5 Do’s & Don’ts Tegen Aften

Zó ga je de strijd aan tegen aften

Heb je vaak aften? Word je er moedeloos van? En heeft de tandarts gezegd dat er niets aan te doen is?

Dat klopt niet. Er is wel degelijk iets aan te doen.

Ik zal je uitleggen wat. Ik geef je 5 do’s en 3 don’ts tegen aften. Zo verdwijnen die rottige zweertjes als sneeuw voor de zon uit je mond. Goed, misschien met iets meer geduld dan dat, maar verdwijnen zullen ze!

Maar laten we eerst bekijken waar we het eigenlijk over hebben.

Wat is een afte?

Een aft of een afte is een klein grijswit of gelig zweertje in de mond. Aften hebben een rode rand. Ze kunnen overal in de mond voorkomen, maar vooral:

• aan de binnenkant van de lippen
• aan de binnenkant van de wangen
• onder de tong

Soms zitten ze ook op het tandvlees, verhemelte of op de tong.

Aften zijn pijnlijk en vervelend. Vaak genezen ze vanzelf binnen twee weken, maar echt niet altijd. Zeker grote aften (groter dan 1 cm) hebben de neiging om niet te genezen of gewoon lekker te blijven zitten waar ze zitten. En als ze uiteindelijk wel verdwijnen, laten deze grote aften vaak een litteken achter.

Je bent overigens niet de enige die last heeft van aften: 1 op de 5 mensen heeft deze zweertjes wel eens in de mond. Een schrale troost misschien, maar toch. Nog iets positiefs: aften komen vooral voor bij mensen tussen de 15 en 40. Daarna een stuk minder. Ooit kom je er dus echt vanaf. Maar laten we niet tot ooit wachten.

Goed, dat weten we nu. Maar hoe kom je aan die aften?

De oorzaak van aften

Dat is niet duidelijk. De oorzaak is onbekend.

Wel zijn er een paar zaken die het ontstaan van aften op gang brengen, zoals:

• wondjes in de mond (bijvoorbeeld door bijten op je wang of te hard tandenpoetsen of een slecht passend kunstgebit)
• hormonale veranderingen (bijvoorbeeld ongesteld of zwanger zijn)
• stress
• verminderde weerstand
• een virus of bacterie
• chronische ziekten, zoals coeliakie (glutenintolerantie) en de ziekte van Crohn
• chemotherapie
• bepaalde geneesmiddelen, zoals bètablokkers, Nicorandil, NSAID’s, Captopril
• roken
• tekort aan ijzer
• tekort aan vitamine B12
• tekort aan foliumzuur
• tekort aan zink

En voor een groot deel is het gewoon pech als je vaak aften hebt. Je kunt er namelijk een erfelijke aanleg voor hebben. Kleine troost: dan ben je niet de enige in de familie die vaak van die krengetjes in de mond heeft.

Soms schrijft een arts een systemische behandeling voor, zoals prednison. Dat werkt wel even, maar als je weer stopt met de behandeling, zijn de aften vaak meteen weer terug. Bovendien hebben die medicijnen allerlei heftige bijwerkingen. Niet effectief dus én vervelend.

Maar… jij wil natuurlijk weten wat je wél tegen aften kunt doen.

Aften verhelpen, voorkomen genezen

Dat zal ik je vertellen.

Gebruik je bètablokkers, Nicorandil, NSAID’s of Captopril, overleg dan met je arts of hier alternatieven voor te vinden zijn. Deze medicijnen kunnen het ontstaan van aften namelijk uitlokken.

Daarnaast is er eigenlijk maar één manier om van je aften af te komen: gebruik vriendelijke producten voor je mond.

Dat klinkt simpeler dan het is. Misschien ga je er vanuit dat alle producten die bij de drogist of de supermarkt op de schappen liggen, prima zijn voor je mond. En de apotheker zal toch ook niets aan je geven dat niet goed voor je is?

Toch wel.

Veel tandpasta’s en mondspoelmiddelen bevatten allemaal middelen die niet goed zijn voor je mond. Als je aften hebt – dus pijnlijke zweertjes – moet je extra lief zijn voor je mond en die middelen vermijden.

Over welke middelen heb ik het dan?

Don’t #1: SLS

Ten eerste is dat sodium lauryl sulfaat (SLS). De meeste tandpasta’s en ook enkele mondspoelmiddelen gebruiken SLS om hun producten flink te laten schuimen. Dat vinden mensen namelijk lekker. En dat schuim geeft ze het idee dat hun tanden goed schoon worden.

Maar SLS is helemaal niet nodig.

Tandpasta’s zonder SLS zijn net zo effectief in het bestrijden van tandplak en het tegengaan van tandvleesontstekingen als tandpasta’s die volop schuimen. Dat bleek uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam uit 2016.

Waarom moet je geen SLS gebruiken als je last hebt van aften?

Ten eerste: omdat er sterke aanwijzingen zijn dat SLS juist aften veroorzaakt. Dat komt omdat SLS het mondslijmvlies irriteert. Het zorgt voor loslating van de epitheellaag van het mondslijmvlies. Dat vlies beschermt je lijf tegen het binnendringen van ziekteverwekkers. Raakt het mondslijmvlies geïrriteerd, bijvoorbeeld door sodium lauryl sulfaat, dan krijg je sneller ontstekingen in de mond.

Het is een heel heftige stof, die ook wondjes in de mond kan maken. Die wondjes worden vervolgens weer sneller aften.

SLS is sowieso vies spul: het droogt de mond uit en zorgt ervoor dat je tijdelijk minder goed kan proeven.

Vermijden dus!

Dat kan ook makkelijk: er zijn allerlei goede producten op de markt die geen SLS gebruiken. Een mondspoeling gebruiken kan goed werken tegen aften. Het werkt verzachtend en kan de mondflora herstellen. Kies dan wel de juiste.

Een goede tandpasta zonder SLS is RyttPro Toothpaste. Deze tandpasta herstelt de natuurlijke balans in de mond. Het bevat anti-oxidanten, die schadelijke stoffen aanpakken en zo de mond beschermen. Ook bevat het xylitol en fluoride, die beide antibacterieel werken. RyttPro toothpaste bevat geen sodium lauryl sulfaat en schuimt niet.

Don’t #2: alcohol

Nog zo’n middel om op je te-vermijden-lijstje te zetten is alcohol. Nog steeds gebruiken veel mondspoelingen alcohol, soms wel 20% of meer!

De grote vraag is: waarom?

Alcohol zorgt ervoor dat producten langer houdbaar zijn – en dus lekker lang in een magazijn of winkel kunnen liggen. En alcohol zorg ervoor dat alle ingrediënten goed opgelost worden. Maar is dat noodzakelijk?

Nee.

Een mondspoeling hoeft niet 10 jaar bewaard te blijven.

En alcohol is niet het enige middel dat ingrediënten kan binden en oplossen.

Dat is goed nieuws.

Want alcohol kun je maar beter vermijden. Belangrijkste redenen? Het irriteert de slijmvliezen en droogt de mond uit. Daarnaast kun je uit geloofsovertuigingen misschien bedenkingen hebben tegen alcohol. En voor kinderen lijkt alcohol al helemaal niet geschikt.

Aan welk middel tegen aften zonder alcohol kun je denken?

OxyFresh Patented Zinc mondwateris natuurlijk, veilig, SLS- en alcoholvrij, maar wel effectief.

OxyFresh gebruikt het Oxygene-complex, dat werkt op basis van actief zuurstof. Ook zink en xylitol bestrijden de bacteriën effectief, zodat je mondproblemen als aften kunt aanpakken en voorkomen.

Don’t #3: chloorhexidine

Het klinkt niet logisch: een mondspoeling tegen aften gebruiken die het mondslijmvlies irriteert, verkleuring van de tanden geeft, smaakveranderingen geeft, de mond uitdroogt en de tong irriteert. Dat is het ook niet. Toch is dat precies was tandartsen regelmatig doen: een mondspoelmiddel met chloorhexidine voorschrijven tegen aften.

Moet je in dat geval de tandarts negeren?

Inderdaad. Ik heb veel vertrouwen in tandartsen, maar chloorhexidine moet je echt alleen maar (tijdelijk!) gebruiken na een operatie in de mond of als je grote ontstekingen van je tandvlees hebt. Niet bij aften dus. Chloorhexidine is daarvoor veel te heftig.

Van chloorhexidine is de werking tegen aften ook nooit aangetoond trouwens.

Komen we nu aan bij het leukste gedeelte: wat moet je juist wél gebruiken tegen aften?

Do #1: aloë vera

Misschien ken je aloë vera wel als kamerplant: zo’n plant die omhoogstekende stengels met kleine prikkeltjes heeft. In de jaren ’70 was deze tropische vetplant erg populair en ook nu is hij weer hip. Maar aloë vera is niet alleen decoratief, de plant is vooral erg geneeskrachtig.

Hoe? Dat leg ik je uit.

De plant bevat zo’n 75 verschillende actieve stoffen:

• Vitaminen, zoals A, C, E, B1, B2, B6, B12
• Enzymen, zoals alliinase, alkalische fosfatase, amylase, bradykinase (ACE), carboxypeptidase, katalase, cellulase, lipase en peroxidase
• Mineralen, zoals selenium, zink, koper, calcium, natrium, ijzer, mangaan en kalium
• Plantenhormonen, zoals auxines en gibberellinen
• Suikers
• Vetzuren
• Aminozuren

Waar dienen al die stoffen voor?

Ze werken verzachtend, ontstekingsremmend, pijnstillend, verlichtend tegen jeuk en genezend.

Je kunt aloë vera dan ook voor allerlei problemen gebruiken, zoals:

• kleine wondjes
• zonnebrand
• aambeien
• insectenbeten
• wratjes
• blaren
• zweren
• rimpels
• psoriasis
• acne
• gordelroos
• puisjes
• droge huid
• eczeem

En hoe zit het dan met aften?

Ook daar werkt aloë vera erg goed tegen. De verzachtende, ontstekingsremmende, pijnstillende, verlichtende en genezende eigenschappen van de plant heb je immers ook nodig tegen aften.

En er is nog iets.

Aloë vera zit vol met vitamines en mineralen als calcium, ijzer en zink. Een tekort aan deze bestanddelen kan een rol spelen bij het ontstaan van aften. Zo kan aloë vera aften juist tegengaan.

Welk middel tegen aften gebruikt aloë vera?

Er zijn er meerdere. twee van mijn favoriete merken zijn RyttPro en Moist-R. Dat merk werkt enkel met natuurlijke stoffen, zoals hyaluron, zoethout en aloë vera. En het gebruikt uiteraard geen SLS, alcohol of chloorhexidine.

RyttPro heeft een tandpasta, een mondwater en een spray. De tandpasta en de spray leggen een beschermlaagje aan over de aften. Ze verlichten zo direct de pijn en zorgen voor een snelle genezing. Het mondwater is handig als je op meerdere plekken in je mond aften hebt.

Do #2: hyaluronzuur

Nog zo’n mooi natuurlijk geneesmiddel: hyaluronic acid, ook wel hyaluronan genaamd, of de Nederlandse naam: hyaluronzuur.

Nooit van gehoord?

Snap ik. Het zit zo.

Hyaluronzuur is een lichaamseigen stof. Het is een suiker, die vooral in de huid voorkomt. Het houdt de huid soepel en zacht en herstelt verstoringen in de structuur van je bindweefsel. Als je ouder wordt, neemt de hoeveelheid hyaluronzuur af en krijg je rimpels en lijntjes in je huid. Hyaluronzuur wordt dan ook veel gebruikt in gezichtscrèmes en anti-agingproducten. Maar ook tegen aften kan het wonderen doen.

Hoe?

Hyaluronzuur stimuleert de doorbloeding van je tandvlees en mondslijmvlies, het activeert en versnelt het genezingsproces en vermindert de pijn. Precies wat je nodig hebt als je last hebt van aften dus.

Welke middelen met hyaluronzuur tegen aften bestaan er?

Ook nu kom ik weer op een van mijn favoriete merken uit: JuliBrite. Naast aloë vera, gebruikt JuliBrite ook hyaluronzuur. En het gebruikt uiteraard geen SLS, alcohol of chloorhexidine. JuliBrite heeft een tandpasta en een mondwater.

Do #3: zink

Zoals je misschien hebt gezien, is een tekort aan zink een van de oorzaken voor het ontstaan van aften.

De oplossing?

Juist: zink! En dan niet gewoon zinktabletjes eten, maar een tandpasta of mondspoeling gebruiken waaraan zink verwerkt is. Zink kan de afweer versterken en de wondheling bevorderen. In tandpasta’s werkt het plaqueremmend en heeft het een positief effect op gingivitis (tandvleesontsteking).

De werking van zink tegen aften is aangetoond in wetenschappelijk onderzoek.

OxyFresh Patented Zinc mondwater heeft zink als een van de belangrijkste actieve ingrediënten.  Dit mondwater heeft dus ook een positieve werking op aften. De actieve zuurstof in het mondwater pakt bovendien de anaerobe bacteriën in de mond aan. Dit mondwater van OxyFresh is bovendien alcohol-, SLS- en chloorhexidinevrij.

Algemene adviezen tegen het ontstaan en het genezen van aften zijn er ook. De belangrijkste?

Do #4: leef gezond

Klinkt misschien logisch, deze tip. Maar hoe doe je dat dan, gezond leven?

Vroeger werd rust, reinheid en regelmaatvoorgeschreven voor baby’tjes en kinderen. En eigenlijk zou dat nog steeds voor iedereen moeten gelden. Aften ontstaan makkelijker als je een tekort aan weerstand hebt en een teveel aan stress. Ook als je moe bent, kun je sneller aften krijgen. Ze zijn dan bovendien vaak groter en moeilijker weg te krijgen.

Gezond leven dus. Dat betekent: zorg goed voor je lijf en leden. Daarbij geef ik je – misschien voor de hand liggende, maar je kunt het niet vaak genoeg horen – enkele tips:

• zorg voor voldoende ontspanning
• slaap lang genoeg
• beweeg voldoende
• eet en drink gezond
• verzorg je lijf goed

En voor aften geldt ook: zorg voor een goede mondhygiëne. Als je je mond (dus zowel je gebit als je tong, tandvlees, verhemelte) goed verzorgt, heb je minder kans op aften.

Twee keer poetsen per dag dus?

Ja, inderdaad. Twee keer per dag je tanden twee minuten poetsen is een mooi begin. Gebruik altijd een zachte tandenborstel, zodat je je tandvlees en tanden niet te hard aanpakt. De OxyFresh Health Brush is bijvoorbeeld een fijne, super zachte tandenborstel. Hij heeft afgeronde borstelhaartjes en is daardoor veel vriendelijker voor het tandglazuur en tandvlees dan gewone tandenborstels. Fijn als je last hebt van aften: die wil je niet nog verder irriteren.

Maar er is meer.

Vergeet ook je tong niet te verzorgen. Daar hopen zich immers ook een bacteriën op. Terwijl: als je aften helpt, wil je een zo schoon mogelijke omgeving, zodat de zweertjes snel weer genezen. De tong clean kit van JuliBrite is een van de meeste verkochte kits voor het reinigen van de tong. Voor mensen met aften is deze set ook een uitkomst, omdat de borstel super zachte fijnpuntige haartjes heeft.

Nog één tip dan om je mond gezond te houden:

Gebruik geen tandenborstel om je tong schoon te maken. De haartjes van een tandenborstel zitten erg stevig tegen elkaar aan en dicht op elkaar. Dat is handig voor je tanden, maar niet goed voor je tong. Daarvoor is het ontwerp van de tandenborstel te grof. Bovendien zijn de tandenborstelharen te hard voor het tongslijmvlies.

Do #5: let op eten en drinken

Net zoals alcohol in mondspoelmiddelen niet goed is voor je mond, is alcohol in drank dat ook niet. Heb je aften, dan moet je daar dus echt mee uitkijken. Ook roken is funest voor aften. Maar roken is sowieso natuurlijk heel slecht, dat hoef ik je niet te vertellen.

Waar moet je nog meer op letten bij voedsel en drinken, als je aften hebt?

Vermijd zure dranken. Frisdranken, sinaasappelsap, maar ook sportdranken, wijn en bier hebben een lage zuurgraad. Dat werkt te scherp voor je aft, die daardoor geen kans krijgt te herstellen. Nog een reden om dat wijntje of biertje te laten staan dus 😉

Hard eten of eten met scherpe randjes, zoals chips, toast, taco’s, kunnen in de aft prikken, wat natuurlijk niet prettig is. En hard voedsel kan ook wondjes geven, die vervolgens makkelijk tot aften kunnen uitgroeien.

Pittig, of sterk gekruid eten, is ook niet fijn voor de aft. Die stoffen zijn te heftig voor de aft.

Samenvattend?

Veel informatie al met al. Misschien is het handig om nog even op een rijtje te hebben wat je allemaal kunt doen aan aften.

Ik vat het even voor je samen.

• Gebruik je Nicorandil, NSAID’s, Captopril of bètablokkers? Overleg dan met je arts of je andere medicijnen kunt gebruiken.
• Kies een tandpasta of mondspoeling zonder SLS, alcohol en chloorhexidine.
• Kies een tandpasta of mondspoeling met aloë vera, hyaluronzuur of zink. En het liefst een combinatie van alle drie.
• Aloclair en OxyFresh voldoen aan veel eisen en zijn effectief tegen aften.
• Zorg goed voor je mond. Dat doe je door zachtjes te poetsen met een zachte tandenborstel, twee keer per dag twee minuten. Reinig daarnaast de ruimtes tussen je tanden. En vergeet ook je tong niet!
• Verder: leef, eet en drink gezond.

En mag ik je dan nog een laatste advies geven?

Blijf van je aften af! Het is verleidelijk om lekker aan die aften te gaan pulken, dat snap ik. Het is ook altijd heerlijk om aan losse velletjes en korstjes op wondjes te krabben. Maar doe dat toch niet. De aft moet kunnen genezen en dat lukt niet als jij er steeds aan komt.

Nog één ding dan – en dan hou ik echt op, dat beloof ik. Aften kunnen ontzettend vervelend en pijnlijk zijn, maar ze zijn meestal niet schadelijk voor je gezondheid. En ze zijn trouwens ook niet besmettelijk. Maar let op! Als je naast je aften ook last hebt van hoge koorts, kan je een infectieziekte onder de leden hebben. Ga in dat geval dus vooral naar je huisarts.

Veel succes met het stappenplan en hopelijk verdwijnen je aften snel!