandpasta is er goed afgewogen hoeveel hiervan erin moet zitten en in welke oplossing.

Zomaar gebruik van baking soda zonder dat het in tandpasta zit, kan tanden wel schaden, omdat het te veel zou kunnen schuren. Zeker als je hier een zuurs of zoets aan toe zou voegen zoals aardbeien. Dit schaadt je tanden voor altijd.

Zachte tandpasta (RDA waarde)

Verder kan je bij het kopen van tandpasta nog letten op de RDA waarde. Dit is een waarde die aangeeft hoeveel de tandpasta wegslijt van het tandbeen.

Dus niet van het hardere glazuur. Tandbeen kan blootliggen als het tandvlees is teruggetrokken of als er glazuur is weggesleten. Een tandpasta die veel slijtage zou veroorzaken noemen we ‘hoog abrasief’.

Aan een referentiepasta is de waarde 100 toegekend. Tandpasta’s met een RDA-waarde kleiner dan 70 worden als laag abrasief beschouwd, tandpasta’s met een RDA-waarde tussen 70-150 als matig abrasief en tandpasta’s met een RDA-waarde tussen 151-250 als hoog abrasief.

De RDA-waarde slechts een ruwe indicatie geeft voor slijtage omdat deze mede afhankelijk is van het poetsgedrag, de samenstelling van het speeksel en van het gebruik van zuren in het dieet. De RDA-waarde staat vaak niet vermeld op de verpakking.

Vaak weten professionals in de mondzorg wel welke tandpasta’s een hoge RDA-waarde hebben en welke niet. Een tandpasta met lage RDA-waarde wordt vaak omschreven als een ‘zachte tandpasta’. De laagste in Nederland is 20 en de hoogste 200. Dit zijn veilige waardes.

Schuimmiddel (SLS)

In veel tandpasta zit SLS waardoor tandpasta schuimt. Door te schuimen verspreidt de tandpasta zich goed door de mond zodat het komt waar het moet komen. Sommige mensen kunnen niet tegen SLS en krijgen en aften van. Voor hen zijn er tandpasta zonder SLS.

Bij het gebruik van een dergelijke tandpasta is het slim om voordat je gaat poetsen, de tandpasta goed door de hele mond te verspreiden. Anders blijft het slechts op een plaats in je mond hangen.

Extra tandmateriaal

Naast het minder oplosbaar maken van tanden en het verminderen van tandvleesontsteking, proberen tandpasta om een soort van extra tandmateriaal te leveren. Dit zijn biomimetische en bioactieve materialen. Verschillende systemen worden toegepast, zoals toevoeging van,

  • calciumglycerofosfaat
  • brushiet (DCPD; dicalciumfosfaatdihydraat)
  • amorf calciumfosfaat (ACP)
  • ACP met een caseïnederivaat (CCP-ACP)
  • ‘functionalised’ tricalciumfosfaat (TCP)
  • calciumnatriumfosfosilicaat (bioactief glas; Novamin®)
  • nanohydroxylapatiet
  • arginine met calciumbicarbonaat.

Over calciumglycerofosfaat is te weinig onderzoek gedaan om te zeggen of het daadwerkelijk goed werkt of niet.

Tandpasta met brushiet wordt gemaakt met natriummonofluorofosfaat of in een tube met 2 compartimenten waarvan in een compartiment de pasta met brushiet zit en het andere compartimentpasta met fluoride. Van beide varianten is door fabrikanten een betere bescherming aangetoond.

In een onderzoek met patiënten die radiotherapie in het hoofd-halsgebied ondergingen, bleek een ACP fluoridetandpasta met de twee-compartimententechniek wel gaatjes in de wortel te voorkomen maar in de kroon niet.

Voor CCP-ACP is niet voldoende bewijs gevonden dat het zou werken. Het zou volgens wat ouder onderzoek na het beugelen de witte vlek gaatjes kunnen doen verdwijnen. Helaas blijkt uit recent onderzoek dit niet het geval te zijn.

Laboratorium en klinisch onderzoek heeft aangetoond dat de combinatie van fluoride en lage doses fTCP het afzetten van tandmateriaal bevordert. Het feit dat een lage dosis effectief is, maakt het alleen niet mogelijk om fTCP samen met fluoride in mondverzorgingsproducten te formuleren.

Oorspronkelijk werd de tandpasta met Novamin® ontwikkeld tegen tandhalsgevoeligheid. Buiten de mond is aangetoond dat de combinatie van fluoride en Novamin® effectiever glazuur beschermt dan beide op zichzelf. Klinisch onderzoek naar de meerwaarde van de combinatie laat nog op zich wachten.

Er is nog te weinig klinisch onderzoek beschikbaar om de superioriteit van nanoHAP bevattende fluoride tandpasta’s ten opzichte van een gewone fluoridetandpasta te claimen.

Het nut van argininecalciumbicarbonaat fluoridetandpasta is voor kinderen niet aangetoond en de onderzoeken die de werking bevestigen waren niet vrij van commerciële invloeden. De onderzoeken zijn te onduidelijk in de opzet of van onvoldoende kwaliteit.

Tandpasta voor het tandvlees

Behalve fluoridesoorten zijn er ook andere bestanddelen in tandpasta die goed zouden zijn voor het tandvlees te weten:

  • Tricolosan
  • Honing
  • Actieve zuurstof
  • Aloë Vera
  •  Tea Tree Oil

Triclosan

Triclosan is een van de weinige stoffen waarvan heel hard bewijs is dat het echt effectief is. Helaas is deze stof ook in opspraak. Het werkt namelijk zoals een antibiotica (bacteriedodend) en zou niet goed wezen voor de hormoonhuishouding. Tricolasan zou ook anti-biotica resistentie in de hand werken. Hier is geen bewijs voor gevonden.

In sommige landen mag Triclosan niet meer geconsumeerd worden. In Nederland zegt men dat de voordelen opwegen tegen de nadelen en bovendien blijft de dosis erg laag. Het kan tandvleesontstekingen voorkomen en hierdoor kan je lichamelijk ook gezonder blijven. Ook krijg je er iets minder gaatjes door. Toch blijft de vraag of het effect van de tandpasta echt opgemerkt kan worden of dat het resultaat te klein is om echt van waarde te zijn.

Honing

Uit 2 onderzoeken blijkt dat honing significant plaque reduceert in vergelijking met chloorhexidine. Choorhexidine staat in de mondzorg bekend als behoorlijk effectief om tandvleesontsteking tegen te gaan. Er waren ook onderzoeken gedaan onder een glaasje of in een reageerbuis waarbij de remming van de groei van een bepaalde mondbacterie werd aangetoond door honing . Dit zijn echter nog te weinig onderzoeken om te kunnen zeggen of een tandpasta of spoelmiddel met dit ingrediënt echt werkt.

Actieve zuurstof

Er zijn een aantal tandpasta die gebruik maken van ‘actieve zuurstof’. Echter, is de ene actieve zuurstof de ander niet. Om actieve zuurstof stabiel in een tandpasta te doen, is behoorlijk wat werk nodig.

Dus ook al zou de werkzaamheid van actieve zuurstof (O3) zijn aangetoond, dan zou dat nog weinig zeggen over het bestanddeel in de tandpasta, want dan hebben we het over een heel ander molecuul. Toch zijn er heel wat professionals in de mondzorg behoorlijk enthousiast over dit kleine molecuul dat dwars door het weefsel zou kunnen om het herstel te bevorderen.

Lees ook: 10 mondwaters met actieve zuurstof

Aloë vera

Er zijn 4 onderzoeken te vinden, waarbij Aloë vera tandpasta onderzocht wordt op vermindering van plak en tandvleesontsteking. Als we de onderzoeken naast elkaar leggen dan blijkt dat het klinische effect van Aloë vera tandpasta nog niet goed duidelijk is. Aloë vera tandpasta lijkt geen extra remmend effect te hebben op plak of tandvleesontsteking ten opzichte van fluoride tandpasta. Aloë vera zorgt dus wel voor een vermindering van plak en tandvleesontsteking, vergelijkbaar met een fluoridetandpasta.

Er zijn geen onderzoeken bekend, waarbij werd onderzocht of aloë vera een remming op het vormen van gaatjes heeft. Jammer, want aloë vera pasta bevat vaak geen fluoride. Wie weet heeft tandpasta met fluoride gecombineerd met aloë vera een gunstig effect. Wat je kunt doen, is 2 minuten poetsen met fluoride en daarna nog eens met de aloë vera.

Tea tree oil

Tea tree olie is eigenlijk Melaleuca alternifolia. Ik kende dit zelf nog niet en tikte het in op de database van onderzoeken. Het was een verrassing dat ik een review er over kon vinden. Ook nog met een veelbelovende conclusie. Alhoewel er in dit artikel vooral gevaren wordt op laboratorische resultaten, dus niet op echte ‘levende’ monden.

In het lab werd duidelijk dat M. alternifolia antibacterieel en zelfs bacteriedodend is op ziekte veroorzakende mondbacteriën. De klinische studies vonden zelfs een vergelijkend effect met chloorhexidine. De stof waarvan elke mondprofessional overtuigt is, maar niet lang gebruikt mag worden. Toch moet ook over Tea Tree Olie meer onderzoek gedaan worden. Bijvoorbeeld of het ook gaatjes kan verminderen naast tandvleesontsteking.

Let op: In de pasta met tea tree olie zit vaak ook geen fluoride. Ook hierbij geldt, dat je met wellicht met beide tandpasta’s zou kunnen poetsen voor maximaal effect.

Is dit artikel behulpzaam?

Bedankt voor je feedback!